Ετυμολογική

ΑΓΓΕΙΑ ΠΟΣΕΩΣ (Ν-Σ)  Ἄλλα ἀγγεῖα πόσεως ἦταν ἡ ΝΕΣΤΟΡΙΣ «περὶ τῆς ἰδέας τοῦ Νέστορος ποτηρίου» , Δειπν., 76. Τὸ δέπας τοῦ Νέστορος, «τὸ εὔποτον ποτέριον» , ἡ Νεστορίς, ἦταν διακοσμημένον ὅπως λέγει ὁ ποιητής μὲ δύο χρυσᾶ περιστέρια ἑκατέρωθεν σὲ κάθε λαβή του (βλ. κεντρικὴ εἰκόνα). Εἶχε τέσσερεις λαβές καὶ δύο πυθμένες. Ὄν γεμάτον τὸ δέπας ἦταν βαρύ, μὰ ὁ Νέστωρ, ἄν καὶ γηραιὸς τὸ σήκωνε μὲ εὐκολία (Ἰλιάς, Λ', 632 κ. ἑξ.).  Ὁ ΟΛΜΟΣ ἦταν «ποτήριον κερατίου τρόπον εἰργασμένον» , Δειπν., 86. Τὸ ΟΞΥΒΑΦΟΝ ἦταν ἀφ' ἑνὸς ἀγγεῖον γιὰ νὰ τοποθετοῦν τὸ ξίδι -ὅπως καὶ ἡ ΟΞΙΣ -, ἀλλὰ ἦταν καὶ εἶδος μικροῦ πηλίνου ἐκπώματος «τὸ ὄξους δεκτικὸν σκεῦος : ἐστὶ δὲ καὶ ὄνομα ποτηρίου» , Δειπν., 87.  Ἄλλο εἶδος δέπατος ἦταν καὶ ἡ ΟΙΝΙΣΤΗΡΙΑ/ ΟΙΝΙΣΤΗΡΙΟΝ «οἱ μέλλοντες ἀποκείρεσθαι τὸν σκόλλυν ἔφηβοι, φησὶ Πάμφιλος, εἰσφέρουσι τῷ Ἡρακλεῖ μέγα ποτήριον πληρώσαντες οἴνου, ὃ καλοῦσιν οἰνιστηρίαν, καὶ σπείσαντες τοῖς συνελθοῦσι διδόασι πιεῖν» , Δειπν., 88. Ὁ ΟΛΛΥΞ/ ΟΛΛΙΞ ἦταν «ξύλινον ποτήριον» , Δε

(Κύλιξ)  ΑΓΓΕΙΑ ΠΟΣΕΩΣ (Η-Μ)  Ἄλλα εἴδη ἀγγείων πόσεως ἦταν καὶ ἡ ΗΔΥΠΟΤΙΣ ( < ἡδύς + πίνω), τὸ ὁποῖον ὅπως δηλοῖ καὶ τὸ ὄνομά του ἦταν κατάλληλον γιὰ ἡδύποτα (λικέρ < λείβω). Ἦταν ποτήρι ἐλαφρὺ καὶ κατεσκευάζετο ἀπὸ τοὺς Ῥοδίους κυρίως, οἱ ὁποῖοι ὅπως γράφει καὶ ὁ Ἀθήναιος τὸ δημιούργησαν πρὸς ἀνταγωνισμὸν τοῦ ἀθηναϊκῆς κατασκευῆς ποτηρίου, τῆς θηρικλείου ( «Ῥοδίους ἀντιδημιουργήσασθαι πρὸς τὰς Ἀθήνησι θηρικλείους» , Δειπν., 37).  Ἔπειτα ὑπῆρχε καὶ τὸ ΗΘΑΝΙΟΝ ( < ἠθμός, ἐξ οὗ ἡ διήθησις), τὸ ΗΡΑΚΛΕΙΟΝ , τὸ ὁποῖον πῆρε τὸ ὄνομά του ἀπὸ τὸν Ἡρακλῆ ( «τὸ δέπας ἐν ᾧ διέπλευσεν ὁ Ἡρακλῆς τὸν Ὠκεανὸν· εἶναι μέν φησιν Ἡλίου, λαβεῖν δ᾽ αὐτὸ παρ᾽ Ὠκεανοῦ τὸν Ἡρακλέα. μήποτε δὲ ἐπεὶ μεγάλοις ἔχαιρε ποτηρίοις ὁ ἥρως, διὰ τὸ μέγεθος παίζοντες οἱ ποιηταὶ καὶ συγγραφεῖς πλεῖν αὐτὸν ἐν ποτηρίῳ ἐμυθολόγησαν», Δειπν., 38), ὁ ΗΜΙΤΟΜΟΣ ( «ἡμίτομος ἔκπωμά τι παρ᾽ Ἀττικοῖς ἀπὸ τοῦ σχήματος οὕτως ὀνομασθέν», Δειπν., 40), ἡ ΘΗΡΙΚΛΕΙΟΣ κύλιξ ( «κατασκευάσαι δὲ λέγεται τὴν κύλικα ταύτην Θηρικλῆ

ΟΙ ΣΥΝΗΘΕΙΕΣ ΤΩΝ ΕΛΛΗΝΩΝ ΣΤΑ ΦΑΓΗΣΙΠΟΣΙΑ/ ΑΓΓΕΙΑ ΠΟΣΕΩΣ (Α-Ζ)  Γράφει ὁ Χ. Βουλόδημος στὸ «Περὶ τοῦ ἰδιωτικοῦ βίου τῶν ἀρχαίων Ἑλλήνων» :  «Περὶ δὲ τῶν κυρίως ποτηρίων-ἐκπωμάτων παρατηροῦμεν ὅτι ἔκπαλαι ἐνομίζοντο τιμιώτατον κτῆμα καὶ κειμήλιον καὶ ἦσαν παρὰ τοῖς ἀρχαίοις Ἕλλησι τόσο ἄφθονα, καὶ ἡ πλαστικὴ δύναμις τῶν ἀρχαίων τεχνιτῶν κατὰ εἶδος τοσαύτη, ὥστε καὶ αὐτὴ ἡ πλουσία καὶ ζωηρὰ γλῶσσα δυσκόλως παρηκολούθει τὴν τοιαύτην ἀνεξάντλητον παραγωγικότητα τῆς τέχνης».  Πράγματι μέχρι προσφάτως τὰ σκεύη τοιαῦτα ἐθεωροῦντο ἱερὰ κειμήλια-προῖκα καὶ διεφυλάσσοντο/ ἐκληροδοτοῦντο ἀπὸ γενιὰ σὲ γενιά. Ἡ δὲ ἀφθονία διαφορετικῶν ἀγγείων-σκευῶν γιὰ φαγητό/ ποτόν*1, ὑποδεικνύει τὴν πολιτισμικὴ ἀνωτερότητα καὶ ἐξέλιξιν τῶν Ἑλλήνων, οἱ ὁποῖοι ἀπὸ ἀρχαιοτάτων χρόνων ἀποδεικνύεται πολλάκις ἐκ τῶν κειμένων μας, πὼς εἶχαν ἐφεύρει τεχνογνωσία καὶ κανόνες εὐγενοῦς συμπεριφορᾶς πρὸς ἐπίτευξιν τῶν εὖ ζῆν καὶ ὀρθῶς πράττειν εἰδέναι (τὰ...savoir vivre/  savoir faire*2 ποῦ λέγουν σήμερα μερικοὶ βαρβαριστί...

ΣΤΗΝ ΤΕΛΕΥΤΑΙΑ ΣΚΗΝΗ ΕΙΣΕΡΧΟΝΤΑΙ ΟΙ ΧΟΡΟΙ ΤΩΝ ΛΑΚΕΔΑΙΜΟΝΙΩΝ ΚΑΙ ΤΩΝ ΑΘΗΝΑΙΩΝ ΚΑΙ ΧΟΡΕΥΟΥΝ ΚΑΙ ΑΔΟΥΝ ΟΛΟΙ ΜΑΖΙ ΓΙΑ ΝΑ ΕΟΡΤΑΣΟΥΝ ΤΗΝ ΣΥΜΦΙΛΙΩΣΙΝ.  Τὸ ἀπόσπασμα ἐδῶ :  ΑΡΙΣΤΟΦΑΝΟΥΣ ΛΥΣΙΣΤΡΑΤΗ (ΜΕΡΟΣ 10ον, στ. 1245-1320)   ΠΡΩΤΟΤΥΠΟΝ  (Λάκων ὦ Πολυχαρείδα λαβὲ τὰ φυσατήρια/ φυἁτήρια, ἵν᾽ ἐγὼ διποδιάξω τε κἀείσω/ κἀείὡ καλὸν ἐς τὼς Ἀσαναίως τε καὶ ἐς ἡμᾶς ἅμα)  Ἀθηναῖος λαβὲ δῆτα τὰς φυσαλλίδας πρὸς τῶν θεῶν,    1245 ὡς ἥδομαί γ᾽ ὑμᾶς ὁρῶν ὀρχουμένους. Χορὸς Λακεδαιμονίων ὅρμαον τὼς κυρσανίως ὦ Μναμόνα τάν τ᾽ ἐμὰν Μῶαν*, ἅτις οἶδεν ἁμὲ τώς τ᾽ Ἀσαναίως*,    1250 ὅκα τοὶ μὲν ἐπ᾽ Ἀρταμιτίῳ* πρὤκροον σιοείκελοι/ συείκελοι* ποττὰ κᾶλα τὼς Μήδως* τ᾽ ἐνίκων, ἁμὲ δ᾽ αὖ Λεωνίδας ἆγεν ᾇπερ τὼς κάπρως*    1255 θάγοντας οἰῶ τὸν ὀδόντα· πολὺς δ᾽ ἀμφὶ τὰς γένυας ἀφρὸς* ἤνσει/ ἤνσεεν*, πολὺς δ᾽ ἁμᾷ καττῶν* σκελῶν ἀφρὸς ἵετο. ἦν γὰρ τὤνδρες οὐκ ἐλάσσως    1260 τᾶς ψάμμας τοὶ Πέρσαι. ἀγροτέρα σηροκτόνε* μόλε δεῦρο παρσένε σιὰ* ποττὰς σπονδάς, ὡς συνέχῃς πολὺν ἁμὲ χρόνον.    1265 νῦν δ᾽ αὖ φιλία τ᾽ αἰὲς εὔπο

Σήμερα ἑορτάζουν οἱ χριστιανοὶ τὸν Ἅγιο Γεώργιον τὸν τροπαιοφόρον ποὺ σκότωσε ἕναν τρομερὸν δράκοντα καὶ ἔσωσε ἔτσι μία κοπέλα ἀπὸ τὰ δόντια του, παραδίδοντάς την σώα καὶ ἀσφαλῆ στὸν πατέρα της.  Αὐτὴ ὅμως ἡ ἱστορία εἶναι ἀντιγραφὴ τῆς ἱστορίας τοῦ Περσέως καὶ τῆς Ἀνδρομέδας, ποὺ τὸ ἀρχεῖον τοῦ σύμπαντος διατηρεῖ μέχρι σήμερα ὁρατὴν στὸν οὐρανόν, ὑπενθυμίζοντας τὴν ἀλήθεια σὲ ὅποιον παύσει νὰ εἶναι κυριολεκτικῶς ταπεινὸς καὶ στρέψει ἐπιτέλους ξανὰ τὸ βλέμμα του ψηλά, ὡς Ἕλλην, στὸν οὐρανόν...  Ἀκροθιγῶς, ὁ Περσεὺς μετὰ τὸν φόνο τῆς Μεδούσης πῆρε τὸν δρόμον τῆς ἐπιστροφῆς. Περνώντας ἀπὸ τὴν Αἰθιοπία, συνάντησε σὲ ἕναν βράχο δεμένη τὴν Ἀνδρομέδα, τὴν ὁποία καὶ ἐρωτεύτηκε πολύ. Ἡ Ἀνδρομέδα ἦταν τιμωρημένη ἀπὸ τὸν Ποσειδῶνα καὶ τὶς Νηρηίδες καὶ μάλιστα ὁ Ποσειδῶν εἶχε ἀναθέσει σὲ ἕναν θαλάσσιον δράκοντα, τὸ Κῆτος, νὰ σκοτώσει τὴν κοπέλα. Ὁ Περσεὺς ὅμως δὲν θὰ ἐπέτρεπε νὰ πεθάνει ἡ ἀγαπημένη του καὶ νίκησε τὸν δράκοντα, σκοτώνοντάς τον. Γι’ αὐτὸ καὶ φέρει τὸ προσωνύμιον «Δρακοντοκτόνος», ἀλ

ΟΙ ΑΝΔΡΕΣ ΓΕΝΙΚΩΣ ΚΑΙ ΙΔΙΑΙΤΕΡΩΣ ΤΩΝ ΔΥΟ ΜΕΓΑΛΩΝ ΔΥΝΑΜΕΩΝ ΤΟΥ ΠΕΛΟΠΟΝΝΗΣΙΑΚΟΥ ΠΟΛΕΜΟΥ, ΟΙ ΛΑΚΩΝΕΣ ΚΑΙ ΟΙ ΑΘΗΝΑΙΟΙ, ΑΓΑΝΑΚΤΙΣΜΕΝΟΙ ΠΛΕΟΝ ΑΠΟ ΤΗΝ ΑΠΟΧΗ ΤΩΝ ΓΥΝΑΙΚΩΝ ΤΟΥΣ ΚΑΙ ΜΕ ...ΕΜΦΑΝΗ ΤΑ ΣΗΜΑΔΙΑ ΤΗΣ ΑΠΟΧΗΣ ΑΥΤΗΣ, ΣΥΝΕΡΧΟΝΤΑΙ ΩΣΤΕ ΝΑ ΣΥΜΦΙΛΙΩΘΟΥΝ ΚΑΙ ΝΑ ΛΗΞΕΙ ΕΤΣΙ Ο ΠΟΛΕΜΟΣ ΚΑΙ ΤΑ ΔΕΙΝΑ ΤΟΥΣ. Η ΛΥΣΙΣΤΡΑΤΗ ΒΓΑΙΝΕΙ ΑΠΟ ΤΗΝ ΑΚΡΟΠΟΛΙΝ (ΕΙΣΕΡΧΕΤΑΙ ΣΤΗΝ ΣΚΗΝΗ) ΓΙΑ ΤΗΝ ΔΙΑΛΛΑΓΗΝ.  Τὸ ἀρχεῖον ἐδῶ :  ΑΡΙΣΤΟΦΑΝΟΥΣ ΛΥΣΙΣΤΡΑΤΗ (ΜΕΡΟΣ 9ον, στ. 1111-1244) ΠΡΩΤΟΤΥΠΟΝ  (Χορός χαῖρ᾽ ὦ πασῶν ἀνδρειοτάτη· δεῖ δὴ νυνί σε γενέσθαι δεινὴν <μαλακήν/ δειλὴν> ἀγαθὴν φαύλην σεμνὴν ἀγανὴν πολύπειρον· ὡς οἱ πρῶτοι τῶν Ἑλλήνων τῇ σῇ ληφθέντες ἴυγγι    1110 συνεχώρησάν σοι καὶ κοινῇ τἀγκλήματα πάντ᾽ ἐπέτρεψαν)  Λυσιστράτη ἀλλ᾽ οὐχὶ χαλεπὸν τοὔργον, εἰ λάβοι γέ τις ὀργῶντας ἀλλήλων τε μὴ ᾽κπειρωμένους. τάχα δ᾽ εἴσομαι ᾽γώ. ποῦ ᾽στιν ἡ Διαλλαγή; πρόσαγε λαβοῦσα πρῶτα τοὺς Λακωνικούς,    1115 καὶ μὴ χαλεπῇ τῇ χειρὶ μηδ᾽ αὐθαδικῇ, μηδ᾽ ὥσπερ ἡμῶν ἅνδρες ἀμαθῶς τοῦτ᾽ ἔδρων, ἀλλ᾽ ὡς γυναῖκας εἰκός, οἰκείως πάνυ, ἢν

Εὑρισκόμεθα πάλι στὶς ἡμέρες ποὺ γίνεται ὁρατὸν στὸν οὐρανόν τὸ φαινόμενον τῶν Λυρίδων (μέσα Ἀπριλίου καὶ κορυφώνεται περὶ τὰ μέσα τοῦ τρίτου δεκαημέρου τοῦ Ἀπριλίου, δηλαδὴ στὴν ἀρχὴ τοῦ Μουνιχιῶνος, μηνὸς άφιερωμένου στὴν Μουνιχία Ἄρτεμιν. Ἡ νέα σελήνη, ἄρα καὶ νουμηνία-ἀρχὴ Μουνιχιῶνος εἶναι στὶς 20 Ἀπριλίου φέτος καὶ συμπίπτει μὲ ὁλικὴ ἔκλειψιν Ἡλίου).  Καὶ ἐπειδὴ τὸ σύμπαν δὲν ἀνελύθη, δὲν ἐπεξηγήθη, δὲν ἀλληγορήθη καὶ πόσῳ μᾶλλον δὲν φθέγγεται οὔτε ἑβραϊκῶς, ὅπως προσπαθοῦν πολὺ νὰ μᾶς πείσουν οἱ ἁβρααμικὲς θρησκεῖες· οὔτε «ἰνδοευρωπαϊκῶς», ὅπως ὑπαγορεύουν οἱ «ἐπιστήμονες»· παρὰ γίνεται ἀντιληπτὸν μόνον μέσῳ τῆς ἑλληνικῆς κοσμοθεάσεως καὶ τῆς ἑλληνικῆς αὐδῆς, τῆς συμπαντικῆς γλώσσης μας, ἀς γίνει ἕνα μικρὸ ἀφιέρωμα γι' αὐτὲς τὶς μέρες τῶν λυρίδων καὶ τοῦ ἀστερισμοῦ τῆς Λύρας, ἐξ οὗ ὠνομάσθησαν.  Γράφει ὁ μεγάλος Ἕλλην ἀστρονόμος (καὶ ὄχι μόνον) Ἐρατοσθένης ὁ Κυρηναῖος στοὺς «Καταστερισμούς» του (ἤ «Ἀστροθεσίαι»), περὶ τῆς Λύρας :  «Αὕτη ἐνάτη κεῖται καί ἐστι Μουσῶν· κατασκευ

ΜΕΤΑ ΤΟΝ ΔΙΑΛΟΓΟΝ ΤΟΥ ΚΙΝΗΣΙΑ ΜΕ ΤΟΝ ΚΗΡΥΚΑ ΤΩΝ ΛΑΚΕΔΑΙΜΟΝΙΩΝ, ΕΙΣΕΡΧΕΤΑΙ ΣΤΗΝ ΣΚΗΝΗ Ο ΧΟΡΟΣ ΤΩΝ ΓΥΝΑΙΚΩΝ ΚΑΙ Ο ΧΟΡΟΣ ΤΩΝ ΓΕΡΟΝΤΩΝ.  Τὸ ἀρχεῖον ἐδῶ :  ΑΡΙΣΤΟΦΑΝΟΥΣ ΛΥΣΙΣΤΡΑΤΗ (ΜΕΡΟΣ 8ον, στ. 1027-1111) ΠΡΩΤΟΤΥΠΟΝ  (Χορὸς Γερόντων οὐδέν ἐστι θηρίον γυναικὸς ἀμαχώτερον, οὐδὲ πῦρ, οὐδ᾽ ὧδ᾽ ἀναιδὴς οὐδεμία πόρδαλις.    1015 Χορὸς Γυναικῶν ταῦτα μέντοι <σὺ> ξυνιεὶς εἶτα πολεμεῖς ἐμοί, ἐξὸν ὦ πόνηρε σοὶ βέβαιον ἔμ᾽ ἔχειν φίλην; Χορὸς Γερόντων ὡς ἐγὼ μισῶν γυναῖκας οὐδέποτε παύσομαι. Χορὸς Γυναικῶν ἀλλ᾽ ὅταν βούλῃ σύ· νῦν δ᾽ οὖν οὔ σε περιόψομαι γυμνὸν ὄνθ᾽ οὕτως. ὁρῶ γὰρ ὡς καταγέλαστος εἶ.    1020 ἀλλὰ τὴν ἐξωμίδ᾽ ἐνδύσω σε προσιοῦσ᾽ ἐγώ. Χορὸς Γερόντων τοῦτο μὲν μὰ τὸν Δί᾽ οὐ πονηρὸν ἐποιήσατε· ἀλλ᾽ ὑπ᾽ ὀργῆς γὰρ πονηρᾶς καὶ τότ᾽ ἀπέδυν ἐγώ. Χορὸς Γυναικῶν πρῶτα μὲν φαίνει γ᾽ ἀνήρ, εἶτ᾽ οὐ καταγέλαστος εἶ. κεἴ με μὴ ᾽λύπεις, ἐγώ σου κἂν τόδε τὸ θηρίον    1025 τοὐπὶ τὠφθαλμῷ λαβοῦσ᾽ ἐξεῖλον ἂν ὃ νῦν ἔνι).  Χορὸς Γερόντων τοῦτ᾽ ἄρ᾽ ἦν με τοὐπιτρῖβον, δακτύλιος οὑτοσί· ἐκσκάλευσον αὐτό,