Ετυμολογική

Τὴν 5η ἡμέρα μεσοῦντος Βοηδρομιῶνος (ἤτοι μὲ τὴν πανσέληνον τῆς 29ης Σεπτεμβρίου 2023) καὶ σχεδὸν μία ἑβδομάδα μετὰ τὴν φθινοπωρινὴ ἰσημερία (ὅπου κάποτε συνέπιπτε μὲ τὴν πρώτη ἡμέρα τῆς τριημέρου ἑορτῆς τῶν Θεσμοφορίων τὸν Πυανεψιῶνα καὶ τὰ ὁποῖα ἐτελοῦντο πρὸς τιμὴν τῆς Δήμητρος καὶ τῆς ἀφίξεως αὐτῆς στὴν Ἐλευσῖνα -ἀπὸ τὴν ἔλευσιν τῆς θεᾶς στὸ σημεῖον ὠνομάσθη ἀπὸ τότε ἡ πόλις Ἐλευσίς- ) ξημερώνει ἡ ἡμέρα ἐνάρξεως τῶν Ἐλευσινίων Μυστηρίων γιὰ φέτος. Τὰ Μυστήρια διαρκοῦσαν ἐννέα ἡμέρες (ἱερὸς ἀριθμὸς καὶ συμβολικὸς γιὰ τοὺς Πυθαγορείους, ἀριθμὸς τῆς αἰωνιότητος· ἐννέα οἱ Μοῦσες, ἐννέα οἱ μῆνες κυήσεως, κάθε ἐννέα ἔτη ὁ Μίνως ἐπεσκέπτετο τὸν Δία στὸ Ἰδαῖον Ἄντρον καὶ ἔπαιρνε ἐντολές, ἐννέα ἡμέρες ὁ Δευκαλίων περιέπλεε ἐπὶ τὰ ὕδατα, ἐννέα ὁ τελευταῖος ἀριθμὸς ποὺ κλείνει τὸν πρῶτον καὶ κάθε κύκλον, ἐννέα ὁ ἀριθμὸς ποὺ διαιωνίζεται ἀπὸ τὰ πολλαπλάσιά του, ἐννέα τὰ ἄφωνα, 3 ἐπὶ 3, κοκ).  Ἑγίνοντο πρὸς τιμὴν τῆς Δήμητρας καὶ τῆς Κόρης της...  Σύμφωνα μὲ τὸν μῦθον ἡ Κόρη-Περσεφόνη ( < Φε

Πολλὲς λέξεις περιγράφουσες τὶς μὴ νομίμως συνεύνους γυναῖκες στὴν ἀρχαιότητα μᾶς παραδίδονται μέσῳ τῶν γραπτῶν μας κειμένων, βοηθώντας μᾶς διὰ τῆς ἐτυμολογικῆς τους ἀναλύσεως καὶ τῶν σχετικῶν μὲ αὐτὲς πληροφοριῶν νὰ γίνουν κατανοητὲς οἱ ἐννοιολογικὲς διαφορές καὶ ἀποχρώσεις τους.  Ἀρχικῶς νὰ διευκρινιστεῖ πὼς σύνευνος εἶναι ἡ σύζυγος, λόγῳ τοῦ ὅτι ὁ σύζυγος μοιράζεται μαζί της τὴν ἴδια εὐνή ( =κρεββάτι). Λέγεται καὶ ὁμόλεκτρος, σύλλεκτρος, συνόμευνος, ὁμοευνέτις, ὁμοδέμνιος, ἐπιδαμνιάς ( < δέμω) κ.ἄ πολλά. Ὡς ὅροι χαρεκτήριζον τὶς νομίμους συζύγους κυρίως, καὶ τὶς διαφοροποιοῦσαν ἀπὸ τὶς γυναῖκες ποὺ διατηροῦσαν ἐρωτικοὺς δεσμοὺς ἄνευ γάμου, οἱ ὁποῖες καὶ χαρακτηρίζονταν ἀλλοιῶς, ἀναλόγως μὲ τὴν ποιότητα τῆς ἐρωτικῆς σχέσεώς τους μὲ τὸν ἑκάστοτε ἄνδρα.  Ἔτσι λοιπὸν ὑπῆρχαν οἱ ΕΤΑΙΡΕΣ *, οἱ ὁποῖες ἡταίριζον ( < ἑταῖρος =φίλος, σύντροφος, < Fέτης =οἰκεῖος), κρατοῦσαν συντροφιὰ στοὺς ἄνδρες καὶ μάλιστα συμμετεῖχαν στὰ συμπόσια, στὶς φιλοσοφικὲς συζητήσεις τους, καθῶς εἶχαν εὑρεῖ

Ὁ τρίτος μὴν τοῦ ἔτους, κατὰ τὸ ἀττικὸν ἡμερολόγιον ἦταν ὁ ΒΟΗΔΡΟΜΙΩΝ ( < βοή +δράμω, βοηδρόμος = ὁ τρέχων/θέων στὴν βοὴ ἵνα παράσχη βοή-θεια). Φέτος ξεκινᾶ μὲ τὴν νέα σελήνη (μεσάνυχτα 14ης-ξημερώματα 15ης Σεπτεμβρίου).  Ὁ μὴν ὠνομάσθη ἔτσι πρὸς τιμὴν τοῦ Ἀπόλλωνος Βοηδρομίου, προστάτου τῶν πολεμιστῶν, τὸν ὁποῖον καὶ τιμοῦσαν, ὅπως καὶ τὴν ἀδελφή του Ἀρτεμιν τὴν Ἀγροτέρα ( < ἄγρα =κυνήγι), κάνοντας θυσίες 500 αἰγῶν (Γενέσια Ἀρτέμιδος Ἀγροτέρας), στὸν ναὸν τῆς Ἀγροτέρας Ἀρτέμιδος (στὸ σημερινὸν Μέτς), ἐκπληρώνοντας τὸ τάμα τοῦ Μιλτιάδου μετὰ τὴν νίκη στὸν Μαραθῶνα.  Αὐτὸς ἦταν ὁ μὴν, ὅτε ἑωρτάζοντο τὰ Ἐλευσίνια Μυστήρια, πρὸς τιμὴν τῆς Δήμητρος καὶ τῆς Περσεφόνης, τὰ ὁποῖα καὶ διαρκοῦσαν 9 ἡμέρες.  Ἀκόμη τὴν 15η Βοηδρομιῶνος, ἐτελοῦντο τὰ Θησεῖα πρὸς τιμὴν τοῦ οἰκιστοῦ τῶν Ἀθηνῶν, Θησέως καὶ τῆς ἐκστρατείας κατὰ τῶν Ἀμαζόνων.  Ἀργότερα μετὰ τὴν μάχη τοῦ Μαραθῶνος (κατὰ τὸν Πλούταρχον οἱ Ἀθηναῖοι εἶχαν δεῖ στὴν μάχη νὰ συνδράμει τοὺς Ἕλληνας τὸ φάσμα τοῦ Θησέως «χρόνοις δ᾽ ὕστερον

Ξημερώματα τῆς 31ης Αύγούστου -μὲ τὸ παρὸν ἡμερολόγιον- στὴν 1:15 π.μ, ἡ σελήνη θὰ βρίσκεται στὸ πλησιέστερον σημεῖον της ἀπὸ τὴν γῆ (περίγειον, 353.317,10 χλμ) χαρίζοντας ἀπὸ τὸν ἀστερισμὸν τοῦ Ὑδροχόου, στὸν ὁποῖον θὰ βρίσκεται, ἕνα μοναδικὸν θέαμα. Δίπλα της σὰν ἕνα φωτεινὸν ἄστρον στὸν οὐρανὸν θὰ βρίσκεται ὁ Κρόνος, ὁ πατὴρ τοῦ ἀγαπημένου της, Διός, ποὺ μαζί του ἐγέννησε τὴν Ἔρση ( =δροσιά) καὶ τὴν Πανδία/ Πανδεία ( < πᾶν + δία, ὅπου δία στὴν κρητικὴ διάλεκτον σημαίνει ἡμέρα -ἐξ οὗ καὶ dies, day, dia κοκ-, ἤτοι πανδία εἶναι ἡ πάμφωτη, ἡ ὑπέρλαμπρη, ὅ,τι καὶ ἡ πανσέληνος). Μὲ τὴν ἑλκτική της δύναμιν καὶ τὴν ἐπιρροή της ἐπὶ τοῦ ὑγροῦ στοιχείου, ἀλλὰ καὶ μὲ τὴν λάμψιν της, ἡ μήνη ἀπόψε θὰ συνοδευτεῖ κυριολεκτικῶς καὶ ἀπὸ τὶς δυό της κόρες, τὴν Ἔρση καὶ τὴν Πανδία. Σχετικῶς τώρα μὲ τὸν ἀστερισμὸν τοῦ Ὑδροχόου, αὐτὸς δὲν εἶναι ἄλλος παρὰ ὁ κατηστερισμένος ἐγγονὸς τοῦ Ἐριχθονίου καὶ υἰὸς τοῦ Τρωὸς καὶ τῆς Καλλιρρόης, ὁ ἰσόθεος Γανυμήδης, τὸν ὁποῖον γιὰ τὸ κάλλος του οἱ θεοὶ τὸν ἀνήρ

ΜΕΤΑ ΤΗΝ ΜΑΧΗ ΤΟΥ ΜΑΡΑΘΩΝΟΣ, ΤΟ ΤΑΜΑ ΤΟΥ ΜΙΛΤΙΑΔΟΥ ΚΑΙ ΤΑ ΑΡΧΑΙΟΛΟΓΙΚΑ ΕΥΡΗΜΑΤΑ  «Ὁ Μιλτιάδης εἶχε τάξει στὴν Ἄρτεμιν μία αἶγα γιὰ κάθε νεκρὸν Πέρση. Ἐπειδὴ παρουσιάσθηκε δυσκολία νὰ συγκεντρωθοῦν 6.500 αἶγες ἡ Ἐκκλησία τοῦ Δήμου ἐτροποποίησε τὸ τάμα ὡς ἑξῆς : 500 αἶγες τὴν ἡμέρα τῆς Ἀρτέμιδος, θυσία ἡ ὁποία θὰ ἐπανελαμβάνετο κάθε χρόνον.  «Πέρσαι δὲ ἡττήθησαν τῇ ἡμέρᾳ ταύτῃ (τῇ ἕκτη τοῦ Θαργηλιῶνος) καὶ Ἀθηναῖοι δὲ τῇ Ἀγροτέρᾳ ἀποθύουσι τὰς χιμαίρας τὰς τριακοσίας κατὰ τὴν εὐχὴν τοῦ Μιλτιάδου», (Κλαύδιος Αἰλιανός).  «Ἐπεὶ οὐκ εἶχον ἱκανὰς εὑρεῖν, ἔδοξεν αὐτοῖς κατ' ἐνιαυτὸν πεντακοσίας θύειν, καὶ ἔτι νῦν ἀποθύουσιν», (Ξενοφῶν)».  Εἰς τὸν θεὸν Πᾶνα ἀφιέρωσαν σπῆλαιον στὴν Β.Δ. ἄκρη τοῦ ἱεροῦ Βράχου καθιερώνοντας συγχρόνως ἐτήσιες θυσίες καὶ λαμπαδηδρομία. Ὁ Μιλτιάδης προσέφερε στὸν Πᾶνα εἰκόνα μὲ χαραγμένο ἐπίγραμμα τὸ ὁποῖον ἀποδίδεται στὸν Σιμωνίδη :  Τὸν τραγόπουν ἐμὲ Πᾶνα τὸν Ἀρκάδα,  τὸν κατὰ Μήδων,  τὸν μετὰ Ἀθηναίων,  στήσατο Μιλτιάδης.  Ἡ δεκάτη τῶν λαφύρων*1 ἀφιερώθηκε στὴ

ΤΟ ΑΓΓΕΛΜΑ ΤΗΣ ΝΙΚΗΣ ΤΟΥ ΜΑΡΑΘΩΝΟΣ ΑΠΟ ΤΟΝ ΘΕΡΣΙΠΠΟΝ Η' ΕΥΚΛΗ  «ΜΗΔΟΙ ΑΝΕΧΩΡΗΣΑΝ ΕΚ ΤΗΣ ΕΥΡΩΠΗΣ ΝΙΚΗΘΕΝΤΕΣ ΚΑΙ ΝΑΥΣΙ ΚΑΙ ΠΕΖΩι ΥΠΟ ΤΩΝ ΕΛΛΗΝΩΝ» , Ἱστορία, Α', 89, Θουκυδίδης*1 «Ὁ ὁπλίτης Θέρσιππος...σχεδιάζει τὴν διαδρομὴ ποὺ θὰ ἀκολουθήσει :  Ἡ ἄνοδος τοῦ Πεντελικοῦ (τὰ νῶτα τῆς Πεντέλης) θὰ τὸν φέρει στὴν κολύμβησιν τοῦ Κηφισοῦ, στὴν πεζοπορία πρὸς τὸν Διόνυσον (τὸν σημερινόν) στὸ φθάσιμον τῆς Κηφισιᾶς, στὴν συνέχεια τῆς Σταμάτας-Δροσιᾶς καὶ κατάληξις στὴν Ἀρχαία Ἀγορὰ τῆς Ἀθῆνας.  Στὴν ἀρχὴ βαδίζει γρήγορα. Καθῶς συνεχίζει ἐπιταχύνει τὸ βῆμα. Ἡ χαρὰ γιὰ τὴν νίκη τὸν κάνει νὰ τρέχει, τρέχει σκαρφαλώνοντας, κινεῖται γρηγορότερα, γρηγορότερα, ὁλοένα καὶ πιὸ γρήγορα, τρέχει ταχύτατα, ὁλοένα καὶ πιὸ βιαστικά. Ἀνυπομονεῖ νὰ ἀναγγείλει τὰ χαρμόσυνα νέα στὴν Ἀθῆνα ποὺ ἀγωνιᾶ. Τὸ τοπίον γύρω του ἀρχίζει νὰ ἀλλάζει.  Τὸ περίγραμμα τῶν δένδρων καὶ τῶν σπιτιῶν μπερδεύεται, οἱ ὄγκοι λειώνουν, μεταβάλλονται σὲ χρωματιστὲς γραμμές, καθῶς ἐπιταχύνει τὸν ἤδη ταχὺ ῥυθμόν του. Κουρασμένος ἀπ&#

Η ΕΚΒΑΣΙΣ ΤΗΣ ΜΑΧΗΣ ΤΟΥ ΜΑΡΑΘΩΝΟΣ, ΟΙ ΗΡΩΕΣ ΚΥΝΑΙΓΕΙΡΟΣ ΚΑΙ ΕΧΕΤΛΑΙΟΣ ΚΑΙ Η ΣΥΜΒΟΛΗ ΤΩΝ ΘΕΩΝ ΣΤΗΝ ΜΑΧΗ  «ΕΛΛΗΝΩΝ ΠΡΟΜΑΧΟΥΝΤΕΣ ΑΘΗΝΑΙΟΙ, ΧΡΥΣΟΦΟΡΩΝ ΜΗΔΩΝ ΕΣΤΟΡΕΣΑΝ ΔΥΝΑΜΙΝ»  «Ἠχεῖ ἡ σάλπιγξ. Οἱ Ἕλληνες τραγουδοῦν τὸν πολεμιστήριον παιᾶνα. Οἱ Πέρσες σαστισμένοι. Οἱ Ἕλληνες βηματίζουν. Οἱ Πέρσες κυττάζουν. Ἀντίδρασις καμμία! Δὲν τοξεύουν. Ἀπολιθωμένοι δὲν πιστεύουν στὰ μάτια τους. Οἱ Ἕλληνες προελαύνουν. Ἡ ἐναντιοδρομία τους ταχεῖα. Τὰ πόδια τους καλπάζουν.  Στὰ τελευταῖα 150 μ. ἡ γῆ ταρακουνιέται, τὸ ἔδαφος τραντάζεται, οἱ ὁπλῖτες ντυμένοι μὲ τὴν βαρειὰ ἀμυντική τους φορεσιά, γεροδεμένοι καὶ βαρεῖς, ὠκύποδες, ταρακουνοῦν τὴν γῆ. Οἱ Πέρσες μαρμαρωμένοι...  Οἱ Ἕλληνες τώρα βρίσκονται στὸ πεδίον βολῆς τῶν τόξων. Τὸ περσικὸν στράτευμα παύει νὰ παρακολουθεῖ ἐμβρόντητον τὴν ἑλληνικὴ ἐπίθεσιν, τεντώνει τὰ τόξα, τὰ βέλη σφυρίζουν καὶ πέφτουν στοὺς θωρακισμένους Ἀθηναίους· πληγώνονται ὅμως λίγοι. Τὸ χῶμα μαλακὸν τρίβεται κάτω ἀπὸ τὰ γυμνά τους πέλματα*, σηκώνεται σκόνη. Μέσα σὲ ὁμίχλη χωμάτινη ἀκ