Ετυμολογική

ΤΑ ΠΡΟΣΩΝΥΜΙΑ ΤΩΝ ΘΕΩΝ *1 ΤΑ ΠΡΟΣΩΝΥΜΙΑ ΤΟΥ ΔΙΟΣ  «Ὁ μὲν δὴ μέγας ἡγεμὼν ἐν οὐρανῷ Ζεύς, ἐλαύνων πτηνὸν ἅρμα, πρῶτος πορεύεται, διακοσμῶν πάντα καὶ ἐπιμελούμενος· τῷ δ᾽ ἕπεται στρατιὰ θεῶν τε καὶ δαιμόνων, κατὰ ἕνδεκα μέρη κεκοσμημένη» , Φαῖδρος, 247, Πλάτων.  Ὁ Ζεύς, ὁ «πατὴρ ἀνδρῶν τε θεῶν τε» (Ὀδύσσεια, μ, 445, Ὅμηρος) εἶναι υἰὸς τοῦ Κρόνου ( =Χρόνου, ἐξ οὗ καὶ τὸ προσωνύμιον «Κρονίδης» ) καὶ τῆς Ῥέας ( =Ῥοῆς).  ««Ἔστι δὴ πάντων ἀρχὴ Ζεύς. Ζεὺς γὰρ ἔδωκε, ζῶά τε ἐγέννησεν, καὶ Ζῆν' αὐτὸν καλέουσι, καὶ Δία...ὅτι διὰ τοῦτον ἅπαντα τέτυκται ( =κατεσκευάσθησαν)».  «Εἷς ( =Ἕνας) δὲ πατὴρ οὗτος πάντων, θηρίων τε βροτῶν τε...» .  Οἱ ὀρφικοὶ αὐτοὶ στίχοι ἐπεξηγοῦν, ἑρμηνεύουν τὸ ὄνομα τοῦ Διός :  Ὁ Ζεύς, τοῦ Διός, τῷ Διί, τὸν Δία, ὦ Ζεῦ...Ζὴν, Ζηνός, Ζηνί, Ζῆνα...  Τὸν ὀνομάζουν Δία, δι' οὗ τὰ πάντα ἐγένετο, καὶ Ζῆνα διότι ἐχάρισε τὸ ζῆν. Ὀνομάζεται ἀκόμη Ζάν, Ζής, Ζάς, Δίς, Δάν, Δήν, Τήν, Τάν, Σάν, Σδεύς, Δεύς (ἐξ οὗ δεύω =βρέχω). Μία ἐπιγραφὴ τῆς Κρήτης τὸν ἀναγράφει καὶ ὡς Ττῆν