ΠΕΡΙ ΤΗΣ ΧΑΜΕΝΗΣ ΑΤΛΑΝΤΙΔΟΣ (ΜΕΡΟΣ 3ον)

 

Η ΑΘΗΝΑ ΤΗΣ 10ης ΧΙΛΙΕΤΙΑΣ π.Χ (ΜΕΡΟΣ 2ον)

ΤΑ ΣΥΝΟΡΑ ΤΗΣ ΚΑΙ ΠΩΣ ΗΤΑΝ Η ΑΚΡΟΠΟΛΙΣ ΠΡΟ ΤΟΥ ΚΑΤΑΚΛΥΣΜΟΥ ΤΟΥ ΔΕΥΚΑΛΙΩΝΟΣ

Ἡ περιγραφὴ τῶν Αθηνῶν τῆς 10^ης π.Χ. χιλιετίας συνεχίζεται καὶ στὸ πλατωνικὸν ἔργον «Κριτίας» (108c) :

ΚΡΙΤΙΑΣ

«ὦ φίλε Ἑρμόκρατες…καὶ πρὸς οἷς θεοῖς εἶπες τούς τε ἄλλους κλητέον καὶ δὴ καὶ τὰ μάλιστα Μνημοσύνην. σχεδὸν γὰρ τὰ μέγιστα ἡμῖν τῶν λόγων ἐν ταύτῃ τῇ θεῷ πάντ' ἐστίν: μνησθέντες γὰρ ἱκανῶς καὶ ἀπαγγείλαντες τά ποτε ῥηθέντα ὑπὸ τῶν ἱερέων καὶ δεῦρο ὑπὸ Σόλωνος κομισθέντα… πάντων δὴ πρῶτον μνησθῶμεν ὅτι τὸ κεφάλαιον ἦν ἐνακισχίλια ἔτη, ἀφ' οὗ γεγονὼς ἐμηνύθη πόλεμος τοῖς θ' ὑπὲρ Ἡρακλείας στήλας ἔξω κατοικοῦσιν καὶ τοῖς ἐντὸς πᾶσιν… τῶν μὲν οὖν ἥδε ἡ πόλις ἄρξασα καὶ πάντα τὸν πόλεμον διαπολεμήσασα ἐλέγετο, τῶν δ' οἱ τῆς Ἀτλαντίδος νήσου βασιλῆς, ἣν δὴ Λιβύης καὶ Ασίας μείζω νῆσον οὖσαν ἔφαμεν εἶναί ποτε, νῦν δὲ ὑπὸ σεισμῶν δῦσαν ἄπορον πηλὸν τοῖς ἐνθένδε ἐκπλέουσιν ἐπὶ τὸ πᾶν πέλαγος, ὥστε μηκέτι πορεύεσθαι, κωλυτὴν παρασχεῖν… τὸ δὲ Ἀθηναίων τε τῶν τότε καὶ τῶν ἐναντίων, οἷς διεπολέμησαν, ἀνάγκη κατ' ἀρχὰς διελθεῖν πρῶτα, τήν τε δύναμιν ἑκατέρων καὶ τὰς πολιτείας… θεοὶ γὰρ ἅπασαν γῆν ποτε κατὰ τοὺς τόπους διελάγχανον οὐ κατ' ἔριν: οὐ γὰρ ἂν ὀρθὸν ἔχοι λόγον θεοὺς ἀγνοεῖν τὰ πρέποντα ἑκάστοις αὑτῶν, οὐδ' αὖ γιγνώσκοντας τὸ μᾶλλον ἄλλοις προσῆκον τοῦτο ἑτέρους αὑτοῖς δι' ἐρίδων ἐπιχειρεῖν κτᾶσθαι- δίκης δὴ κλήροις τὸ φίλον λαγχάνοντες κατῴκιζον τὰς χώρας, καὶ κατοικίσαντες, οἷον νομῆς ποίμνια, κτήματα καὶ θρέμματα ἑαυτῶν ἡμᾶς ἔτρεφον, πλὴν οὐ σώμασι σώματα βιαζόμενοι, καθάπερ ποιμένες κτήνη πληγῇ νέμοντες, ἀλλ' ᾗ μάλιστα εὔστροφον ζῷον, ἐκ πρύμνης ἀπευθύνοντες, οἷον οἴακι πειθοῖ ψυχῆς ἐφαπτόμενοι κατὰ τὴν αὐτῶν διάνοιαν, οὕτως ἄγοντες τὸ θνητὸν πᾶν ἐκυβέρνων. ἄλλοι μὲν οὖν κατ' ἄλλους τόπους κληρουχήσαντες θεῶν ἐκεῖνα ἐκόσμουν, Ἥφαιστος δὲ κοινὴν καὶ Ἀθηνᾶ φύσιν ἔχοντες, ἅμα μὲν ἀδελφὴν ἐκ ταὐτοῦ πατρός, ἅμα δὲ φιλοσοφίᾳ φιλοτεχνίᾳ τε ἐπὶ τὰ αὐτὰ ἐλθόντες, οὕτω μίαν ἄμφω λῆξιν τήνδε τὴν χώραν εἰλήχατον ὡς οἰκείαν καὶ πρόσφορον ἀρετῇ καὶ φρονήσει πεφυκυῖαν, ἄνδρας δὲ ἀγαθοὺς ἐμποιήσαντες αὐτόχθονας ἐπὶ νοῦν ἔθεσαν τὴν τῆς πολιτείας τάξιν: ὧν τὰ μὲν ὀνόματα σέσωται, τὰ δὲ ἔργα διὰ τὰς τῶν παραλαμβανόντων φθορὰς καὶ τὰ μήκη τῶν χρόνων ἠφανίσθη. τὸ γὰρ περιλειπόμενον ἀεὶ γένος, ὥσπερ καὶ πρόσθεν ἐρρήθη, κατελείπετο ὄρειον καὶ ἀγράμματον, τῶν ἐν τῇ χώρᾳ δυναστῶν τὰ ὀνόματα ἀκηκοὸς μόνον καὶ βραχέα πρὸς αὐτοῖς τῶν ἔργων. τὰ μὲν οὖν ὀνόματα τοῖς ἐκγόνοις ἐτίθεντο ἀγαπῶντες, τὰς δὲ ἀρετὰς καὶ τοὺς νόμους τῶν ἔμπροσθεν οὐκ εἰδότες, εἰ μὴ σκοτεινὰς περὶ ἑκάστων τινὰς ἀκοάς, ἐν ἀπορίᾳ δὲ τῶν ἀναγκαίων ἐπὶ πολλὰς γενεὰς ὄντες αὐτοὶ καὶ παῖδες, πρὸς οἷς ἠπόρουν τὸν νοῦν ἔχοντες, τούτων πέρι καὶ τοὺς λόγους ποιούμενοι, τῶν ἐν τοῖς πρόσθεν καὶ πάλαι ποτὲ γεγονότων ἠμέλουν. μυθολογία γὰρ ἀναζήτησίς τε τῶν παλαιῶν μετὰ σχολῆς ἅμ' ἐπὶ τὰς πόλεις ἔρχεσθον, ὅταν ἴδητόν τισιν ἤδη τοῦ βίου τἀναγκαῖα κατεσκευασμένα, πρὶν δὲ οὔ. ταύτῃ δὴ τὰ τῶν παλαιῶν ὀνόματα ἄνευ τῶν ἔργων διασέσωται. λέγω δὲ αὐτὰ τεκμαιρόμενος ὅτι Κέκροπός τε καὶ Ἐρεχθέως καὶ Ἐριχθονίου καὶ Ἐρυσίχθονος τῶν τε ἄλλων τὰ πλεῖστα ὅσαπερ καὶ Θησέως τῶν ἄνω περὶ τῶν ὀνομάτων ἑκάστων ἀπομνημονεύεται, τούτων ἐκείνους τὰ πολλὰ ἐπονομάζοντας τοὺς ἱερέας Σόλων ἔφη τὸν τότε διηγεῖσθαι πόλεμον, καὶ τὰ τῶν γυναικῶν κατὰ τὰ αὐτά. καὶ δὴ καὶ τὸ τῆς θεοῦ σχῆμα καὶ ἄγαλμα, ὡς κοινὰ τότ' ἦν τὰ ἐπιτηδεύματα ταῖς τε γυναιξὶ καὶ τοῖς ἀνδράσι τὰ περὶ τὸν πόλεμον, οὕτω κατ' ἐκεῖνον τὸν νόμον ὡπλισμένην τὴν θεὸν ἀνάθημα εἶναι τοῖς τότε, ἔνδειγμα ὅτι πάνθ' ὅσα σύννομα ζῷα θήλεα καὶ ὅσα ἄρρενα, τὴν προσήκουσαν ἀρετὴν ἑκάστῳ γένει πᾶν κοινῇ δυνατὸν ἐπιτηδεύειν πέφυκεν. ὤικει δὲ δὴ τότ' ἐν τῇδε τῇ χώρᾳ τὰ μὲν ἄλλα ἔθνη τῶν πολιτῶν περὶ τὰς δημιουργίας ὄντα καὶ τὴν ἐκ τῆς γῆς τροφήν, τὸ δὲ μάχιμον ὑπ' ἀνδρῶν θείων κατ' ἀρχὰς ἀφορισθὲν ᾤκει χωρίς, πάντα εἰς τροφὴν καὶ παίδευσιν τὰ προσήκοντα ἔχον, ἴδιον μὲν αὐτῶν οὐδεὶς οὐδὲν κεκτημένος, ἅπαντα δὲ πάντων κοινὰ νομίζοντες αὑτῶν, πέρα δὲ ἱκανῆς τροφῆς οὐδὲν ἀξιοῦντες παρὰ τῶν ἄλλων δέχεσθαι πολιτῶν, καὶ πάντα δὴ τὰ χθὲς λεχθέντα ἐπιτηδεύματα ἐπιτηδεύοντες, ὅσα περὶ τῶν ὑποτεθέντων ἐρρήθη φυλάκων. καὶ δὴ καὶ τὸ περὶ τῆς χώρας ἡμῶν πιθανὸν καὶ ἀληθὲς ἐλέγετο, πρῶτον μὲν τοὺς ὅρους αὐτὴν ἐν τῷ τότ' ἔχειν ἀφωρισμένους πρὸς τὸν Ἰσθμὸν καὶ τὸ κατὰ τὴν ἄλλην ἤπειρον μέχρι τοῦ Κιθαιρῶνος καὶ Πάρνηθος τῶν ἄκρων, καταβαίνειν δὲ τοὺς ὅρους ἐν δεξιᾷ τὴν Ὠροπίαν ἔχοντας, ἐν ἀριστερᾷ δὲ πρὸς θαλάττης ἀφορίζοντας τὸν Ἀσωπόν: ἀρετῇ δὲ πᾶσαν γῆν ὑπὸ τῆς ἐνθάδε ὑπερβάλλεσθαι, διὸ καὶ δυνατὴν εἶναι τότε τρέφειν τὴν χώραν στρατόπεδον πολὺ τῶν περὶ γῆν ἀργὸν ἔργων. μέγα δὲ τεκμήριον ἀρετῆς: τὸ γὰρ νῦν αὐτῆς λείψανον ἐνάμιλλόν ἐστι πρὸς ἡντινοῦν τῷ πάμφορον εὔκαρπόν τε εἶναι καὶ τοῖς ζῴοις πᾶσιν εὔβοτον. τότε δὲ πρὸς τῷ κάλλει καὶ παμπλήθη ταῦτα ἔφερεν. πῶς οὖν δὴ τοῦτο πιστόν, καὶ κατὰ τί λείψανον τῆς τότε γῆς ὀρθῶς ἂν λέγοιτο; πᾶσα ἀπὸ τῆς ἄλλης ἠπείρου μακρὰ προτείνουσα εἰς τὸ πέλαγος οἷον ἄκρα κεῖται: τὸ δὴ τῆς θαλάττης ἀγγεῖον περὶ αὐτὴν τυγχάνει πᾶν ἀγχιβαθὲς ὄν. πολλῶν οὖν γεγονότων καὶ μεγάλων κατακλυσμῶν ἐν τοῖς ἐνακισχιλίοις ἔτεσι--τοσαῦτα γὰρ πρὸς τὸν νῦν ἀπ' ἐκείνου τοῦ χρόνου γέγονεν ἔτη--τὸ τῆς γῆς ἐν τούτοις τοῖς χρόνοις καὶ πάθεσιν ἐκ τῶν ὑψηλῶν ἀπορρέον οὔτε χῶμα, ὡς ἐν ἄλλοις τόποις, προχοῖ λόγου ἄξιον ἀεί τε κύκλῳ περιρρέον εἰς βάθος ἀφανίζεται: λέλειπται δή, καθάπερ ἐν ταῖς σμικραῖς νήσοις, πρὸς τὰ τότε τὰ νῦν οἷον νοσήσαντος σώματος ὀστᾶ, περιερρυηκυίας τῆς γῆς ὅση πίειρα καὶ μαλακή, τοῦ λεπτοῦ σώματος τῆς χώρας μόνου λειφθέντος. τότε δὲ ἀκέραιος οὖσα τά τε ὄρη γηλόφους ὑψηλοὺς εἶχε, καὶ τὰ φελλέως νῦν ὀνομασθέντα πεδία πλήρη γῆς πιείρας ἐκέκτητο, καὶ πολλὴν ἐν τοῖς ὄρεσιν ὕλην εἶχεν, ἧς καὶ νῦν ἔτι φανερὰ τεκμήρια: τῶν γὰρ ὀρῶν ἔστιν ἃ νῦν μὲν ἔχει μελίτταις μόναις τροφήν, χρόνος δ' οὐ πάμπολυς ὅτε δένδρων †αὐτόθεν εἰς οἰκοδομήσεις τὰς μεγίστας ἐρεψίμων τμηθέντων στεγάσματ' ἐστὶν ἔτι σᾶ.  πολλὰ δ' ἦν ἄλλ' ἥμερα ὑψηλὰ δένδρα, νομὴν δὲ βοσκήμασιν ἀμήχανον ἔφερεν. καὶ δὴ καὶ τὸ κατ' ἐνιαυτὸν ὕδωρ ἐκαρποῦτ' ἐκ Διός, οὐχ ὡς νῦν ἀπολλῦσα ῥέον ἀπὸ ψιλῆς τῆς γῆς εἰς θάλατταν, ἀλλὰ πολλὴν ἔχουσα καὶ εἰς αὐτὴν καταδεχομένη, τῇ κεραμίδι στεγούσῃ γῇ διαταμιευομένη, τὸ καταποθὲν ἐκ τῶν ὑψηλῶν ὕδωρ εἰς τὰ κοῖλα ἀφιεῖσα κατὰ πάντας τοὺς τόπους παρείχετο ἄφθονα κρηνῶν καὶ ποταμῶν νάματα, ὧν καὶ νῦν ἔτι ἐπὶ ταῖς πηγαῖς πρότερον οὔσαις ἱερὰ λελειμμένα ἐστὶν σημεῖα ὅτι περὶ αὐτῆς ἀληθῆ λέγεται τὰ νῦν. τὰ μὲν οὖν τῆς ἄλλης χώρας φύσει τε οὕτως εἶχε, καὶ διεκεκόσμητο ὡς εἰκὸς ὑπὸ γεωργῶν μὲν ἀληθινῶν καὶ πραττόντων αὐτὸ τοῦτο, φιλοκάλων δὲ καὶ εὐφυῶν, γῆν δὲ ἀρίστην καὶ ὕδωρ ἀφθονώτατον ἐχόντων καὶ ὑπὲρ τῆς γῆς ὥρας μετριώτατα κεκραμένας: τὸ δ' ἄστυ κατῳκισμένον ὧδ' ἦν ἐν τῷ τότε χρόνῳ. πρῶτον μὲν τὸ τῆς ἀκροπόλεως εἶχε τότε οὐχ ὡς τὰ νῦν ἔχει. νῦν μὲν γὰρ μία γενομένη νὺξ ὑγρὰ διαφερόντως γῆς αὐτὴν ψιλὴν περιτήξασα πεποίηκε, σεισμῶν ἅμα καὶ πρὸ τῆς ἐπὶ Δευκαλίωνος φθορᾶς τρίτου πρότερον ὕδατος ἐξαισίου γενομένου: τὸ δὲ πρὶν ἐν ἑτέρῳ χρόνῳ μέγεθος μὲν ἦν πρὸς τὸν Ἠριδανὸν καὶ τὸν Ἰλισὸν ἀποβεβηκυῖα καὶ περιειληφυῖα ἐντὸς τὴν Πύκνα καὶ τὸν Λυκαβηττὸν ὅρον ἐκ τοῦ καταντικρὺ τῆς Πυκνὸς ἔχουσα, γεώδης δ' ἦν πᾶσα καὶ πλὴν ὀλίγον ἐπίπεδος ἄνωθεν. ᾠκεῖτο δὲ τὰ μὲν ἔξωθεν, ὑπ' αὐτὰ τὰ πλάγια αὐτῆς, ὑπὸ τῶν δημιουργῶν καὶ τῶν γεωργῶν ὅσοι πλησίον ἐγεώργουν: τὰ δ' ἐπάνω τὸ μάχιμον αὐτὸ καθ' αὑτὸ μόνον γένος περὶ τὸ τῆς Ἀθηνᾶς Ἡφαίστου τε ἱερὸν κατῳκήκειν, οἷον μιᾶς οἰκίας κῆπον ἑνὶ περιβόλῳ προσπεριβεβλημένοι. τὰ γὰρ πρόσβορρα αὐτῆς ᾤκουν οἰκίας κοινὰς καὶ συσσίτια χειμερινὰ κατασκευασάμενοι, καὶ πάντα ὅσα πρέποντ' ἦν τῇ κοινῇ πολιτείᾳ δι' οἰκοδομήσεων ὑπάρχειν αὐτῶν καὶ τῶν ἱερῶν, ἄνευ χρυσοῦ καὶ ἀργύρου--τούτοις γὰρ οὐδὲν οὐδαμόσε προσεχρῶντο, ἀλλὰ τὸ μέσον ὑπερηφανίας καὶ ἀνελευθερίας μεταδιώκοντες κοσμίας ᾠκοδομοῦντο οἰκήσεις, ἐν αἷς αὐτοί τε καὶ ἐκγόνων ἔκγονοι καταγηρῶντες ἄλλοις ὁμοίοις τὰς αὐτὰς ἀεὶ παρεδίδοσαν--τὰ δὲ πρὸς νότου, κήπους καὶ γυμνάσια συσσίτιά τε ἀνέντες οἷα θέρους, κατεχρῶντο ἐπὶ ταῦτα αὐτοῖς. κρήνη δ' ἦν μία κατὰ τὸν τῆς νῦν ἀκροπόλεως τόπον, ἧς ἀποσβεσθείσης ὑπὸ τῶν σεισμῶν τὰ νῦν νάματα μικρὰ κύκλῳ καταλέλειπται, τοῖς δὲ τότε πᾶσιν παρεῖχεν ἄφθονον ῥεῦμα, εὐκρὰς οὖσα πρὸς χειμῶνά τε καὶ θέρος. τούτῳ δὴ κατῴκουν τῷ σχήματι, τῶν μὲν αὑτῶν πολιτῶν φύλακες, τῶν δὲ ἄλλων Ἑλλήνων ἡγεμόνες ἑκόντων, πλῆθος δὲ διαφυλάττοντες ὅτι μάλιστα ταὐτὸν αὑτῶν εἶναι πρὸς τὸν ἀεὶ χρόνον ἀνδρῶν καὶ γυναικῶν, τὸ δυνατὸν πολεμεῖν ἤδη καὶ τὸ ἔτι, περὶ δύο μάλιστα ὄντας μυριάδας. οὗτοι μὲν οὖν δὴ τοιοῦτοί τε ὄντες αὐτοὶ καί τινα τοιοῦτον ἀεὶ τρόπον τήν τε αὑτῶν καὶ τὴν Ἑλλάδα δίκῃ διοικοῦντες, ἐπὶ πᾶσαν Εὐρώπην καὶ Ἀσίαν κατά τε σωμάτων κάλλη καὶ κατὰ τὴν τῶν ψυχῶν παντοίαν ἀρετὴν ἐλλόγιμοί τε ἦσαν καὶ ὀνομαστότατοι πάντων τῶν τότε: τὰ δὲ δὴ τῶν ἀντιπολεμησάντων αὐτοῖς οἷα ἦν ὥς τε ἀπ' ἀρχῆς ἐγένετο, μνήμης ἂν μὴ στερηθῶμεν ὧν ἔτι παῖδες ὄντες ἠκούσαμεν, εἰς τὸ μέσον αὐτὰ νῦν ἀποδώσομεν ὑμῖν τοῖς φίλοις εἶναι κοινά».

ΚΡ. Ὤ φίλε Ἑρμοκράτη… κοντὰ στοὺς θεοὺς ποὺ ἀνέφερες ἄς προσκαλέσουμε καὶ τοὺς ὑπολοίπους, προπάντων μάλιστα τὴν Μνημοσύνη*1 , ἀφοῦ ἀπ' αὐτὴν ἐξαρτᾶται τὸ μεγαλύτερον μέρος τῆς ὁμιλίας μου. Ἐνθυμούμενοι καὶ λέγοντες αὐτὰ ποὺ κάποτε εἰπώθηκαν ἀπὸ τοὺς ἱερέας στὸν Σόλωνα, ὁ ὁποῖος τὰ μετέφερε ἐδῶ (στὴν Ἀθῆνα)… Πρῶτα ἀπὸ ὅλα, ἄς θυμηθοῦμε τὸ κυριώτερον, ὅτι πέρασαν ἐννέα χιλιάδες χρόνια ἀπὸ τότε ποὺ ἐμηνύθη ὁ πόλεμος ἀνάμεσα σὲ αὐτοὺς ποὺ ζοῦσαν ἔξω ἀπὸ τὶς Ἡράκλειες στῆλες καὶ σὲ ὅλους αὐτοὺς ποὺ κατοικοῦσαν στὸ ἐσωτερικὸν μέρος… Τὴν ἀρχηγία ὅσων κατοικοῦσαν ἔσωθεν λέγεται πὼς εἶχε αὐτὴ ἡ πόλις -ἡ Ἀθῆνα-, πολεμήσασα μέχρι τὸ τέλος τοῦ πολέμου, ἐνῶ τῶν πέρα τῶν στηλῶν ἀρχηγοὶ ἦταν οἱ βασιλεῖς τῆς νήσου Ἀτλαντίδος, ἡ ὁποία ὅπως εἴπαμε ἦταν κάποτε μεγαλυτέρα ἀπ’ την Λιβύη ( -βόρειος- Ἀφρική) καὶ τὴν Ἀσία μαζί. Τώρα ποὺ ἐβυθίσθη ἀπὸ σεισμούς, ἔχει καλυφθεῖ ἀπὸ λάσπη, ἡ ὁποία ἐμποδίζει ὅσους θέλουν νὰ ἐκπλεύσουν στὸν ὠκεανὸν… γιὰ τοὺς τότε Ἀθηναίους καὶ τοὺς ἐχθρούς τους, οἱ ὁποῖοι ἐπολέμησαν μεταξύ τους εἶναι ἀνάγκη νὰ μιλήσω πρῶτα, γιὰ τὴν στρατιωτικὴ δύναμιν ἑκατέρων καὶ τὶς πολιτεῖες τους… Κάποτε οἱ θεοὶ διεχώριζον μὲ κλῆρον τὶς διάφορες περιοχὲς ὅλης τῆς γῆς ἄνευ φιλονεικίας. Δὲν θὰ ἦταν ὀρθὸν νὰ μὴ ξέρουν τί ἀνήκει στὸν καθένα τους, οὔτε νὰ θέλουν νὰ πάρουν μὲ ἔριδες κάτι, πολὺ περισσότερον γνωρίζοντας ὅτι ἀνήκει σὲ κάποιον ἄλλον.

Ἀφοῦ ἔγινε ἡ διανομὴ μὲ κλῆρον, κατοίκησε καθένας τὴν περιοχὴ ποὺ τοῦ ἔλαχε καὶ ὅταν ἐγκατεστάθησαν, μᾶς ἔτρεφαν σὰν κοπάδια, δικά τους ἀποκτήματα καὶ θρέμματα, χωρὶς ὅμως νὰ χρησιμοποιοῦν βία, ὅπως οἱ ποιμένες ποὺ ὁδηγοῦν τὰ κοπάδια χτυπώντας τα, ἀλλὰ ὄντας -ὁ ἄνθρωπος- εὔστροφον πλᾶσμα, τὸν κατευθύνουν σὰν μὲ δοιάκι (τιμόνι πλοίου) ἀγγίζοντας τὴν ψυχὴ μὲ τὴν πειθὼ ἀναλόγως μὲ τὶς διαθέσεις τους καὶ δίνοντας κατεύθυνσιν μ’ αὐτὸν τὸν τρόπον κυβερνοῦσαν ὅλους τοὺς θνητούς. Ἄλλοι λοιπὸν ἀπ’ τοὺς θεοὺς κληρουχήσαντες ἄλλους τόπους, τοὺς τακτοποιοῦσαν. Στὸν Ἥφαιστον καὶ τὴν Ἀθηνᾶ  ἐπειδὴ εἶχαν κοινὴ φύσιν ( =χαρακτῆρα, ὄντες καὶ οἱ δύο δημιουργικοὶ καὶ σοφοί), ὡς ἀδελφὴ ποὺ τοῦ ἦταν ἀπὸ τὸν ἴδιον πατέρα καὶ εἶχαν τὴν ἴδια κατεύθυνσιν στὴν φιλοσοφία καὶ τὴν φιλοτεχνία, ἔτυχε νὰ τοὺς κληρωθεῖ αὐτὴ ἐδῶ ἡ περιοχή (ἡ Ἀθῆνα), ἡ ὁποία ἀπό τὴν φύσιν της τοὺς ταίριαζε καὶ ἦταν κατάλληλη γιὰ τὴν ἀρετὴν καὶ τὴν φρόνησίν τους. Ἔφτιαξαν λοιπὸν ἐκεῖ ἀγαθοὺς ἀνθρώπους αὐτόχθονες καὶ τοὺς ἔθεσαν στὸν νοῦν τὴν τάξιν τῆς πολιτείας/ ποιός ἦταν ὁ ὀρθὸς τρόπος διακυβερνήσεως τῆς πολιτείας.

Τὰ ὀνόματα τῶν ἐντόπιων ἐκείνης τῆς ἐποχῆς ἔχουν διατηρηθεῖ μέχρι σήμερα, ἔχουν ὅμως χαθεῖ τὰ ἔργα τους ἀπὸ τὶς φθορὲς ποὺ ἔκαναν οἱ διάδοχοι τους καὶ ἀπὸ τὴν φθορὰ τοῦ χρόνου. Ὅπως προανεφέρθη ὅσοι ἐπιζοῦσαν -μετὰ ἀπὸ κάθε καταστροφὴ- ἦταν ἀγράμματοι εἰς τὰ ὄρη, ποὺ εἶχαν ἀκούσει μόνον τὰ ὀνόματα τῶν παλαιῶν ἡγετῶν, ἀλλὰ ἐγνώριζον λίγα γιὰ τὰ ἔργα τους. Ἀγαποῦσαν νὰ δίνουν αὐτὰ τὰ ὀνόματα στοὺς ἀπογόνους τους, ἀλλὰ δὲν ἤξεραν τὶς ἀρετὲς καὶ τοὺς νόμους τῶν προγενεστέρων, ἐκτὸς ἀπὸ κάποιες ἀσαφεῖς πληροφορίες ποὺ εἶχε τύχει νὰ ἀκούσουν γιὰ τὸν καθένα.

Καὶ ἐπειδὴ ἀκόμα οἱ ἴδιοι καὶ τὰ παιδιά τους ἐπὶ πολλὲς γενιὲς δὲν εἶχαν τὰ ἀναγκαῖα γιὰ τὴν συντήρησίν τους, ἠσχολοῦντο μὲ ὅσα τοὺς ἔλειπαν χωρὶς νὰ δίνουν σημασία σὲ ὅσα εἶχαν συμβεῖ προηγουμένως τὰ περασμένα χρόνια. Οἱ ἱστορικὲς γνώσεις καὶ ἡ ἔρευνα τοῦ παρελθόντος ἦλθαν μαζὶ στὶς πόλεις ἀργότερα, ὅταν οἱ ἄνθρωποι εἶχαν ἐξασφαλίσει τὰ ἀπαραίτητα γιὰ τὴν ζωή τους καὶ ὄχι πιὸ πρίν. Ἔτσι διεσώθησαν τὰ ὀνόματα τῶν ἀρχαίων ἀλλὰ ὄχι καὶ τὰ ἔργα τους. Λέγω αὐτὰ ὡς συμπέρασμα ἀπ’ τὸ ὅτι ὁ Σόλων εἶπε πὼς οἱ Αἰγύπτιοι ἱερεῖς περιγράφοντας τὸν πόλεμον ἐκείνης τῆς ἐποχῆς, μὲ αὐτὰ τὰ ὀνόματα ὡς ἐπὶ τὸ πλεῖστον ὠνόμαζον ἐκείνους, ὅπως τοῦ Κέκροπος, τοῦ Ἐρεχθέως, τοῦ Ἐριχθόνιου, τοῦ Ἐρυσίχθονος, καθῶς καὶ πολλὰ ἄλλα ποὺ ἀνεφέροντο σὲ ἥρωες παλαιοτέρους ἀπ’ τὸν Θησέα. Με τον ίδιο τρόπο διατηρήθηκαν και τα ονόματα των γυναικῶν.

Ἀκόμα τὸ σχῆμα καὶ τὸ ἄγαλμα τῆς θεᾶς δείχνουν ὅτι τότε οἱ πολεμικὲς ἀσχολίες ἦταν κοινὲς γιὰ τὶς γυναῖκες καὶ γιὰ τοὺς ἄνδρες. Ἔτσι σύμφωνα μὲ ἐκεῖνον τὸν νόμον, ἡ θεὸς ὁπλισμένη ἦταν ἀνάθημα γιὰ τοὺς τότε κατοίκους, ἀπόδειξις ὅτι ὅλα τὰ ζῶα, ἀρσενικά καὶ θηλυκὰ ποὺ ζοῦν μαζὶ εἶναι ἱκανὰ ἀπὸ τὴν φύσιν τους νὰ ἐξασκοῦν τὶς ἱκανότητες ποὺ ἔχει τὸ γένος τοῦ καθενός.

Σὲ ἐκεῖνον τὸν τόπον κατοικοῦσαν τότε καὶ οἱ ἄλλες τάξεις τῶν πολιτῶν ποὺ ἠσχολοῦντο μὲ τὶς τέχνες καὶ τὴν γεωργία, ὑπῆρχε ἐπίσης καὶ ἡ τάξις τῶν πολεμιστῶν ἀπὸ ἄνδρες ποὺ εἶχαν θεϊκὴ καταγωγή. Ἡ τάξις αὐτὴ χωρίστηκε ἀπ’ τὴν ἀρχὴ καὶ κατοικοῦσε σὲ ἰδιαιτέρα περιοχὴ ἔχοντας ὅ,τι χρειαζόταν γιὰ τὴν τροφὴ καὶ τὴν ἐκπαίδευσίν της, χωρὶς κανεὶς τους νὰ ἔχει τίποτε δικόν του, ἀλλὰ ὅλα τὰ πράγματα ἐθεωροῦντο κοινὰ γιὰ ὅλους. Δὲν δέχονταν ἀπ’ τοὺς ἄλλους πολίτες τίποτα πέρα ἀπὸ ἀρκετὴ τροφὴ κι ἔκαναν ὅλες τὶς δουλειὲς ποὺ ἀναφέραμε χθές, ὅταν μιλήσαμε γιὰ τοὺς διορισμένους φύλακες. Καὶ μάλιστα αὐτὸ τὸ ὁποῖον ἐλέγετο γιὰ τὴν χώρα μας εἶναι τὸ ἑξῆς πιθανὸν καὶ ἀληθές, ὅτι τὰ ὅριά της τότε ἔφθαναν μέχρι τὸν Ἰσθμὸν καὶ ἀπ’τὸ μέρος τῆς ἄλλης τῆς ξηρᾶς ἔφταναν μέχρι τὶς κορυφὲς τοῦ Κιθαιρῶνος καὶ τῆς Πάρνηθος· καὶ ὅτι τὰ ὅρια αὐτῆς κατήρχοντο πρὸς τὰ δεξιὰ μέχρι τὸν Ὠρωπόν, πρὸς τὰ ἀριστερά δε, πρὸς τὸ μέρος τῆς θαλάσσης ἔφταναν μέχρι τὸν Ἀσωπόν. Αὐτὸς ὁ τόπος ξεπερνοῦσε κάθε ἄλλον στὴν γονιμότητα, γι’ αὐτὸ καὶ μποροῦσε τότε νὰ τρέφει πολλὰ στρατεύματα τῶν γειτόνων της. Μεγάλη μάλιστα ἀπόδειξις τῆς γονιμότητος εἶναι τὸ γεγονὸς ὅτι τὸ μέρος ποὺ ἀπέμεινε σήμερα ἀπὸ ἐκείνη τὴν περιοχὴ ξεπερνᾶ ὁποιονδήποτε ἄλλον τόπον στὴν παραγωγὴ καὶ στὴν ἀφθονία καρπῶν, ἐνῶ ἐπίσης εἶναι πλούσιον σὲ βοσκοτόπια γιὰ ὅλα τὰ εἴδη ζώων.

Ἐκείνη τὴν ἐποχὴ ἐκτὸς ἀπ’ τὸ κάλλος καὶ αὐτὰ ὅλα τὰ εἶχε σὲ ἀφθονία. Πῶς λοιπὸν μποροῦν νὰ ἀποδειχτοῦν ὅλα αὐτὰ καὶ γιὰ ποιόν λόγον θὰ λέγαμε πὼς ὁ τόπος μας εἶναι πραγματικὰ ἀπομεινάρι τῆς τότε γῆς; Ἡ περιοχή μας ξεχωρίζει ἀπὸ τὴν ὑπόλοιπη στεριὰ καὶ χώνεται σὰν ἀκρωτήριον μέσα στὸ πέλαγος· τυγχάνει μάλιστα ὅλη ἡ θάλασσα γύρω της νὰ ἔχει μεγάλο βάθος. Ἐπειδὴ ὅμως ἔγιναν πολλοὶ καὶ μεγάλοι κατακλυσμοὶ στὴν διάρκεια τῶν ἐννέα χιλιάδων ἐτῶν -τόσα πέρασαν ἀπὸ τότε μέχρι σήμερα- τὸ χῶμα σ’ αὐτὰ τὰ χρόνια καὶ λόγῳ αὐτῶν τῶν γεγονότων ἀπομακρυνόταν ἀπ’ τὰ ὑψώματα καὶ δὲν συγκεντρωνόταν πάνω στὸ ἔδαφος, ὅπως συμβαίνει σὲ ἄλλους τόπους, ἀλλὰ πάντοτε περιέρρεε σὲ μεγάλες ποσότητες καὶ εξαφανιζόταν στὰ βάθη τῆς θαλάσσης. Ἔτσι, ὅπως συμβαίνει στὰ μικρὰ νησιά, αὐτὸ ποὺ ἔχει ἀπομείνει συγκρινόμενον μὲ ἐκεῖνο ποὺ ὑπῆρχε στὸ παρελθόν, μοιάζει μὲ ὁστὰ νοσήσαντος σώματος, ἀφοῦ τὸ χῶμα ὅσον ἦταν εὔφορον καὶ μαλακόν, παρασύρθηκε μακριὰ κι ἀπέμεινε μόνον ὁ ρηχὸς φλοιὸς τῆς γῆς.

Ἐκείνη ὅμως τὴν παλαιὰ ἐποχὴ ὁ τόπος μας, ἐπειδὴ διατηροῦσε τὴν ἀκεραιότητά του, ἀντὶ γιὰ ὄρη καὶ τοὺς σημερινοὺς ξεροτόπους εἶχε ὑψηλοὺς χωμάτινους λόφους καὶ αὐτὲς οἱ πεδιάδες ποὺ σήμερα ὀνομάζονται φελλέες (πετρώδεις τόποι) ἦταν γεμάτες εὔφορον χῶμα καὶ τὰ ὄρη εἶχαν πολλὰ δάση, ἀπ’ τὰ ὁποῖα ἀκόμα καὶ σήμερα φαίνονται σημάδια. Ὑπάρχουν δηλαδὴ μερικὰ ὄρη ποὺ παράγουν μόνον τροφὴ γιὰ μέλισσες, ἐνῶ παλαιότερα εἶχαν τεράστια δέντρα ἀπ’ τὰ ὁποῖα ἔχουν γίνει οἱ στέγες πολλῶν οἰκοδομημάτων ποὺ ἐξακολουθοῦν νὰ εἶναι ἄθικτες μέχρι τὶς μέρες μας.

Ἀκόμα ὑπῆρχαν πολλὰ ἄλλα καρποφόρα ὑψηλὰ δέντρα καὶ ἄφθονα βοσκοτόπια γιὰ τὰ κοπάδια. Ἐκαρποῦτο ἐπίσης -ἡ γῆ- κάθε χρόνον μὲ τὸ ὕδωρ ἐκ τοῦ Διός, τὸ ὁποῖον δὲν χανόταν ὅπως σήμερα ποὺ κυλᾶ πάνω στὴν ἀποψιλωμένη γῆ καὶ καταλήγει στὴν θάλασσα, ἀλλὰ ἔχοντας πολλὰ χώματα τὸ συγκρατοῦσε ἡ ἴδια, ἀποθηκεύοντάς το κάτω ἀπ’ τὴν λάσπη ποὺ σκέπαζε τὴν γῆ, ἐπειδὴ τὸ ἄφηνε νὰ τρέχει ἀπ’ τὰ ὑψώματα στὶς λεκάνες ποὺ βρίσκονταν πιὸ χαμηλά· ἔτσι ὅλα τὰ μέρη εἶχαν τρεχούμενα νερὰ ἀπὸ πηγὲς καὶ ποτάμια. Τὰ ἱερὰ ποὺ ἔχουν ἀπομείνει μέχρι σήμερα στὰ μέρη ὅπου ὑπῆρχαν πηγὲς εἶναι σημάδια ποὺ ἐπιβεβαιώνουν ὅτι εἶναι ἀληθὴ ὅσα λέγονται τώρα γι’ αὐτήν.

Ἔτσι λοιπὸν φτιάχτηκαν ἀπ’ τὴν φύσιν τὰ ὑπόλοιπα μέρη τὰ ὁποῖα, ὅπως εἶναι φυσικόν, ἐκαλλιεργοῦντο ἀπὸ πραγματικοὺς γεωργούς ποὺ ἠσχολοῦντο μὲ τὴν γῆ, ποὺ ἦταν φιλόκαλλοι καὶ εὐφυεῖς· εἶχαν πλούσιον ἔδαφος, ἄφθονα νερὰ καὶ ἀκόμα ἐποχὲς μὲ εὔκρατον κλῖμα. Ὅσον γιὰ τὴν πόλιν, εἶχε ὀργανωθεῖ τότε μὲ τὸν ἑξῆς τρόπον: 

Κατ' ἀρχάς, ἡ άκρόπολις τότε δὲν ἦταν ὅπως εἶναι τώρα (δηλ. τὴν ἐποχὴ ποὺ γίνεται ὁ διάλογος μεταξὺ Κριτία καὶ τῶν ὑπολοίπων). Κάποια νύχτα ἔπεσε ἀσυνήθιστα δυνατὴ βροχὴ ποὺ παρέσυρε ὅλον τὸ χῶμα γύρω της καὶ τὴν ἄφησε γυμνή, ἐνῶ στὴν συνέχεια ἔγιναν σεισμοὶ καὶ τρεῖς σφοδρὲς πλημμύρες πρὶν ἀπ’ τὸν κατακλυσμὸν τοῦ Δευκαλίωνος.  Πιὸ πρὶν ὅμως σὲ ἄλλες ἐποχές, ἡ ἔκτασίς της ἔφθανε μέχρι τὸν Ἠριδανὸν καὶ τὸν Ἰλισσόν, περιελάμβανε τὴν Πνύκα καὶ εἶχε ὅριον τὸν Λυκαβηττὸν ἀπέναντι ἀπ’ τὴν Πνύκα. Ὁλόκληρη εἶχε πλούσιο χῶμα καί, ἐκτὸς ἀπὸ ἐλάχιστα σημεῖα, ἦταν ἐπίπεδη στὸ πάνω μέρος της. Στὰ ἐξωτερικά της σημεῖα, κάτω ἀπ’ τὶς πλαγιές, κατοικοῦσαν τεχνῖτες καὶ ἀγρότες ποὺ καλλιεργοῦσαν τὶς γύρω περιοχές.

Στὸ ἐπάνω μέρος, γύρω ἀπ’ τὸ ἱερὸν τῆς Ἀθηνᾶς καὶ τοῦ Ἡφαίστου κατοικοῦσε ἡ τάξις τῶν πολεμιστῶν, περίκλειστη ἀπὸ φράχτη, ὅπως ὁ κῆπος σπιτιοῦ. Στὸ βόρειον μέρος βρίσκονταν οἱ κοινὲς κατοικίες τῶν πολεμιστῶν καὶ οἱ χειμερινὲς ἐγκαταστάσεις γιὰ τὰ συσσίτιά τους καὶ ὅσα κτήρια ἦταν ἀναγκαῖα γιὰ τὶς κοινὲς ἀνάγκες τῆς πολιτείας, γιὰ νὰ κατοικοῦν οἱ ἴδιοι καὶ οἱ ἱερεῖς, χωρὶς νὰ ἔχουν χρυσὸν καὶ ἄργυρον -ἀπ’ αὐτὰ τίποτα καὶ καθόλου δὲν χρησιμοποιοῦσαν, ἀλλὰ ἐπιδιώκοντας τὸ μέσον τῆς ὑπερηφάνιας καὶ τῆς ἀνελευθερίας, ἔχτιζαν κόσμια οἰκήματα, ὅπου ἔμεναν οἱ ἴδιοι καὶ τὰ παιδιά τους καὶ ὅταν γερνοῦσαν τὰ παρέδιδον στοὺς ἀπογόνους τους. Ὅσον γιὰ τὰ νότια σημεῖα τῆς ἀκροπόλεως, αὐτὰ ἐχρησιμοποιοῦντο ὡς κῆποι, γυμναστήρια καὶ χῶροι συσσιτίων. Τὸ καλοκαίρι πάντως, τὰ ἐγκατέλειπον.

Στὸν τόπον ὅπου βρίσκεται σήμερα ἡ ἀκρόπολις ὑπῆρχε μία πηγὴ ποὺ κατεστράφη ἀπ’ τοὺς σεισμοὺς καὶ τὸ μόνον ποὺ ἀπέμεινε ἀπ’ αὐτὴν εἶναι μερικὰ ῥυάκια γύρω της. Τότε σὲ ὅλους αὐτὴ ἡ πηγὴ παρεῖχε νερό, ποὺ ἦταν εὔκρατον/ στὴν κατάλληλη θερμοκρασία χειμῶνα καὶ καλοκαίρι. Κατ’ αὐτὸν τὸν τρόπον ζοῦσαν οἱ φύλακες τῶν συμπολιτῶν τους καὶ ἡγέτες τῶν ἄλλων Ἑλλήνων, μὲ τὴν θέλησιν τῶν τελευταίων. Φρόντιζαν νὰ κρατοῦν πάντοτε σταθερὸν ἀριθμὸν ἀνδρῶν καὶ γυναικῶν ἱκανῶν νὰ φέρουν ὅπλα, δηλαδὴ περίπου ἦταν ἐκείνη τὴν ἐποχή εἴκοσι χιλιάδες. Αὐτοὶ λοιπὸν τέτοιοι ἦταν καὶ κυβερνοῦσαν πἀντοτε ἔτσι μὲ δίκαιον τρόπον τὴν γῆ τους καἰ ὁλόκληρη τὴν Ἑλλάδα. Ἦταν ξακουστοὶ σὲ ὁλόκληρη τὴν Εὐρώπη καὶ τὴν Ἀσία, ὅπου τοὺς θαύμαζαν γιὰ τὰ ὄμορφα κορμιὰ καὶ τὰ κάθε εἴδους ψυχικά τους χαρίσματα. Τώρα ὅμως, ἐλπίζοντας ὅτι δὲν ἔχω ξεχάσει ὅσα ἄκουσα ὅταν ἤμουν παιδί, θὰ τὰ ἀναφέρω… γιὰ νὰ πληροφορηθεῖτε ἐσεῖς οἱ φίλοι μου πῶς ἦταν ἐκεῖνοι ποὺ πολέμησαν ἐναντίον τους, τί εἴδους πολιτεία εἶχαν καὶ πῶς ξεκίνησαν ὅλα.

*¹ Ἡ Μνημοσύνη ἦταν κόρη τῆς Γαίας καὶ τοῦ Οὐρανοῦ ( «Οὐρανῷ εὐνηθεῖσα τέκ᾽ Ὠκεανὸν βαθυδίνην… Θείαν τε Ῥείαν τε Θέμιν τε Μνημοσύνην…», Θεογονία, 133-5, Ἡσίοδος), ἡ ὁποία συνευρεθεῖσα ἐπὶ 9 συνεχόμενες ἡμέρες μὲ τὸν Δία, τοῦ γέννησε τὶς 9 Μοῦσες ( «Μοῦσαι Ὀλυμπιάδες, κοῦραι Διὸς αἰγιόχοιο. τὰς ἐν Πιερίῃ Κρονίδῃ τέκε πατρὶ μιγεῖσα Μνημοσύνη», Θεογονία, 51-54, Ἡσίοδος. 

Πρόσθετες πληροφορίες ἐπὶ τῶν πλατωνικῶν διαλόγων ἠντλήθησαν ἀπὸ τὰ βιβλία : «Ο ΕΝ ΤΗι ΛΕΞΕΙ ΛΟΓΟΣ», ΑΝΝΑ ΤΖΙΡΟΠΟΥΛΟΥ-ΕΥΣΤΑΘΙΟΥ, «Γ’ ΚΥΚΛΟΣ ΣΠΟΥΔΩΝ ΜΑΘΗΜΑΤΩΝ ΑΡΧΑΙΑΣ ΕΛΛΗΝΙΚΗΣ, ΒΙΒΛΙΟΝ ΜΑΘΗΤΟΥ», ΑΝΝΑ ΤΖΙΡΟΠΟΥΛΟΥ-ΕΥΣΤΑΘΙΟΥ, «Γ’ ΚΥΚΛΟΣ ΣΠΟΥΔΩΝ ΜΑΘΗΜΑΤΩΝ ΑΡΧΑΙΑΣ ΕΛΛΗΝΙΚΗΣ, ΒΙΒΛΙΟΝ ΚΑΘΗΓΗΤΟΥ», ΑΝΝΑ ΤΖΙΡΟΠΟΥΛΟΥ-ΕΥΣΤΑΘΙΟΥ, «ΜΕΓΑ ΕΤΥΜΟΛΟΓΙΚΟΝ», Ζ, ΚΑΛΛΕΡΓΟΥ, «ΠΟΛΙΤΙΚΟΣ», ΠΛΑΤΩΝ, «ΙΣΤΟΡΙΑ», ΗΡΟΔΟΤΟΣ, «ΔΙΟΝΥΣΙΑΚΑ», ΝΟΝΝΟΣ, «ΕΛΛΑΔΟΣ ΠΕΡΙΗΓΗΣΙΣ», ΠΑΥΣΑΝΙΑΣ, «ΕΘΝΙΚΑ», ΣΤΕΦΑΝΟΣ ΒΥΖΑΝΤΙΟΣ, «ΓΕΩΓΡΑΦΙΚΑ», ΣΤΡΑΒΩΝ, «ΠΕΡΙ ΠΟΤΑΜΩΝ», ΠΛΟΥΤΑΡΧΟΣ, «ΠΕΡΙ ΣΩΚΡΑΤΟΥΣ ΔΑΙΜΟΝΙΟΥ», ΠΛΟΥΤΑΡΧΟΣ, «ΤΙΜΑΙΟΣ», ΦΙΛΟΛΟΓΙΚΗ ΟΜΑΔΑ ΚΑΚΤΟΥ, «ΚΡΙΤΙΑΣ», ΦΙΛΟΛΟΓΙΚΗ ΟΜΑΔΑ ΚΑΚΤΟΥ, «ΙΣΤΟΡΙΚΗ ΒΙΒΛΙΟΘΗΚΗ», ΔΙΟΔΩΡΟΣ ΣΙΚΕΛΙΩΤΗΣ, «ΙΣΤΟΡΙΕΣ», ΠΟΛΥΒΙΟΣ,  «ΒΙΒΛΙΟΘΗΚΗ», ΑΠΟΛΛΟΔΩΡΟΣ, «ΡΩΜΑΪΚΗ ΑΡΧΑΙΟΛΟΓΙΑ», ΔΙΟΝΥΣΙΟΣ ΑΛΙΚΑΡΝΑΣΣΕΥΣ, «ΠΟΙΚΙΛΗ ΙΣΤΟΡΙΑ», ΑΙΛΙΑΝΟΣ, «ΠΕΡΙ ΒΑΣΙΛΕΙΑΣ», ΔΙΩΝ, «ΠΕΡΙ ΤΟΥ ΕΜΦΑΙΝΟΜΕΝΟΥ ΠΡΟΣΩΠΟΥ ΤΩι ΚΥΚΛΩι ΤΗΣ ΣΕΛΗΝΗΣ», ΠΛΟΥΤΑΡΧΟΣ, «ΙΛΙΑΣ», ΟΜΗΡΟΣ, «ΑΛΗΘΗΣ ΙΣΤΟΡΙΑ», ΛΟΥΚΙΑΝΟΣ, «ΘΕΟΓΟΝΙΑ», ΗΣΙΟΔΟΣ