ΑΛΛΑ ΑΓΓΕΙΑ
Γιὰ τὴν ἄντλησιν καὶ μεταφορὰ τοῦ ὕδατος ἐχρησίμευον οἱ ΥΔΡΙΕΣ/ ΚΑΛΠΕΙΣ ( < «ἐκ τοῦ καλύβη, ὡς κοῖλον τι», Λεξ. Κοῦμα). «Ἡ ὑδρία καὶ κάλπις πρὸς ἄντλησιν καὶ μεταφορὰ ὕδατος μετὰ βραχέος λαιμοῦ, εὐρείας κοιλίας καὶ μιᾶς λαβῆς· ἐν τῷ μέσῳ τῆς κοιλίας ἔφερον καὶ ἑτέρας λαβάς, ἵνα εὐκολώτερον ἐμβαπτίζουν αὐτὰ εἰς τὸ ὕδωρ καὶ ἀναβιβάζουν ἐπὶ τῶν ὤμων των ἤ τῆς κεφαλῆς των, ὡς δεικνύουν αἱ παραστάσεις τῶν ὑδροφοριῶν. Τῆς καλπίδος ἐγίνετο χρῆσις καὶ κατὰ τὰς ψηφοφορίας καὶ πρὸς ἐναπόθεσιν τέφρας καὶ ὀστῶν νεκρῶν», Ἐγκυκλ. Ἡλίου.
Εἴδη ὑδρίας εἶναι καὶ ἡ ΑΜΗ ( < ἀμάομαι =συγκεντρώνω, εἶδος μεγάλης ὑδρίας), οἱ ΚΡΩΣΣΟΙ ( < κερῶ =χέω), οἱ ΚΑΔΟΙ ( < χάζω).
Στὰ ἐλαιοδοχεῖα-μυροδοχεῖα κατατάσσεται ἡ ΛΗΚΥΘΟΣ ( < ἔλαιον + κεύθω ἤ λά + κεύθω)· «Ἡ λήκυθος μετὰ στενοῦ λαιμοῦ, ἐν αὐτῇ ἐφύλασσον ἔλαιον καὶ μύρον. Τὸ ἀγγεῖον τοῦτο ἔφερον μαζί των οἱ ἀγωνιζόμενοι· ὡσαύτως πλήρεις μύρου ἐτοποθέτουν πρὸς στολισμὸν τῆς νεκρικῆς κλίνης, αἵτινες συνεθάπτοντο ἤ συνεκαίοντο μετὰ τοῦ νεκροῦ. Πολὺ γνωσταὶ εἶναι αἱ λευκαὶ λήκυθοι, φέρουσαι παραστάσεις τοῦ νεκρικοῦ κόσμου», Ἐγκυκλ. Ἡλίου.
Γιὰ τὴν φύλαξιν ἀρωματικῶν ἐλαίων εἶχαν καὶ τοὺς ΑΡΥΒΑΛΛΟΥΣ ( < ἀρύω =ἀντλῶ ὑγρόν + βάλλω), ἕνα ἀκόμη εἶδος ΦΛΑΣΚΙΟΥ ( < φλασκιά = νεροκολοκυθιά, ἐξ οὗ τὸ γαλλ. flacon, flasque, τὸ ἰταλ. fiasco, ποὺ πέρασε ὡς ἀντιδάνειον σὲ ἑμᾶς ὡς φιάσκο, τὸ γερμ. Flasche κοκ). Οἱ ἀρύβαλλοι ἦταν συνήθως πολυτελῶς καὶ περιτέχνως κατεσκευασμένοι καὶ διακεκοσμημένοι καὶ διεκρίνοντο σὲ διαφόρους τύπους. «Μετεχειρίζοντο τοῦτον -ἀρύβαλλον- κυρίως οἱ ἀθληταὶ εἰς τὰ γυμνάσια καὶ τὰς παλαίστρας, ἵνα μεταφέρουν τὸ πρὸε χρῆσιν ἔλαιον», Ἐγκυκλ. Ἡλίου.
Ἔπειτα ὑπῆρχαν καὶ τὰ ΑΛΑΒΑΣΤΑ/ ΑΛΑΒΑΣΤΡΑ ( < ἄνευ λαβῆς, «οὐ λαβέσθαι διὰ λειότητα ἀδύνατον», Ἐτυμολογικὸν τὸ Μέγα) πρὸς φύλαξιν μύρων καὶ γενικῶς εὐόσμων ἐλαίων. Εἶχαν σχῆμα ἐπίμηκες καὶ κυλινδρικόν, ἦταν εὐρύτατα στὴν βάσιν καὶ στενὰ εἰς τὸ στόμιον. Τὸ ἀλάβαστρον ἦταν ἄωτον (ἄνευ λαβῶν) καὶ ἕνεκα τοῦ σχήματός του δὲν ἠδύνατο νὰ σταθεῖ. Γι' αὐτὸ ἐτοποθετεῖτο σὲ εἰδικὴ βάσιν, τὴν ἀλαβαστοθήκην, ἤ ἐκρέματο διὰ ταινίας ἀπὸ τὶς μικρὲς ἐσοχὲς ποὺ διέθετε στὰ πλαϊνά του. Ἄλλο ἀγγεῖον στενόλαιμον μὲ παραπλησία χρῆσιν ἦταν καὶ ὁ ΦΕΙΔΩΝ ( < φείδομαι).
Ὕπῆρχαν καὶ οἱ ΑΣΚΟΙ ( < ἄγω < ἀκτός/ ἀκσός > ἀσκός) ἀπὸ πάρα πολὺ παλαιά, κατεσκευασμένοι ἀπὸ δέρματα ζώων ( «ἀσκὸν βοὸς ἐννεώροιο», Ὀδύσσεια, κ', 19), πρὸς φύλαξιν καὶ μεταφορὰ διαφόρων ὑγρῶν.
Ἀκόμα, ὡς ἀποθηκευτικὸν ἀγγεῖον συναντῶμεν καὶ τὴν ΠΥΞΙΔΑ ( < πυκάζω =καλύπτω, ὑπῆρχαν καὶ μεταλλικὲς πυξίδες, ἐκτὸς ἀπὸ πύξινες, ἐκ τοῦ φυτοῦ «πύξος»), στὴν ὁποία συνήθως ἀποθήκευαν οἱ γυναῖκες τὰ καλλυντικά τους. Ἐκ τῆς πυξίδος ἐγεννήθησαν τὰ διάφορα ἀλλοδαπὰ κυτία, ὅπως boite, box, ἀλλὰ καὶ οἱ πυξίδες τους, βλ. boussole, bossolo-ἀντιδ. μπούσουλας, brújula κοκ. Γράφει δὲ ὁ Ἀθήναιος στοὺς «Δειπνοσοφιστές» (ΙΑ', 60) πὼς τὶς ἰατρικὲς πυξίδες οἱ Ἀθηναῖοι τὶς ἀπεκάλουν ΚΥΛΙΧΝΙΔΕΣ, «Ἀθηναῖοι δὲ καὶ τὴν ἰατρικὴν πυξίδα καλοῦσι κυλιχνίδα διὰ τὸ τῷ τόρνῳ κεκυλίσθαι».
Ἄλλο εἶδος ἀγγείου ποὺ μεταξὺ ἄλλων χρησιμοποιοῦσαν καὶ γιὰ τὴν φύλαξιν τῶν καλλυντικῶν καὶ κοσμημάτων τους, ἦταν καὶ ἡ ΛΕΚΑΝΙΣ ( < λίαν + γῶ = χωρῶ), ἡ ὁποία συχνὰ προσεφέρετο καὶ ὡς γαμήλιον δῶρον.
Ἄλλα σκεύη ποὺ ξέρουμε πὼς μετεχειρίζοντο κατὰ τὰ ἀρχαῖα χρόνια στὸν ἑλληνικὸν χῶρον ἦταν οἱ ΧΥΤΡΕΣ ( < χέω, «ἐκ ταύτης, ἅμα τῇ ἐνάρξει τοῦ φαγητοῦ ἔσπενδον πρὸς τοὺς θεοὺς τῆς ἐστίας...ἐτοποθετεῖτο ἐπὶ μικρᾶς τρίποδος βάσεως, καλουμένης χυτρόπους ἤ λάσανον», Ἐγκυκλ. Ἡλίου)/ ΚΑΚΚΑΒΟΙ (ἐξ οὗ καὶ ἡ κακκαβιά), οἱ ΠΥΡΑΥΝΟΙ/ ΠΥΡΑΥΝΑ ( < πῦρ + αὔω), οἱ ΤΗΓΑΝΟΙ ( < τήκω =λειώνω), τὰ γνωστὰ μέχρι σήμερα τηγάνια, οἱ ΚΟΦΙΝΟΙ ( «κόπον φέρει τοῖς βαστάζουσι», < κόπτω > κόπινος - κόφινος, κοινῶς κοφίνι), τὰ ΠΙΝΑΚΙΑ ( < πίτυς =πεύκο, τὰ πρῶτα πινάκια ἦταν ξύλινα), τὰ γνωστὰ σήμερα ὡς πιάτα ( < plattus < πλατύς)/ ΛΟΠΑΔΕΣ ( < λέπω), οἱ ΗΘΜΟΙ ( < ἠθῶ = διυλίζω, κοινῶς τὰ κόσκινα), τὰ ΑΠΟΡΡΑΝΤΗΡΙΑ ( < ἀπορραίνω), ἤτοι μυροδοχεῖα μὲ ὑγρὸν γιὰ τὸ μύρωμα τοῦ σώματος, τὰ ΚΟΧΛΙΑΡΙΑ κ.ἄ πολλά.
Πληροφορίες ἠντλήθησαν ἀπὸ τὰ βιβλία : «Ο ΕΝ ΤΗι ΛΕΞΕΙ ΛΟΓΟΣ», ΑΝΝΑ ΤΖΙΡΟΠΟΥΛΟΥ-ΕΥΣΤΑΘΙΟΥ, «ΕΛΛΗΝ ΛΟΓΟΣ», ΑΝΝΑ ΤΖΙΡΟΠΟΥΛΟΥ-ΕΥΣΤΑΘΙΟΥ, «ΙΛΙΑΣ», ΟΜΗΡΟΣ, «ΟΔΥΣΣΕΙΑ», ΟΜΗΡΟΣ, «ΔΕΙΠΝΟΣΟΦΙΣΤΕΣ», ΑΘΗΝΑΙΟΣ, «ΜΑΘΗΜΑΤΑ ΑΡΧΑΙΩΝ ΕΛΛΗΝΙΚΩΝ», ΑΝΝΑ ΤΖΙΡΟΠΟΥΛΟΥ-ΕΥΣΤΑΘΙΟΥ, ΛΕΞΙΚΟΝ LIDDELL- SCOTT, «ΑΡΧΑΙΑ ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΑΓΓΕΙΟΓΡΑΦΙΑ, ΤΑ ΕΙΔΗ ΤΩΝ ΑΓΓΕΙΩΝ», ΕΛΛΗΝΙΚΟΣ ΠΟΛΙΤΙΣΜΟΣ, ΙΣΤΟΡΙΑ ΤΟΥ ΕΛΛΗΝΙΚΟΥ ΕΘΝΟΥΣ, ΕΚΔΟΤΙΚΗ ΑΘΗΝΩΝ, «ΔΙΔΑΚΤΟΡΙΚΗ ΕΡΓΑΣΙΑ-ΜΕΤΑΛΛΙΝΑ ΑΓΓΕΙΑ ΤΟΥ 4ου-2ου αἰ. π.Χ ΑΠΟ ΤΟΝ ΕΛΛΑΔΙΚΟ ΧΩΡΟ», ΑΝΝΑΡΕΤΑ ΤΟΥΛΟΥΜΤΖΙΔΟΥ, ΕΓΚΥΚΛΟΠΑΙΔΕΙΑ ΗΛΙΟΥ, ΜΕΓΑ ΕΤΥΜΟΛΟΓΙΚΟΝ, «ΕΡΓΑ ΚΑΙ ΗΜΕΡΑΙ», ΗΣΙΟΔΟΣ, «ΝΟΜΟΙ», ΠΛΑΤΩΝ, «ΑΙΤΙΑ ΦΥΣΙΚΑ», ΠΛΟΥΤΑΡΧΟΣ
Σχόλια
Δημοσίευση σχολίου