ΠΕΡΙ ΤΩΝ ΜΟΥΣΩΝ (ΜΕΡΟΣ 11ον, ΤΕΡΨΙΧΟΡΗ)

ΠΕΡΙ ΤΗΣ ΤΕΡΨΙΧΟΡΗΣ 

Γράφει περὶ τῆς Τερψιχόρης, ἡ Ἄννα Τζιροπούλου (Ὁ ἐν τῇ λέξει λόγος) : 

«Ἡ Μοῦσα τοῦ χοροῦ, τῆς ὀρχηστικῆς τέχνης. Ἡ τέρπουσα διὰ τοῦ χοροῦ. Ἡ τέρψις ποὺ μᾶς χαρίζει ὁ χορός. 

Χορός, χορεύω, εἴτε ἐκ τοῦ χόρτος («αὐλὴ ἐν χόρτῳ», -Ὅμ.) , «περιφραγμένος τόπος πρὸς χορὸν ἐπιτήδειος», εἴτε ἐκ τοῦ «χωρῶ ἐπὶ τόπου καὶ ἐκ τοῦ περιέχοντος τὸ περιεχόμενον ( «λείηναν δὲ χορόν» = λείαναν τὸν χῶρον, Ὀδύσσεια, θ', 260). 

Σημειωτέον ὅτι οἱ Σπαρτιᾶται τὸν χῶρον τῆς ἀγορᾶς τὸν ἀποκαλοῦσαν «χορόν». Παυσαν., Ε', 11,9. 

Ὁ Πλάτων ἐτυμολογεῖ ἐκ τῆς χαρᾶς : «χορούς τε ὠνομακέναι, παρὰ τὸ της χαρᾶς ἔμφυτον ὄνομα», Νόμοι, 654. Καὶ τὸ Ἐτυμολογικὸν τὸ Μέγα : «παρὰ τὸ χαίρειν ἤ ἐκ τοῦ χῶρος ἤ παρὰ τὸ χείρ, χερός, χορός. Ἴσως ἡ λέξις χορὸς ἐμπερικλείει ὁμοῦ ὅλες αὐτὲς τὶς ἔννοιες : χῶρος, χόρος, χόρτος, χαρά, χείρ». 

Γράφει ὁ Ἀθ. Σταγειρίτης (Ὠγυγία ἤ ἀρχαιολογία, Β', Η', ε' ) : 

«Ἡ δὲ Τερψιχόρη, Εὑρετὶς τοῦ χοροῦ,τῆς ἅρπης καὶ τῆς παιδείας, οἷον τῶν μαθήσεων...ὅθεν ὠνομάσθη καὶ Τερψιχόρη, ἐπειδὴ ἐτέρπετο χορεύουσα· ἤ κατ' ἄλλους, ἐπειδὴ αἱ μαθήσεις τέρπουσι τοὺς ἀκροατάς...Τινὲς δὲ λέγουσιν, ὅτι αὐτὴ ἐγέννησε τὰς Σειρῆνας ἐκ τοῦ Ἀχελώου, τὸν Ῥῆσον ἐκ τοῦ Στρυμόνος καὶ τὸν Βίστωνα ἐκ τοῦ Ἄρεως.

Ἐζωγράφιζον δὲ αὐτὴν μειδιῶσαν καὶ χορεύουσαν καὶ μόλις τὸν ἕτερον τῶν ποδῶν πατοῦσαν εἰς τὴν γῆν, μὲ τὰς ἄκρας τῶν δακτύλων καὶ τὴν ἅρπην εἰς τὰς χεῖρας ἔχουσαν καὶ ἔνδυμα κυανοῦν, τὸ ὁποῖον ἐφόρει μόνον εἰς τὸν ἕναν βραχίονα· ἐνίοτε δὲ εἶχε καὶ στέφανον δάφνης καὶ δεσμὸν εἰς τὸ μέτωπον, τὸ προμετωπίδιον λεγόμενον καὶ λύραν παρακειμένην καὶ ἐπιγραφή : Τερψιχόρη λύραν...». 

(Οἱ 9 Μοῦσες συνοδείᾳ τῆς Ἥρας, Ἀθηνᾶς καὶ Ἀφροδίτης, στὸ Μεγάλον Θέατρον-Ὄπερα τοῦ Βουρδιγάλου/  Grand Théâtre-Opéra de Bordeaux)