ΠΕΡΙ ΤΩΝ ΜΟΥΣΩΝ (ΜΕΡΟΣ 4ον, ΕΥΤΕΡΠΗ)

ΠΕΡΙ ΤΗΣ ΕΥΤΕΡΠΗΣ 

Γράφει ὁ Ἀθ. Σταγειρίτης (Ὠγυγία ἤ ἀρχαιολογία, Β', Ε', β' ) : 

«Ἡ δὲ Εὐτέρπη, κατὰ μέν τινας, ἐφηῦρε τοὺς αὐλοὺς καὶ διὰ τοῦτον ὠνομάσθη οὔτως, ἐπειδὴ τέρπει τοὺς ἀκροατάς. Κατ' ἄλλους δὲ ἐφηῦρε καὶ ἄλλα πολλὰ ὄργανα μουσικά καὶ κατ' ἄλλους αὐτὴ ἐπενόησε τὰ μαθήματα, οἷον τὰ ἐπιστῆμας καὶ διὰ τοῦτον ὠνομάσθη οὔτως, ἐπειδὴ τὰ μαθήματα τέρπουσι τοὺς ἀνθρώπους, τοὺς μανθάνοντας αὐτά...ἤ ἐπειδὴ εἶναι καὶ εὐτερπεῖς οἱ λόγοι τῶν πεπαιδευμένων. Ἄλλοι δὲ λέγουσιν αὐτὴν εὑρετὶν τῆς διαλεκτικῆς...

Ἐζωγράφιζον δὲ αὐτὴν αὐλοῦσαν ἤ καὶ κρατοῦσαν τὸν αὐλὸν μόνον, ὀρθὴν ἤ καθήμενην, στέφανον ἄνθινον ἔχουσαν, τὸν Ἔρωτα παρ' αὐτὴν καὶ διάφορα ὄργανα μουσικά κείμενα καὶ δένδρα ὑψηλὰ πρὸς τοὺς πόδας αὐτῆς· ἐπειδὴ τὸ δένδρον εἶναι καθέδρα τοῦ τέττιγος, ὁ δὲ τέττιξ σύμβολον μουσικῆς». 

Πράγματι τὸ ὄνομα τῆς Εὐτέρπης δηλοῖ καὶ τίνος προστάτις εἶναι, ἤτοι τῆς λυρικῆς ποιήσεως, «καθῶς εὖ τέρπει, δηλαδὴ καλῶς μᾶς εὐχαριστεῖ, μᾶς θερμαίνει τὴν καρδιά· τὸ δὲ τέρπω ἐτυμολογεῖται ἐκ τοῦ θέρω + ἔπος, δηλαδὴ θερμαίνω διὰ τῶν ἐπῶν, λόγων. 

Τὸ ἀρχαιότερον εἶδος ποιήσεως*1 θεωρεῖται ἡ λυρικὴ ποίησις, ἡ ὁποία ἐψάλλετο συνοδείᾳ λύρας καὶ ἐκφράζει τὸν ψυχικὸν κόσμον τοῦ ἀνθρώπου. Μέχρι σήμερα ἕνας ποιητὴς ἀποκαλεῖται λυρικὸς ἐὰν ἀφήνει νὰ διαφανοῦν καὶ νὰ ἐκφρασθοῦν τὰ συναισθήματά του», Ὁ ἐν τῇ λέξει λόγος, Ἄννα Τζιροπούλου. 

*1 «Ὁ ἀρχαιότερος τύπος τῆς λέξεως ποίησις εἶναι πόησις. Ὁ ποιητὴς εἶναι ποητής. Τὸ ποιεῖν εἶναι ποεῖν...Ὅμως πόα ἤ ποίη εἶναι ἡ πᾶσα βοτάνη ἡ ἀναδίδουσα φύλλα καὶ σπόρον ἐξ αὐτῆς τῆς ῥίζης. Κατὰ τὸν Ἡσύχιον δέ, πόα ἤ ποίη ἐστὶν «ἡ ἐκ τῆς γῆς αὐτομάτως βλαστάνουσα φυτεία». Ἐτυμολογεῖται ἐκ τοῦ φύη καὶ διὰ τροπῆς τοῦ φ εἰς π καὶ τοῦ υ σὲ οι, ποίη... 

Ὁ συνειρμὸς καθίσταται ἐμφανής. Πόησις ἤ Ποίησις εἶναι ἡ δημιουργία ἡ ἀντλοῦσα αὐτομάτως ἀπὸ τὶς «ῥίζες», ἀπὸ αὐτὴν τὴν ἴδια τὴν πηγὴ τῆς ζωῆς, τὸν Θεόν. Ὁ Πλάτων τὸ διατυπώνει σαφῶς : 

«ἡ γάρ τοι ἐκ τοῦ μὴ ὄντος εἰς τὸ ὂν ἰόντι ὁτῳοῦν αἰτία πᾶσά ἐστι ποίησις... καὶ οἱ τούτων δημιουργοὶ πάντες ποιηταί», Συμπόσιον, 24. 

Δηλαδή : 

Ἡ πᾶσα αἰτία, προκειμένου νὰ μεταβῆ κάτι ἀπὸ τὴν ἀνυπαρξίαν εἰς τὴν ὕπαρξιν, εἶναι ποίησις...καὶ οἱ τοιούτων δημιουργοί, ποιητές... 

Τρία εἶναι τὰ κύρια εἴδη ποιήσεως : ἡ Λυρική, ἡ Ἐπική, ἡ Δραματική», Ὁ ἐν τῇ λέξει λόγος, Ἄννα Τζιροπούλου-Εὐσταθίου.