ΠΕΡΙ ΤΩΝ ΜΟΥΣΩΝ (ΜΕΡΟΣ 6ον, ΚΑΛΛΙΟΠΗ)

ΠΕΡΙ ΤΗΣ ΚΑΛΛΙΟΠΗΣ 

Ἡ Καλλιόπη εἶναι ἡ Μοῦσα τῆς Ἐπικῆς Ποιήσεως. Ἐτυμολογεῖται ἐκ τοῦ καλός + ἔπος ( =θεῖος λόγος), «διότι διὰ τοῦ ἔπους ἐξυμνοῦνται μεγάλες καὶ ἡρωϊκὲς πράξεις θεῶν καὶ θνητῶν. Εἶναι τὸ εἶδος ποιήσεως τὸ ὁποῖον πρῶτον ἔφτασε εἰς τὴν καλλίστην τελειότητα», Ὁ ἐν τῇ λέξει λόγος, Ἄννα Τζιροπούλου.  

Γράφει ὁ Ἀθ. Σταγειρίτης (Ὠγυγία ἤ ἀρχαιολογία, Β', ΙΒ', θ' ) : 

«Τὴν δὲ Καλλιόπην λέγουσιν Εὑρετὶν καὶ Προστάτιν τῶν Ἡρωϊκῶν ποιημάτων· ὅθεν ἐπεκαλοῦντο αὐτὴν οἱ ποιηταὶ τῶν τοιούτων ποιημάτων εἰς τὴν ἀρχὴν, ὡς ὁ Ὅμηρος, «μῆνιν ἄειδε Θεά» καὶ «ἄνδρα μοι ἔνεπε Μοῦσα» εἰς τὴν ἀρχὴν τῆς Ἰλιάδος καὶ Ὀδυσσείας. Κατ' ἄλλους δὲ ἦτον Ἔφορος καὶ Εὑρετὶς τῆς ῥητορικῆς καὶ ἐπειδὴ εἶχε φωνὴν καλήν, ὠνομάσθη Καλλιόπη, ἀπὸ τοῦ καλὴν τὴν ὄπα*1 ἔχειν· ἦτον δὲ ἡ ἐπισημοτάτη πασῶν τῶν ἄλλων ἀδελφῶν αὐτῆς καὶ συνώδευε πάντοτε τοὺς βασιλεῖς, οἱ ὁποῖοι δι' αὐτῆς, οἷον διὰ τῆς γλυκύτητος τῶν λόγων καὶ τῆς πειθοῦς, κατεμάλαττον τὰς καρδίας τῶν ἀνθρώπων καὶ ἔκλιναν εἰς ὑποταγὴν ἔννομον, ἄνευ βίας καὶ ἀνάγκης· ἐνίοτε δὲ ὠνόμαζον αὐτὴν καὶ Καλλιέπειαν, ὡς Εὑρετὶν δηλονότι τῆς ποιήσεως. Ἄλλοι δὲ λέγουσιν, ὅτι αὐτὴ ἐγέννησε τὸν Λίνον, Ὀρφέα, Ῥῆσον, Ἰάλημον, Κυμοθόον, Ὑμεναῖον καὶ τὰς Σειρῆνας. 

Ἐζωγράφιζον δὲ αὐτὴν νέαν, στέφανον ἀνθινὸν εἰς τὴν κεφαλήν, κλώνους δάφνης εἰς τὴν δεξιὰν καὶ δύο βίβλους εἰς τὴν ἀριστεράν, τὴν Ἰλιάδα καὶ Ὀδύσσειαν ἔχουσαν καὶ ὅπλα κείμενα παρ' αὐτῇ*. Ἐνίοτε δὲ στέφανον ἐκ κισσοῦ ἔχουσαν, βίβλον τυλιγμένην εἰς τὰς χεῖρας καὶ ἐνώτια δύο μεγάλους μαργαρίτας. 

Ἐζωγράφιζον δὲ αὐτὰς καὶ ὅλας ὁμοῦ καὶ τὸν Ἀπόλλωνα εἰς τὴν μέσην κρούοντα τὴν λύραν, ὡς διδάσκοντα αὐτάς· αὐτὰς δὲ πότε μὲν χορευούσας περὶ αὐτόν, ἐστεμμένας ἐκ κλάδων φοίνικος ἤ δάφνης ἤ ἐκ ῥόδων ἤ τῶν πτερῶν τῶν Σειρηνῶν, ἐχούσας ἀνὰ χεῖρας καὶ τὰ ἴδια ὄργανα. Καὶ πότε μὲν χορεύουσι κρατούμεναι διὰ τῶν χειρῶν, πότε δὲ τινὲς μὲν ἵστανται, τινὲς δὲ κάθηνται· ἐνίοτε δὲ κάθηνται ὑπὸ τὰς δάφνας εἰς τὸν Ἑλικῶνα καὶ ἡ μὲν αὐλεῖ, ἡ δὲ κρούει τὸ κύμβαλον, ἡ δὲ τὴν λύραν, ἄλλη κιθαρίζει, ἄλλη ψάλλει καῖ ἄλλη ἄλλο, κατὰ τὸ ἰδίον ἐφεύρημα ἑκάστης. 

Ὁ Ὀρφεὺς γράφει τὸν Οε' ὕμνον εἰς αὐτὰς καὶ τὸν Οστ' εἰς τὴν μητέρα αὐτῶν, Μνημοσύνην· ὁ δὲ Ὅμηρος, μόνον τὸν ῥηθέντα κοινὸν μετὰ τοῦ Ἀπόλλωνος. 

*Τὰ ὅπλα εἶναι σύμβολα ἡρωϊσμοῦ καὶ ἡ δάφνη, νίκης». 

*1 Ἡ ὄψ, τῆς ὀπός εἶναι ἡ φωνή.