Μετάβαση στο κύριο περιεχόμενο

ΠΕΡΙ ΤΟΥ ΠΑΝΟΣ ΚΑΙ ΤΩΝ ΝΥΜΦΩΝ

Γράφει ὁ Ἀθ. Σταγειρίτης στὴν «Ὠγυγία ἤ Ἀρχαιολογία» (βιβλ. Γ΄, κεφ. ΙΓ', Περὶ Νυμφῶν) :

«Αἱ Νύμφαι, κατὰ μὲν τινας, ἦσαν θυγατέρες τοῦ Ὠκεανοῦ· κατ' ἄλλους δὲ τοῦ Διός, κατ' ἄλλους ἐγεννήθησαν ἐκ τῶν δένδρων καὶ μάλιστα ἐκ τῶν δρυῶν. Κατ' ἄλλους δέ, ἐγεννήθησαν ἐκ διαφόρων γονέων· ὡς αἱ Μελίαι ἐκ τοῦ αἷματος τοῦ Ούρανοῦ, ἡ Λιλαία ἐκ τοῦ Κηφισοῦ ποταμοῦ, ἀφ' ἧς ὠνομάσθη ἡ Λιλαία πόλις τῆς Φωκίδος*1· ἄλλαι ἐκ τοῦ Διὸς καὶ ἄλλαι ἐξ ἄλλων διαφόρων γονέων· αἱ πλεῖσται ὅμως ἦσαν θυγατέρες τῶν ποταμῶν...

Αἴ Νύμφαι ἦσαν μὲν θεαὶ ὅμως θνηταί· ἔζων δὲ πολλῶν χιλιάδων χρόνους. Καὶ ἐπειδὴ ἦσαν προστάτιδες καὶ τῶν δένδρων λέγουσί τινες, ὅτι ἔζων ὅσον ζῶσι τὰ δένδρα· ὁ δὲ Ἡσίοδος*2 διορίζει τὴν ζωὴν αὐτῶν οὔτως :

«Ἐννέα τοι ζώει γενεὰς λακέρυζα Κορώνη·
Ἀνδρῶν ἡβώντων, Ἔλαφός δέ τε τετρακόρωνος·
Τρεῖς δ' Ἐλάφους ὁ Κόραξ γηράσκεται· αὐτὰρ ὁ Φοίνιξ.
Ἐννέα τοὺς Κόρακας· δέκα δ' ὑμεῖς τοὺς Φοίνικας·
Νύμφαι ἐϋπλόκαμοι κοῦραι Διὸς Αἰγιόχοιο».

Οἷον, ὅσον ζῆ ὁ Ἄνθρωπος, ἐννεἀκις τόσον ζῆ ἡ Κορώνη· ὅσον δὲ ἡ Κορώνη, τετράκις τόσον ἡ Ἔλαφος· ὅσον δὲ ἡ Ἔλαφος, τρεῖς τόσον ὁ Κόραξ· ὅσον δὲ ὁ Κόραξ, ἐννεάκις τόσον ὁ Φοίνιξ· ὅσον δὲ ὁ Φοίνιξ, δεκάκις τόσον αἱ Νύμφαι. Ἄρα κατὰ τὴν δόξαν τινῶν ἀρχαίων, οἵτινες διορίζουσιν εἰς ἐνεννήκοντα ἕξ χρόνους τὴν ζωὴν τοῦ ἀνθρώπου, 96Χ9 = 864Χ4 =3.456Χ3 =10.368Χ9 =93.312Χ10 =933.120.

Ὁ δὲ Πλούταρχος περιορίζει τὴν ζωὴν τούτων εἰς 9.520 χρόνους, ἐκλαμβάνων ἄλλως τὴν γενεάν. Ἄλλοι δὲ ἀριθμοῦσι τριάκοντα χρόνους τὴν γενεὰν τῶν ἡβώντων, ἐπειδὴ «ἀνδρῶν ἡβώντων» εἶπεν ὁ Ἡσίοδος· καὶ ἄλλοι ἑκατὸν ὀκτὼ τὴν γενεὰν τῶν γερόντων...

Ἦσαν δὲ αἱ Νύμφαι προστάτιδες τῶν Ποιμένων, ποιμνίων, ὀρῶν, δασῶν, σπηλαίων, δένδρων, πεδιάδων, λειμώνων, θαλασσῶν, λιμνῶν, ποταμῶν, πηγῶν, φρεάτων καὶ πάντων σχεδὸν τῶν ὄντων. Αὗται μὲ τὴν Δήμητρα καὶ τὸν Διόνυσον ἔδιδον εἰς τοὺς ἀνθρώπους τὴν τροφήν· ἐκ τούτου φαίνεται ὅτι ἐλάμβανον αὐτὰς καὶ ἀντὶ τοῦ ὕδατος... Διέτριβον εἰς τὰ δένδρα καὶ μάλιστα εἰς τὰ κοῖλα καὶ τετρυπημένα· ὅθεν λέγουσιν ἔτι οἱ χωρικοὶ καὶ ἁπλοῖ, ὅτι εἶναι δαίμονες καὶ στοιχεῖα εἰς τὰ τοιαῦτα δένδρα καὶ σπήλαια, καὶ εἰς ἄλλα τοιαῦτα· ἔτι δὲ καὶ εἰς τὰ ὄρη, κοιλάδας, φρέατα, ποταμούς, λίμνας καὶ πανταχοῦ. Διὰ τοῦτο διῃρέθησαν εἰς πολλὰς τάξεις, διαφόρως ὀνομαζόμεναι· ὡς ἐπὶ τὸ πλεῖστον δὲ διέτριβον μὲ τὸν Πᾶνα, θελγόμεναι ὑπὸ τῆς Σύριγγος καὶ χορεύουσαι περὶ αὐτὸν ἀείποτε περιχαρεῖς· ἔτι δὲ ἐφαίνοντο εἰς τὰ δάση εἰς σχῆμα γυναικεῖον, κατὰ τὴν ἄνοιξιν μάλιστα καὶ εὐωδίαζον θαυμασιώτατα· καὶ τοῦτο δεικνύει ὅτι ἐνόμιζον Νύμφας καὶ τὰς εὐωδίας τῶν ἀνθῶν καὶ φυτῶν καὶ τὴν δρόσον τὴν πίπτουσα εἰς τὰ φυτά· ὅθεν λέγει αὐτὰς καὶ δροσοείμονας ὁ Ὀρφεύς...

Ἦτον καὶ ἀείποτε παρθένοι· ὅμως ἐγέννησαν πολλαὶ καὶ τέκνα. Καὶ τοιαύτη ἦτον ἡ φανταζομένη ἀλληγορικὴ ἰδέα περὶ Νυμφῶν· πόθεν δὲ προῆλθεν ἡ ἰδεά αὐτή, εἰρήσεται ἐν τῷ οἰκείῳ τόπῳ. Ὕστερον δὲ ὠνομάσθησαν καὶ γυναῖκες καὶ παρθένοι και Νύμφαι, ὅσαι κατεγίνοντο εἰς τὰ ποίμνια καὶ αὗται ἐτεκνογόνησαν· ἔτι δὲ καὶ ὅσαι δὲν ἤθελον νὰ ὑπανδρευθοῦν ἤ μετεγίνοντο εἰς τὸ κυνήγιον, ὠνομάζοντο Νύμφαι· ὅτε δὲ ἐγκαστρώνετό τις παρθένος καὶ ἐγέννα μυστικῶς εἰς τὰ ὄρη ἤ ἔδιδε τὸ βρέφος καὶ τὸ ἀνέτρεφον εἰς τὰ ποίμνια ἤ ἀλλοῦ, ἐλάμβανεν αὐτὸ ὁ πατὴρ ὕστερον καὶ ἔλεγεν ὅτι τὸ ἐγέννησεν ἐκ τινὸς Νύμφης· ἔτι δὲ οἱ Λίβυες ἔλεγον Νύμφας τὰς γυναῖκας καὶ οἱ Λυδοὶ τὰς Μούσας.

Ὠνομάζοντο δὲ γενικῶς μὲν Οὐράνιαι, Ἐναέριοι, Ἐπίγειοι καὶ Ἔφυδροι. Καὶ Οὐράνιαι ὠνομάζοντο ὅσαι εἶχον ἐπιστασίαν τινὰ εἰς τὸν Οὐρανόν, ὡς αἱ Μοῦσαι, Ὧραι καὶ Χάριτες. Ἐναέριοι δέ, ὅσαι διέτριβον εἰς τὸν Ἀέρα· καὶ αὗται ἦτον τὰ ἐναέρια πνεύματα καὶ ἐναέριοι Δαίμονες. Ἐπίγειοι δέ, ὅσαι διέτριβον εἰς τὴν Γῆν καὶ Ἔφυδροι καὶ Ἐφυδριάδες, ὅσαι ἦτον εἰς τὰ ὕδατα. Αἱ Ἐπίγειοι ὅμως καὶ Ἔφυδροι διῃροῦντο εἰς πολλὰς μερικὰς τάξεις καὶ ὀνομασίας, ὀνομαζόμεναι ἀπὸ τῶν προστατευομένων ὑποκειμένων καὶ τόπων ὅπου διέτριβον καὶ ἀπὸ τῶν γονέων ἐνίοτε. Τῶν μὲν οὖν Ἐπιγείων ὠνομάζοντο :

ΟΡΕΙΑΔΕΣ, ΟΡΕΣΤΕΙΑΔΕΣ καὶ ΟΡΟΔΕΜΝΙΑΙ, ὅσαι διέτριβον εἰς τὰ ὄρη καὶ ἦσαν προστάτιδες αὐτῶν· ἐκ τούτων εἶχε χιλίας συνοδοιπόρους ἡ Ἄρτεμις.

ΛΕΙΜΩΝΙΑΔΕΣ, ὅσαι διέτριβον εἰς τοὺς λειμῶνας καὶ ἐπροστάτευον αὐτούς.

ΝΑΠΑΙΑΙ, ὅσαι διέτριβον εἰς τὰς Νάπας καὶ κοιλάδας καὶ ἐπροστάτευον αὐτάς.

ΑΛΣΗΪΤΙΔΕΣ, αἱ ἐγκάτοικοι καὶ προστάτιδες τῶν ἀλσῶν.

ΔΡΥΑΔΕΣ*3 μέν, αἱ προστάτιδες ὅλων τῶν δένδρων κοινῶς, αἱ ὁποῖαι κατῲκουν ὑποκάτω εἰς τὰ δένδρα.

ΑΜΑΔΡΥΑΔΕΣ δέ, ὅσαι ἐπροστάτευον ἕν δένδρον μόνον ἑκάστη καὶ εἶχε τὴν κατοικίαν της εἰς αὐτό, αἱ ὁποῖαι ἐγεννῶντο ἅμα μὲ τὸ δένδρον καὶ ἔζων ὅσον ἔζη τὸ δένδρον· ὅτε δὲ ἐφθείρετο τὸ δένδρον, συνεφθείροντο καὶ αὐταί. Ὅθεν ὑπερασπίζοντο τὰ δένδρα ἐκεῖνα γιὰ νὰ μὴ τύχῃ κὶ κοποῦν ἤ ἄλλως πώς διαφθαροῦν. Διὰ τοῦτον ἐτιμώρησαν τὸν Ἐρυσίχθονα, ὅτε ἔκοψε τὴν μεγάλην δρῦν, ἡ ὁποία ἦτον εἰς τὸ ἄλσος τῆς Δήμητρος. Ἡ δὲ Νύμφη Χρυσοπέλεια ἀντήμειψε τὸν Ἀρκάδα ἐπειδὴ ἐστερέωσε τὸ κλονούμενον αὐτῆς δένδρον*4...

Ἐπισημότεραι καὶ γνωστότεραι τῶν Ἁμαδρυάδων ἦτον ἡ Χρυσοέπεια ἤ Χρυσοπέλεια κατ' ἄλλους, ἑξ ἧς ἐγέννησε ὁ Ἀρκὰς τὸν Ἔλατον καὶ Ἀμφιδάμαντα· ἡ Ἀτλαντεία καὶ Φοίβη, ἐξ ὧν ἐγέννησεν ὁ Δαναὸς τέσσαρας θυγατέρας. Κατ' ἄλλους δέ, αἱ Ἁμαδρυάδες ἦτον μόνον ὀκτώ, τὰς ὁποίαε ἐγέννησεν ὁ Ὄξυλος, υἰὸς τοῦ Ὀρείου ἐκ τῆς ἀδελφῆς αὐτοῦ καὶ Νύμφης Ἁμαδρυάδος καλουμένης... Εἶχον ὅμως καὶ ἰδιαίτερα ὀνόματα ἑκάστη, Καρύα, Βάλανος, Κράνεια, Ὀρεία, Αἴγειρος, Πτελέα, Ἄμπελος καὶ Συκή. Ἀπὸ τούτων λοιπὸν ὠνομάσθησαν τὰ δένδρα ἐκεῖνα οὔτω, τῶν ὁποίων ἐπροστάτευε ἕκαστη ἕν.

ΑΓΡΙΑΔΕΣ καὶ ΑΓΡΩΣΤΙΝΑΣ, αἱ προστάτιδες τῶν ἀγρῶν.

ΕΠΙΜΕΛΙΔΕΣ καὶ ΕΠΙΜΕΛΙΑΔΕΣ, αἱ προστάτιδες, κατὰ μέν τινας τῶν ὀπωρῶν μήλων, κατ' ἄλλους δὲ τῶν προβάτων· ἐπειδὴ μῆλα ἔλεγον καὶ τὰ πρόβατα...

ΧΛΩΡΙΔΕΣ, αἱ προστάτιδες τῆς χλόης καὶ

ΑΝΘΟΥΣΑΙ, τῶν ἀνθῶν.

Τῶν Ἐφύδρων ἦσαν :

Αἱ ΝΗΡΗΪΔΕΣ, θαλάσσιαι λεγόμεναι, οἰκήτορες καὶ προστάτιδες τῆς θαλάσσης καὶ ἀπὸ τοῦ πατρὸς αὐτῶν Νηρέως ὀνομαζόμεναι.

Αἱ ΠΟΤΑΜΙΔΕΣ καὶ ΠΟΤΑΜΙΑΙ, αἱ οἰκήτορες καὶ προστάτιδες τῶν ποταμῶν.

Αἱ ΛΙΜΝΙΑΔΕΣ καὶ ΛΙΜΝΑΙΑΙ καὶ ΛΙΜΝΑΔΕΣ, τῶν λιμνῶν.

ΝΑΪΔΕΣ, ΝΑΪΑΔΕΣ καὶ ΝΗΪΔΕΣ, τῶν ναμάτων, οἷον τῶν ῥεόντων καὶ ἀναβρυόντων ὑδάτων...

ΚΡΗΝΙΔΕΣ, τῶν κρηνῶν.

ΠΗΓΑΙΑΙ, τῶν πηγῶν.

ΕΛΕΙΟΝΟΜΑΙ, τῶν ἑλῶν...

(Ὑποδιαιροῦνται σὲ) ΚΑΒΕΙΡΙΔΕΣ, ἀπὸ τῶν Καβείρων, ἔθνους τῆς Βοιωτίας, τῶν ὁποίων αἱ γυναῖκες ἤ αἱ ἀδελφαὶ ἦτον Νύμφαι.

ΑΤΛΑΝΤΙΔΕΣ, αἱ θυγατέρες τοῦ Ἄτλαντος...

ΔΩΔΩΝΙΔΕΣ, κατὰ μέν τινας αἱ θυγατέρες τοῦ Μελισσέως καὶ τροφοὶ τοῦ Διός... κατ' ἄλλους αὗται ἦσαν αἱ Ὑάδες, αἱ τροφοὶ τοῦ Διονύσου. Αἱ δὲ Δωδωνίδες ἦσαν ἱέρισσαι τοῦ ἐν Δωδώνῃ ἄλσους τοῦ Διὸς καὶ διὰ τοῦτο ὠνομάσθησαν οὔτως.

ΙΩΝΙΔΕΣ καὶ ΙΩΝΙΑΔΕΣ, ὠνομάσθησαν ἀπὸ τοῦ Ἴωνος, υἰοῦ τοῦ Γαργηττοῦ τοῦ Ἀθηναίου... Αὗται δὲ αἱ Νύμφαι ἦσαν τέσσαρες... Καλλιφάεια, Συνάλλαξις, Πηγαῖα καὶ Ἴασις.

ΚΩΡΥΚΙΑΙ, ἀπὸ τοῦ Κωρυκίου ἄντρου τοῦ Παρνασσοῦ...

ΑΜΝΗΣΙΔΕΣ ἤ ΑΜΝΗΣΙΑΔΕΣ, ἀπὸ τῆς πόλεως τῆς Κρήτης Ἀμνησοῦ καὶ τοῦ παρ' αὐτῇ ὁμωνύμου ποταμοῦ, ἐκ τῶν ὁποίων ἔλαβεν ἡ Ἄρτεμις εἴκοσι...

ΩΚΕΑΝΙΔΕΣ καὶ ΩΚΕΑΝΙΝΑΙ, θυγατέρες τοῦ Ὠκεανοῦ, αἱ ὁποῖαι ἦσαν τρεῖς χιλιάδες καὶ ἐκ τούτων ἔλαβεν ἑξήκοντα ἡ Ἄρτεμις.

ΣΙΘΝΙΔΕΣ, τῆς μεγαλοπρεποῦς κρήνης τῶν Μεγάρων... Ἐκ μίας τούτων ἐγέννησεν ὁ Ζεὺς τὸν Μέγαρον...

ΠΥΡΣΑΝΙΔΕΣ, ἀπὸ τῶν πυρσῶν...

ΜΥΚΑΛΗΣΙΔΕΣ, αἱ ὁποῖαι διέτριβον εἰς τὴν νῆσον Σάμον καὶ ὠνομάσθησαν οὔτως ἀπὸ τοῦ άντίκρυ τῆς Σάμου ἀκρωτηρίου τῆς Ἰωνίας, Μυκάλη ὀνομαζομένου καὶ ἦτον ἐκ τῶν Ὀρειάδων.

ΑΚΜΗΝΕΣ ἤ ΑΚΜΗΤΕΣ, ἐπειδὴ προξενοῦσιν ἀκμὴν εἰς τὰ φυτά, ἤ διότι εἶναι πάντοτε ἀκάματοι...

ΔΗΛΙΑΔΕΣ, διέτριβον εἰς τὴν Δῆλον, θυγατέρες τοῦ Ἰνωποῦ ποταμοῦ καὶ ἔψαλλον τὸ Ἱερὸν μέλος τῆς Εἰλείθυιας, ὅτε ἐγέννησεν ἡ Λητὼ τὴν Ἀρτεμιν καὶ τὸν Ἀπόλλωνα ἐκεῖ.

ΕΣΠΕΡΙΔΕΣ, θυγατέρες τοῦ Ἐσπέρου...

ΘΕΣΣΑΛΙΔΕΣ, ὅσαι διέτριβον εἰς τὴν Θεσσαλίαν περὶ τὸν Πηνειὸν ποταμὸν καὶ ἦτον θυγατέρες αὐτοῦ τοῦ Πηνειοῦ.

ΚΑΣΤΑΛΙΔΕΣ, ὅσαι διέτριβον εἰς τὴν Κασταλίαν πηγὴν τοῦ Παρνασσοῦ.

ΓΛΥΦΙΑΙ, ἀπό τινος Γλυφίου καλουμένου...

ΑΒΑΡΒΑΛΑΙΑΙ...

ΑΒΑΡΒΑΡΕΑΙ ἤ ΑΒΑΡΒΑΡΑΙΑ· αὗται ἦσαν ἐκ τῶν Ναϊάδων καὶ ὠνομάσθησαν ἀπὸ τῆς Νύμφης Ἀβαρβαρέας, ἑξ ἧς ἐγέννησεν ὁ Βουκολίων τὸν Αἴσηπον καὶ Πήδασον· ἴσως ἦσαν αἱ αὑταὶ Ἀβαρβαρέαι καὶ Ἀβαρβαλέαι καὶ μετεβλήθη τὸ λ εἰς τὸ συγγενὲς αὐτοῦ ὑγρόν.

ΠΤΕΡΙΔΕΣ...

ΤΙΒΕΡΙΝΙΔΕΣ, ὅσαι διέτριβον εἰς τὸν Τίβεριν*5 ποταμὸν τῆς Ἰταλίας.

ΑΝΙΓΡΙΔΕΣ, ἀπό τινος ποταμοῦ τῆς Ἥλιδος, Ἀνίγρου ὀνομαζομένου... Εἰς σπήλαιον (τῶν Ἀνιγρίδων Νυμφῶν) στὴν Σαμία εἰσήρχοντο οἱ λεπροὶ καὶ προσηύχοντο...ἔπειτα ἀπέματτον τὴν λέπραν καὶ διέβαινον τὸν ποταμὸν κολυμβῶντες, καὶ ἐξήρχοντο ὑγιεῖς.

ΚΑΛΛΙΣΤΕΦΑΝΟΙ, ἀπὸ τῆς ῥηθείσης Κοτίνου καλλιστεφάνου καλουμένης...

ΑΥΛΙΑΔΕΣ, ὅσαι ἐπροστάτευον τὰ Αὔλια, τὰς μάνδρας τῶν ποιμένων.

ΚΙΘΑΙΡΩΝΙΔΕΣ ἤ ΣΦΡΑΓΙΤΙΔΕΣ, ὅσαι διέτριβον εἰς τὸ ἄντρον Σφραγίδιον καλούμενον, τὸ ὁποῖον ἦτον εἰς μίαν πρὸς δυσμὰς κορυφὴν τοῦ Κιθαιρῶνος.

ΙΣΜΗΝΙΔΕΣ, ἀπὸ τοῦ Ἰσμηνοῦ ποταμοῦ...

ΛΙΒΗΘΡΙΔΕΣ, ἀπὸ τοῦ ὄρους τῆς Βοιωτίας, Λίβηθρον...

ΟΡΘΡΥΪΔΕΣ, ἀπό τινος ὄρους τῆς Μηλίας εἰς τὴν Θεσσαλίαν Ὄρθρυος καλουμένου, εἰς τὸ ὁποῖον διέτριβον...

ΗΡΗΣΙΔΕΣ, ἀπὸ τῆς Ἥρας· ἐπειδὴ αὐταὶ ἐπεμελοῦντο καὶ παρεσκεύαζον τὰ λουτρὰ τῆς Ἥρας.

ΝΥΣΗΪΔΕΣ ἤ ΝΥΣΙΑΔΕΣ, ἀπὸ τοῦ ὄρους Νύσης, ἔνθα ἀνέθρεψαν τὸν Διόνυσον, αἱ ὁποῖαι ἦτον ἕξ. Κισσηΐς, Νύσα, Ἐρατώ, Ἐρίφεια, Βρομία καὶ Πολύμνια· καὶ αὗται ἦτον κατά τινας αἱ καταστερισθεῖσαι Ὑάδες. Τινές δε ἀναφέρουσι καὶ ἄλλας, τὴν Ἀμβροσίαν, Ἀρσινόην καὶ Βάκχην.

ΜΕΛΙΑΙ, αὐτὰς νομιζοῦσι καὶ ΜΗΛΙΔΑΣ καὶ ΕΠΙΜΕΛΙΔΑΣ, ἀπὸ τῶν δένδρων Μηλέων ἤ Μελιῶν... Ἄλλ' ὁ Σοφοκλῆς λέγει τὰς Μηλιάδας ἀπὸ τῆς χώρας Μηλίας, περὶ τὴν Τραχῖνα. Κατ' ἄλλους δέ, αἱ Μελίαι ἐγεννήθησαν καὶ ὠνομάσθησαν ἀπὸ τῆς Μελίας θυγατρὸς τοῦ Ὠκεανοῦ... Ἦσαν δὲ ἐννέα, Ἑλίκη, Κυνόσουρα, Ἀρεθοῦσα, Ἴδη, Κρίμη, Βριθώ, Κελαινώ, Ἀδράστεια καὶ Γλαύκη καὶ διέτριβον εἰς τὰ σώματα τῶν ἀνθρώπων...

ΜΕΛΙΣΣΑΙ, προστάτιδες τῶν θυσιῶν καὶ ὅλων τῶν μυστηρίων καὶ φαίνεται ὅτι ὠνομάσθησαν ἀπὸ τῆς Μελίσσης ἱερίσσης τῆς Δήμητρος...

ΚΝΩΣΣΙΑΙ, ἀπὸ τῆς Κνωσσοῦ πόλεως τῆς Κρήτης...

ΠΕΡΙ ΤΟΥ ΠΑΝΟΣ ΚΑΙ ΤΩΝ ΝΥΜΦΩΝ

...

*1 Ἡ Γαλιλαία < Γῆ/ Γᾶ + Λιλαία ( =ἐπιθυμητή) ὠνομάσθη ἔτσι ἀπὸ τῆς Νύμφης Λιλαίας, ποὺ ὠνόμασε καὶ τὴν πόλιν τῆς Φωκίδος. Ἡ Λιλαία ἦταν πόλις χτισμένη δίπλα στὶς πηγὲς τοῦ Κηφισοῦ ( «ἐκ τῶν Φωκικῶν ὀρῶν οἱ ποταμοὶ καταφέρονται, ὧν ὁ Κηφισσὸς ἐκ Λιλαίας Φωκικῆς πόλεως τὴν ἀρχὴν λαμβάνει, καθάπερ καὶ Ὅμηρός φησιν «οἵ τε Λίλαιαν ἔχον πηγῆς ἔπι Κηφισσοῖο»», Στράβων, Γεωγραφικά, Θ’, 2,19), ὅπως ἀκριβῶς καὶ ἡ Γαλιλαία δίπλα στὴν λίμνη Γεννησαρέτ καὶ στὶς ὄχθες τοῦ Ἰορδάνη ποταμοῦ.

*2 Τὸ ἀπόσπασμα διασώζεται ἀπὸ τὸν Πλούταρχον στὸ «Περὶ τῶν ἐκλελοιπότων χρηστηρίων», 11.

«Ὁ δ´ Ἡσίοδος οἴεται καὶ περιόδοις τισὶ χρόνων γίγνεσθαι τοῖς δαίμοσι τὰς τελευτάς· λέγει γὰρ ἐν τῷ τῆς Ναΐδος προσώπῳ καὶ τὸν χρόνον αἰνιττόμενος... κοῦραι Διὸς αἰγιόχοιο».
Στὸ ἔργον τοῦ Πλουτάρχου τίθεται καὶ τὸ ζήτημα τοῦ χρονικοῦ διαστήματος ποὺ διαρκεῖ μία γενεά, ἀλλὰ καὶ στὴν λέξιν «ἡβώντων» τοῦ Ἡσιόδου, ποὺ μαζὶ καὶ μὲ ἄλλα ἐπιχειρήματα μειώνουν τὴν ἡλικία τῶν Νυμφῶν.

*3 Ἐκ τῆς δρυός, τὰ ἀλλοδαπά «tree, dur, duro, druide ( =δρυΐδης)» κοκ. Ὁ Ἰούλιος Καίσαρ στὸ «De Bello Gallico» μᾶς πληροφορεῖ πὼς οἱ Δρυΐδες, οἱ ἱερεῖς τῶν Κελτῶν ( < Κελτός = υἰὸς Ἡρακλέους ἤ ἐκ τινὸς γίγαντος Κελτοῦ, κατὰ τὸν Διονύσιον Ἁλικαρνασσέα· ὁ Ἀππιανὸς -Ἰλλυρ., 1,2- ἀναφέρει τὸν Κελτὸν ὡς ὐιὸν τοῦ Πολυφήμου καὶ ἀδελφὸν τοῦ Ἰλλυριοῦ) καὶ τῶν Γαλατῶν ( < Γαλάτης = υἰὸς Ἡρακλέους), «στοὺς δημοσίους καὶ ἰδιωτικοὺς λογαριασμοὺς χρησιμοποιοῦν τὰ ἑλληνικὰ γράμματα».

*4 Ἀπὸ τὴν ἕνωσιν τοῦ Ἀρκάδος καὶ τῆς Χρυσοπελείας ἐγεννήθησαν ὁ Ἔλατος καὶ ὁ Ἀφείδας.

«Ἀρκάδος δὲ καὶ Λεανείρας τῆς Ἀμύκλου ἢ Μεγανείρας τῆς Κρόκωνος, ὡς δὲ Εὔμηλος λέγει, νύμφης Χρυσοπελείας, ἐγένοντο παῖδες Ἔλατος καὶ Ἀφείδας», Βιβλιοθήκη, 3, 9,1, Ἀπολλόδωρος.

*5 Ὁ σημερινὸς Τίβερις ἐτυμολογεῖται ἐκ τοῦ «Θύμβρις», ἐξ οὗ καὶ οἱ Λατῖνοι τὸν ὠνόμαζον «Thybris». Ὁ δὲ Θύμβρις προέρχεται ἐκ τῆς νύμφης Θύμβριδος, μητρὸς τοῦ Πανός.

Σχόλια

Δημοφιλείς αναρτήσεις από αυτό το ιστολόγιο

ΠΕΡΙ ΤΩΝ ΜΟΥΣΩΝ (ΜΕΡΟΣ 1ον)

Γράφει ὁ Ἀθανάσιος Σταγειρίτης (Ὠγυγία ἤ ἀρχαιολογία, βιβλ. Β', κεφ. Γ') περὶ τῶν Μουσῶν :  «Αἱ Μοῦσαι ἦσαν θυγατέρες, κατὰ μέν τινας, τοῦ δευτέρου, κατὰ δ' ἄλλους τοῦ τρίτου Διὸς καὶ τῆς Μνημοσύνης. Κατ' ἄλλους τοῦ Πιέρου*1 καὶ τῆς Πληΐδος ἤ τῆς Ἀντιόπης. Κατ' ἄλλους τοῦ Οὐρανοῦ καὶ τῆς Γῆς, ἤ τοῦ Αἰθέρος καὶ τῆς Πλουσίας ἤ τοῦ Ἀπόλλωνος ἤ τοῦ Μέμνονος καὶ τῆς Θεσπίας. Φαίνεται ὅμως ὅτι αἱ Μοῦσαι ἦσαν πολλαὶ καὶ διάφοροι, ὅθεν καὶ ἡ διαφορὰ τῶν γονέων, τοῦ ἀριθμοῦ καὶ τῶν ὀνομάτων αὐτῶν· κατ' ἄλλους δὲ, ἦσαν δύω γενέσεις τῶν Μουσῶν καὶ αἱ μὲν πρῶται αἱ θυγατέρες τοῦ Οὐρανοῦ, ἦσαν ἐπὶ τῆς βασιλείας τοῦ Κρόνου· αἱ δὲ δεύτεραι ἦσαν θυγατέρες τοῦ Διὸς καὶ τῆς Μνημοσύνης, αἱ γνωστόταται καὶ ἐπισημόταται, κατὰ τὴν κοινὴν γνώμην.  Καὶ κατὰ μέν τινας ἦσαν δύω, κατ' ἄλλους δὲ τρεῖς, Μελέτη, Μνήμη καὶ Ἀοιδή*2, ἤ Κηφισός, Βορωσθενὶς καὶ Ἀπολλωνὶς ὀνομαζόμεναι καὶ ἰσάριθμοι μὲ τοὺς τρεῖς τόνους, τρεῖς χρόνους καὶ τρεῖς ἀριθμούς*3. Κατ' ἄλλους δέ, ἦσαν τέσσαρες, Θελ

ΠΕΡΙ ΤΗΣ ΙΝΔΟΕΥΡΩΠΑΪΚΗΣ ΣΑΧΛΑΜΑΡΑΣ ( ΣΥΝΟΠΤΙΚΩΣ)

Ἡ ἰνδοευρωπαϊκὴ ἀνοησία εἶναι μία θεωρία γιὰ τὴν ὁποία θὰ μποροῦσε κανεὶς νὰ συζητᾶ ὧρες, ὅπως καὶ γιὰ ὁποιοδήποτε σενάριο ἐπιστημονικῆς φαντασίας. Ὅμως ἐπειδὴ ἔχει πάρει διαστάσεις ἀληθινῆς πανδημίας καὶ δυστυχῶς πλέον τὴν ἔχουν ἀσπαστεῖ καὶ διάφοροι ἔγκριτοι  <<γλωσσολόγοι>> ( τώρα τὸ ποῦ βασίζονται, ἐφόσον οἱ ὅποιες <<ἀποδείξεις>> εἶναι ἀνυπόστατες, ἀτεκμηρίωτες καὶ ἀβάσιμες, ἔγκειται μᾶλλον στὰ πλαίσια τῆς συγχρόνου ἐπιστημονικότητος! ), καλὸ εἶναι νὰ γίνει μία συνοπτικὴ παρουσίασις τοῦ πῶς ξεκίνησε καὶ καθιερώθηκε αὐτὸ τὸ ψεῦδος γιὰ τὴν γλῶσσα μας. Τουλάχιστον νὰ μὴν ἀναρωτιοῦνται οἱ περισσότεροι τί σημαίνει αὐτό τὸ <<Ι.Ε>>, <<σανσ.>>, παλαιότερα <<ἰαπετ.>>,  ποὺ συνοδεύει τὰ λήμματά μας μὲ τὴν ἀκατανόητη, μηδέποτε ὀμιλουμένη καὶ γεγραμμένη ῥίζα, ἡ ὁποία συμπληρώνει τὴν ἐτυμολογικὴ αὐτὴ παρωδία! Ἡ ἐν λόγῳ θεωρία προῆλθε ἀπὸ τὴν παρατήρησιν ὅτι οἱ ἀρχαῖες καὶ νεώτερες  γλῶσσες (σανσκριτική, ἑλληνική, κελτική, λατινική, γ

Η ΓΝΩΜΗ ΤΩΝ ΑΡΧΑΙΩΝ ΕΛΛΗΝΩΝ ΓΙΑ ΤΗΝ ΚΙΝΑΙΔΕΙΑ (ΜΕΡΟΣ 1ον)

Γράφει ὁ Ἀριστοτέλης στὰ «Φυσιογνωμικά» του: « Κιναίδου σημεῖα ( =διακριτικὸ γνώρισμα τοῦ κιναίδου) ὄμμα ( =μάτι, θέα, θέαμα) κατακεκλασμένον ( =μαλθακόν, ἐκθηλυμένον), γονύκροτος ( =αὐτὸς ποὺ τὰ πόδια του ἐχουν κλίσιν καὶ ἀκουμπᾶ τὸ ἕνα γόνατον τὸ ἄλλον, παράγοντας κρότον· προφανῶς ἀπὸ τὸν τρόπο ποὺ κλίνουν τὰ πόδια τους οἱ κίναιδοι γιὰ νὰ ἐπιτύχουν τὴν σεῖσιν/κούνημα τῶν γλουτῶν τους). Ἐγκλίσεις τῆς κεφαλῆς ( =γέρνουν τὸ κεφάλι) εἰς τὰ δεξιά. Αἱ φοραὶ τῶν χειρῶν ὕπτιαι καὶ ἔκλυτοι ( =ἡ φορὰ τῶν χεριῶν τους εἶναι χαλαρή καὶ «ῥίχνεται» πρὸς τὰ πίσω· τὸ σπάσιμον τοῦ καρποῦ ἐν ὀλίγοις), καὶ βαδίσεις διτταί ( =βάδισμα ἀσαφές), ἡ μὲν περινεύοντος ( =κλίνω τὴν μία  πρὸς τὰ δεξιὰ καὶ τὴν ἄλλην πρὸς τὰ ἀριστερά), ἡ δὲ κρατοῦντος τὴν ὀσφύν ( =τὴν μέση κρατοῦντος)… τὰ περὶ τὸ πρόσωπον διεξυσμένα ( =λεῖα, ὁμαλά)… βδελυροὶ καὶ ἀναιδεῖς… οἱ γονύκροτοι κίναιδοι... ὅσοι δὲ ταῖς φωναῖς ἀξείαις ( =ὀξεῖες) μαλακαῖς ( =ἁπαλές) κεκλασμέναις ( =σπασμένες, ἐξασθενημένες, ὄχι βροντερές) διαλέγονται (