ΤΑ ΠΡΟΣΩΝΥΜΙΑ ΤΩΝ ΘΕΩΝ, ΖΕΥΣ (ΜΕΡΟΣ 2ον, Ε-Θ)

«Ζεῦ πολυτίμητε, Ζεῦ ἄφθιτε, τήνδε τοι ἡμεῖς,
μαρτυρίην τιθέμεσθα λυτήριον ἠδὲ πρόσευξιν.
ὦ βασιλεῦ, διὰ σὴν κεφαλὴν ἐφάνη τάδε ῥεῖα,
γαῖα θεὰ μήτηρ ὀρέων θ’ ὑψηχέες ὄχθοι,
καὶ πόντος καὶ πάνθ’, ὁπόσ’ οὐρανὸς ἐντὸς ἑέργει·
Ζεῦ Κρόνιε, σκηπτοῦχε, καταιβάτα, ὀμβριμόθυμε,
παντογένεθλ’, ἀρχὴ πάντων, πάντων τε τελευτή,
σεισίχθων, αὐξητά, καθάρσιε, παντοτινάκτα,
ἀστραπαῖε, βρονταῖε, κεραύνιε, φυτάλιε Ζεῦ·
κλῦθί μευ, αἰολόμορφε, δίδου δ’ ὑγίειαν ἀμεμφῆ
εἰρήνην τε θεὰν καὶ πλούτου δόξαν ἄμεμπτον», Ὀρφικὸς Ὕμνος στὸν Δία 

Κάποια ἀκόμα προσωνύμια τοῦ Διὸς εἶναι τὰ ἑξῆς : 

113. Ἐγκύκλιος : ὁ σφαιρικός, ὁ περιοδικός. 

«ἐγκύκλιον, τὸ πανταχοῦ κυκλοῦν ἤ Ζεὺς παρ' Ἀθηναίοις», Ἡσύχιος. 

114. Ἐγχεικέραυνος: ὁ κρατῶν καὶ ἐκσφενδονίζων ὡς ἔγχος ( =δόρυ) τὸν κεραυνόν. 

«ἀρχὸς ἐν πρύμνᾳ πατέρ' Οὐρανιδᾶν ἐγχεικέραυνον Ζῆνα», Πυθιόνικοι, Ἀρκεσ., 194, Πίνδαρος 

115. Εἱλήτι: δοτ. τοῦ «Εἱλῆς» ; < εἵλω ( =περιστρέφομαι), προφανῶς ὡς ὁ Ἐγκύκλιος ἤ πιὸ πιθανὸν ἐκ τοῦ ἵλεως ( =ὁ εὔσπλαχνος), < ἱλάσκομαι ( =εὐσπλαχνίζομαι). 

«Ζεὺς ἐν Κύπρῳ», Ἡσύχιος. 

116. Ἑκάλειος: ὁ ἐν τῇ Ἑκάλῃ τῆς Ἀττικῆς. Ἑκάλη «ὄνομα γραίας, ἥτις περιεποιήθη τὸν Θησέα καὶ τούτου ἕνεκεν ἐτιμᾶτο ἐν Ἀθήναις κατ’ ἔτος διὰ τῶν Ἑκαλησίων ἱερῶν· ἐντεῦθεν τὸ ἐπίθ. τοῦτο ἀπεδίδετο εἰς τὸν Δία ὡς λατρευόμενον κατὰ τὴν αὐτὴν ἡμέραν», LSJ. 

«Ἑκάλειος Ζεύς, ὃν <ἐφ'> Ἑκάλῃ ἱδρύσατο», Ἡσύχιος.  

«ἡ δὲ Ἑκάλη καὶ τὸ περὶ αὐτὴν μυθολόγημα τοῦ ξενισμοῦ καὶ τῆς ὑποδοχῆς ἔοικε μὴ πάσης ἀμοιρεῖν ἀληθείας. ἔθυον γὰρ Ἑκαλήσια οἱ πέριξ δῆμοι συνιόντες Ἑκάλῳ Διΐ, καὶ τὴν Ἑκάλην ἐτίμων, Ἑκαλίνην ὑποκοριζόμενοι διὰ τὸ κἀκείνην νέον ὄντα κομιδῇ τὸν Θησέα ξενίζουσαν ἀσπάσασθαι πρεσβυτικῶς καὶ φιλοφρονεῖσθαι τοιούτοις ὑποκορισμοῖς. ἐπεὶ δὲ εὔξατο μὲν ὑπὲρ αὐτοῦ τῷ Διί, βαδίζοντος ἐπὶ τὴν μάχην, εἰ σῶς παραγένοιτο, θύσειν, ἀπέθανε δὲ πρὶν ἐκεῖνον ἐπανελθεῖν, ἔσχε τὰς εἰρημένας ἀμοιβὰς τῆς φιλοξενίας τοῦ Θησέως κελεύσαντος, ὡς Φιλόχορος ἱστόρηκεν», Βίοι Παράλλ., Θησεύς, 14,2, Πλούταρχος 

117. Ἑκατόμβαιος: ὁ δεχόμενος θυσίαν 100 βοῶν. 

«Ἑκατόμβαιος, ὁ Ἀπόλλων παρὰ Ἀθηναίοις· καὶ Ζεὺς ἐν Γορτύνῃ καὶ παρ' Ἀρκάσι καὶ Κρησίν», Ἡσύχιος

118. Ἑκηβόλος: ὁ ἑκὰς βάλλων, «ἐν Διὸς ἑκηβόλοισι χερσίν», Ἴων, 214, Εὐριπίδης. 

119. Ἕκτωρ: ὁ ἰσχυρῶς κρατῶν (ἐκ τοῦ ῥήματος ἔχω, μέλλ. ἕξω, «ἐπίθετον τοῦ Διός, Σαπφώ, 149», LSJ). 

120. Ἐλαιοῦς/ Ἐλαιεύς: ἐλαιός· ὡς προστάτης τῆς ἐλαίας. 

«Διὸς ἱερὸν ἐν Κύπρῳ», Ἡσύχιος. 

121. Ἐλασίμβροντος: ὁ ἐλαύνων τὰς βροντάς. 

122. Ἐλαφρός: ὡς εὐπροσήγορος 

123. Ἐλευθέριος ἤ Ἐλευθερεύς: «Πέρσας ἐξελάσαντες, ἱδρύσαντο βωμὸν Διὸς Ἐλευθερίου», Ἀριστείδης, 19,6, Πλούταρχος. 

«ἱκέσιος καὶ μειλίχιος, ὥσπερ οἱ ποιηταὶ λέγουσι, σωτήρ τε καὶ ἐλευθέριος», Περὶ κόσμου, 7, Ἀριστοτέλης. 

«ἕστηκε Ζεὺς ὀνομαζόμενος Ἐλευθέριος», Ἀττικά, 3,1, Παυσανίας. 

124. Ἐλιεύς: «Ζεὺς ἐν Θήβαις», Ἡσύχιος.

125. Ἐλικώνιος: ὁ ἐν Ἐλικῶνι. 

126. Ἑλλάνιος ἤ Ἑλλήνιος ἤ Συλλάνιος: ὡς θεὸς τῶν Ἑλλήνων. 

«Ἑλλάνιε Ζεῦ σὸν τὸ νικητήριον», Ἱππεῖς, 1253, Ἀριστοφάνης. 

«ἡμεῖς δὲ Δία τε Ἑλλήνιον αἰδεσθέντες», Ἱστορίαι, 9, 7, 1, Ἡρόδοτος. 

«Διὸς Συλλανίου καὶ Ἀθανᾶς Συλλανίας ἱερὸν ἱδρυσάμενον», Λυκοῦργος, 6, Πλούταρχος. 

127. Ἐλινύμενος: λατρευόμενος ἐν Κυρήνῃ, < ἐλινύω =ἀναπαύομαι, ἡσυχάζω. 

«Ζεὺς ἐν Κυρήνῃ», Ἡσύχιος

128. Ἐναίσιος/ Ἐναίσιμος: ἔν + αἶσα = μοῖρα, μερίς, ὁ προμηνύων κάτι, ὁ εὐμενής. 

«Ἐναίσιμος, τὰ καθήκοντα, προσήκοντα εἰδώς. ἢ Ζεὺς ἐν Κορωνείᾳ. καὶ καθήκων», Ἡσύχιος. 

129. Ἔνδενδρος: ὁ προστάτης τῶν δένδρων, προσωνύμιον τοῦ Διὸς ἐν Ῥόδῳ καὶ ἐν Πάρῳ. 

«παρὰ Ῥοδίοις Ζεύς· καὶ Διόνυσος ἐν Βοιωτίᾳ», Ἡσύχιος. 

130. Ἐξακεστήριος: θεραπευτής, ἐκ τοῦ ἐκ + ἀκέομαι, «θεοῖς ἐξακεστηρίοις τε καὶ ἀποτροπαίοις», Ῥωμ. ἀρχαιολ., 10, 2. 

«Ἐξακεστήριος, ὁ Ζεύς», Ἡσύχιος. 

131. Ἐπάκριος: «ὁ ἐπὶ τῶν ἄκρων ( =κορυφῶν) τῶν ὀρέων ἱδρυμένος. ἐπὶ γὰρ τῶν ὀρῶν τοὺς βωμοὺς αὐτῷ ἵδρυον ὡς ἐπὶ πολύ», Ἡσύχιος.  

132. Ἐπιβήμιος: < ἐπίβημος = εἶδος χορικῆς ὀρχήσεως, < ἐπὶ + βῆμα. 

«Ζεὺς ἐν Σίφνῳ», Ἡσύχιος. 

133. Ἐπιδότης/ Ἐπιδώτης/ Ἐπιδώτας: ἐν Μαντινείᾳ καὶ ἐν Λακεδαίμονι. 

«Μαντινεῦσι δέ ἐστι καὶ ἄλλα ἱερά, τὸ μὲν Σωτῆρος Διός, τὸ δὲ Ἐπιδώτου καλουμένου: ἐπιδιδόναι γὰρ δὴ ἀγαθὰ αὐτὸν ἀνθρώποις», Ἀρκαδικά, 9,1, Παυσανίας. 

134. Ἐπικάρπιος: < ἐπὶ + καρπός, ὁ φέρων καὶ φύλαξ τῶν καρπῶν. 

«ὁ Ζεύς...εἶναι Ὑέτιος καὶ Ἐπικάρπιος», Διατριβαί, 1, 11-2, Ἀρριανός. 

«Ἐπικάρπιος μὲν καλεῖται ἀπὸ τῶν καρπῶν», Περὶ Κόσμου, 7, Ἀριστοτέλης. 

«Ἐπικάρπιος, Ζεὺς ἐν Εὐβοίᾳ», Ἡσύχιος. 

«ὁ δὲ Ζεὺς γελοῖος εἰ Κτήσιος χαίρει καὶ Ἐπικάρπιος», Περὶ στωικῶν ἐναντιωμάτων, 1048,c, Πλούταρχος. 

«Κτήσιος δὲ καὶ Ἐπικάρπιος, ἅτε τῶν καρπῶν αἴτιος καὶ δοτὴρ πλούτου καὶ δυνάμεως», Ῥητορικοὶ λόγοι, 7, 76, Δίων Χρυσόστομος. 

135. Ἐπικιχράδας: «ὁ Ζεὺς ἒν Κῷ», Ἡσύχιος.

136. Ἐπικλόπειος: Ἐκ τοῦ ἐπίκλοπος ( = πανοῦργος).

«Ἐπικλόπειος, Ζεὺς οὕτως καλεῖται», Ἡσύχιος. 

137. Ἐπικοίνιος: < ἐπί + κοινός, «Ἐπικοίνιος, Ζεὺς ἐν Σαλαμῖνι», Ἡσύχιος, ὡς κοινὸς θεὸς ἁπάντων τῶν Ἑλλήνων. 

138. Ἐπίκουρος: βοηθός. 

139. Ἐπικυκλίδιος: < ἐπικυκλῶ ( =ἔρχομαι διαδοχικῶς, σὲ διαδοχικοὺς κύκλους), βλ. καὶ Ἐγκύκλιος. 

«Ἐπικυκλίδιος Ζεὺς», Ἡσύχιος. 

140. Ἐπικυλίκειος: κύλιξ =ποτήριον (Κωμ. Ἀδέσπ., 861). Διὰ τοῦ κύλικος ἔσπενδον. 

141. Ἐπιρνύτιος: Ὁ Ζεὺς ἐν Κρήτῃ. 

«Ἐπιρνύτιος, Ζεὺς ἐν Κρήτῃ», Ἡσύχιος. 

142. Ἐπιστατήριος ἤ Ἐπιστάσιος: ἐν Κρήτῃ (Ἡσύχιος), ὡς ἐπιστάτης. 

143. Ἐπιτιμήτωρ: ὡς τιμωρὸς ὅσων δὲν σέβονται ἱκέτας καὶ ξένους. 

«Ζεὺς δ' ἐπιτιμήτωρ ἱκετάων τε ξείνων τε», ι', 270, Ὀδύσσεια. 

144. Ἐπιφανής: ὁ αἴφνης παρουσιαζόμενος, ὁ παρευρισκόμενος πρὸς βοήθειαν. 

145. Ἐπόπτης: ἐπί + ὀπτεύω =παρατηρῶ, ὁ προστάτης. 

«Ζεὺς ὁ πάνθ’ ὁρῶν», Σοφοκλῆς, Ἀντιγόνη, στ. 184. 

146. Ἐπόψιος: ἐπἰ + ὄψομαι, βλ. ὡς ἄνω. 

147. Ἐπωπετής: ἐπί + ὄπωπα, ὡς ἄνω, «Ζεὺς παρὰ Ἀθηναίοις», Ἡσύχιος. 

148. Ἐργαῖος: ὡς προστάτης τῶν ἔργων, «Ἐργαῖος, ἀέριος Ζεύς», Ἡσύχιος. 

149. Ἐρημήσιος: «Ζεὺς ἐν Λέσβῳ», Ἡσύχιος. 

150. Ἐριβρεμέτης: ὁ δυνατῶς κροτῶν, ὁ ῥίπτων βροντάς, < ἔρι ( =πολύ) + βρέμω ( =παράγω κρότον), ὁ «μεγαλόψοφος, μεγαλόηχος», Ἡσύχιος. 

«Ζηνὸς ἐριβρεμέτεω χαλεπὴν ἐδείσατε μῆνιν», Ἰλιάς, Ν', 624. 

«δεινὸν ἐριβρεμέτας χόλον ἔνδοθεν ἕξει», Βάτραχοι, 814, Ἀριστοφάνης. 

151. Ἐρίγδουπος: ὁ θορυβώδης, ὁ βροντωδῶς ηχῶν, ἐκ τοῦ ἔρι + γδοῦπος. 

«Ζεὺς...ἐρίγδουπος πόσις Ἥρης», Ἰλιάς, Η', 411/ Κ', 329/ Ν', 154/ Π', 88/ Ὀδύσσεια, θ', 465/ ο', 112/ ο', 180. 

152. Ἐριδίμιος/ Ἐριδήμιος/ Ἐρεθύμιος/ Ἐρεθίμιος: λατρευόμενος ὡς ὀξύθυμος, < ἔρι ἤ ἐρέθω ( =ἐρεθίζω) + θυμός ( =ψυχή, διάθεσις). 

«Ζεὺς ἐν Ῥόδῳ», Ἡσύχιος. 

153. Ἐρίκτυπος: ὁ ἰσχυρῶς κτυπῶν. 

154. Ἐρισθενής: ὁ λίαν δυνατὀς, < ἔρι + σθένος. 

«Διὸς εὔχετ’ ἐρισθενέος», Ἰλιάς, Ν', 54. 

«Ἐρισθενέως Κρονίωνος», Ὀδύσσεια, θ', 289/ Θεογονία, 4, Ἡσίοδος. 

155. Ἐρισμάραγος: < ἔρι + σμαραγή ( =ἀστραπή, βροντή), βλ. καὶ βαρυσμάραγος, ὁ ἐξαπολύων πολλὴ καὶ ἰσχυρὰ λάμψιν καὶ κρότον. 

«αὐτὰρ ἐρισμαράγοιο Διὸς κλειτοὶ ἐπίκουροι», Θεογονία, 815, Ἡσίοδος. 

156. Ἕρκεῖος ἤ Ἕρκιος: ὁ προστατεύων τὴν οἰκογένειαν, ἐπειδὴ ὁ βωμὸς ἤ τὸ ἄγαλμά του εὑρίσκετο ἐν τῷ προαυλίῳ τῆς οἰκίας, < ἕρκος = φράγμα. 

«ἕρκειος Ζεὺς, ᾧ βωμὸς ἐντὸς ἕρκους ἐν τῇ αὐλῇ ἵδρυται· τὸν γὰρ περίβολον ἕρκος ἔλεγον», Λεξικὸν τῶν δέκα ῥητόρων, Ἀρποκρατίων. 

«Διὸς μεγάλου ποτὶ βωμὸν ἑρκείου ἕζοιτο», Ὀδύσσεια, χ', 334-5. 

«Ζεὺς δ᾽ ἡμῖν πατρῷος μὲν οὐ καλεῖται, ἕρκειος δὲ καὶ φράτριος», Εὐθύδημος, 302,d, Πλάτων. 

«Ἀπόλλων Πατρῷος καὶ Ζεὺς Ἑρκεῖος», Ἀθηναίων Πολιτεία, 55, 2, Ἀριστοτέλης. 

«γενέθλιός τε καὶ ἑρκεῖος», Περὶ κόσμου, 7, Ἀριστοτέλης. 

«Ζεὺς ἔστι μοι ἑρκεῖος», Δειπνοσοφισταί, 3, Ἀθήναιος. 

«...ἱκετεύω καὶ τοῦ ἑρκείου Διὸς», Ἱστορίαι, ΣΤ', 68, Ἡρόδοτος. 

«Ζηνὸς ἑρκείου κυρεῖ», Ἀντιγόνη, 487, Σοφοκλῆς. 

«ἑρκείου Διός, τοῦ ἀσφαλίου. ἢ τοῦ κατὰ τὴν οἰκίαν. ἔστι δὲ ἕρκειος Ζεὺς παρὰ Ἀθηναίοις», Ἡσύχιος. 

κοκ... 

Στοὺς Λατίνους παρέμεινε εἴτε ὡς « Ζεὺς-πατήρ Ἑρκεῖος» (βλ. Juppiter Herceus, Ὀβίδιος), εἴτε κατέληξε σὲ «Juppiter Penetralis» (penates =  Ἑρκεῖοι, < penus = τὸ ἐσωτερικὸν μέρος τοῦ ναοῦ τῆς Ἑστίας, < pasco < πατέομαι, σχετ. καὶ τοῦ «πανός» =ψωμί). 

«οὺς δὲ θεοὺς τούτους Ῥωμαῖοι μὲν Πενάτας καλοῦσιν· οἱ δ´ ἐξερμηνεύοντες εἰς τὴν Ἑλλάδα γλῶσσαν τοὔνομα οἱ μὲν Πατρῴους ἀποφαίνουσιν, οἱ δὲ Γενεθλίους, εἰσὶ δ´ οἳ Κτησίους, ἄλλοι δὲ Μυχίους, οἱ δὲ Ἑρκείους», Ῥωμ. ἀρχαιολ., 1, 67, 3, Διον. Ἁλικαρνασσεύς. 

157. Ἐριχθόνιος: ὁ αὐτόχθων, ὁ γηγενής, ὁ μὴ ἐπείσακτος, < ἔρι + χθών ( =ἡ γῆ). 

158. Ἔρσος/ Ἐρσαῖος ἤ Ἔρρος: «Ἔῤῥος ὁ Ζεύς», Ἡσύχιος, < ἔρση = δρόσος. Καὶ κρητ. ἔρσην = ὁ ἐκχύνων σπέρμα, γονιμοποιὸν ὑγρόν, ἤτοι ὁ ἀνήρ, < ἀρδεύω = ποτίζω.  Ἤ καὶ σχετικὸν τοῦ «ἔρσῃ» ( = ὁρμήσῃ, Ἡσύχιος), ἤτοι ὁ ὁρμητικός. 

159. Ἐρυμνὸς ἤ Ἐρυμός: ἐκ τοῦ ἐρυμός = ἰσχυρός. 

«Ἐρυμός, Ζεύς καὶ ζυγός», Ἡσύχιος. 

160. Ἐστιοῦχος/ Ἑστιᾶχος ἤ Ἔστιος: ὁ κατέχων τὴν ἐστία. 

«ἑστιᾶχος, οἰκουρός. οἰκῶναξ. καὶ Ζεὺς παρ' Ἴωσιν», Ἡσύχιος. 

161. Ἑταιρεῖος: προστάτης τῆς φιλίας (ἑταῖρος = φίλος). 

«...ἑταιρεῖός τε καὶ φίλιος καὶ ξένιος», Περὶ Κόσμου, Ἀριστοτέλης. 

«ὦ Ζεῦ φίλιε καὶ ξένιε καὶ ἑταιρεῖε καὶ ἐφέστιε καὶ ἀστεροπητὰ καὶ ὅρκιε καὶ νεφεληγερέτα καὶ ἐρίγδουπε», Τίμων, 1, Λουκιανός. 

«Ἑταιρεῖος, Ζεὺς ἐν Κρήτῃ (Hdt. 1,44,2)», Ἡσύχιος. 

«ἐκάλεε μὲν Δία...ἑταιρήιον, ὡς φύλακα συμπέμψας αὐτὸν εὑρήκοι πολεμιώτατον», Ἱστορίαι, 1, 44, Ἡρόδοτος. 

162. Εὐάγγελος: ὁ φέρων καλὰς εἰδήσεις.

163. Εὐβουλεὺς ἤ Εὔβουλος: ὁ καλῶς βουλευόμενος. 

«Εὐβουλεύς...ὁ Ζεὺς ἐν Κυρήνῃ», Ἡσύχιος. 

«Ζῆνα...εὐβουλέα δὲ καὶ μητιέτην διὰ τὴν ἐν τῷ βουλεύεσθαι καλῶς σύνεσιν», Ἱστορικὴ βιβλιοθήκη, 5, 72, Διόδωρος Σικελιώτης. 

«χθονίου Διὸς ἁγνοῦ, Εὐβουλῆα», Ὀρφικ. ὕμν., μητρὸς Ἀνταίας, 7. 

164. Εὐήνεμος/ Εὐάνεμος: ὁ φέρων καλοὺς ἀνέμους. 

«Διὸς ἱερόν ἐστιν Εὐανέμου, τούτου δὲ ἐν δεξιᾷ Πλευρῶνος ἡρῷον», Λακωνικά, 13,6, Παυσανίας. 

165. Εὐελίδης: Ζεὺς ἐν Κύπρῳ.

«Εὐελίδης, αὐθάδης καὶ ὁ Ζεὺς ἐν Κύπρῳ», Ἡσύχιος. 

166. Εὑρέσιος: ὁ εὐνοῶν τὰς ἐφευρέσεις. 

«ἱδρύεται πλησίον τοῦ τόπου Διὸς Εὑρεσίου βωμόν, ὅς ἐστι τῆς Ῥώμης παρὰ τῇ Τριδύμῳ πύλῃ», Ῥωμ. ἀρχαιολ., 1, 31, 4, Διον. Ἁλικαρνασσεύς. 

167. Εὐρυάναξ: ὁ εὐρέως ἀνάσσων. 

«αἰετὸς εὐρυάνακτος ἄγγελος Ζηνός», Βακχυλ., V, 19

168. Εὐρυβάτης: ὁ εὐρέως βαίνων.

169. Εὐρύζυγος: ὁ κατέχων εὐρὺν ζυγόν, αὐτὸς ποὺ ἔχει εὐρὺν θρόνον (Πίνδαρος).

170. Εὐρυόπα/ Εὐρύοψ/ Εὐρυόπας/ Εὐρυόπης: ὁ εὶς εὐρεῖαν ἔκτασιν βλέπων, ὁ βλέπων μακράν, < ὄψ =ὀφθαλμός. Ἤ ὁ διαθέτων εὐρεῖαν ὄπα, φωνή ( =ὄψ =φωνή), ὁ ἠχῶν σὲ μεγάλη ἔκτασιν.

«μάλα γάρ ἑθεν εὐρύοπα Ζεὺς χεῖρα ἑὴν ὑπερέσχε», Ἰλιάς, Ι', 419/ 686, Ὅμηρος. 

«ὅτε τε Κρόνον εὐρύοπα Ζεὺς γαίης νέρθε καθεῖσε καὶ ἀτρυγέτοιο θαλάσσης...ἀρηξέμεν εὐρύοπα Ζῆν», Ἰλιάς, Ξ', 203/ Ξ', 285. 

«εὐρύοπα Ζεὺς», Ἰλιάς, Ε', 265/ Θ', 442/ Ο', 724/ Π', 241/ Ρ', 545/ Ω', 296/ 331/ Ὁρφ. Ὕμνοι, Εἰς Δήμητρα, 3/ 333/ 441/ . 

«Ζῆνα θεῶν τὸν ἄριστον ἀείσομαι ἠδὲ μέγιστον εὐρύοπα κρείοντα τελεσφόρον», Ὀρφ. ὕμνοι/ Εἰς Δία, 2. 

«Ὑβριστὴν δὲ Μενοίτιον εὐρύοπα Ζεὺς εἰς Ἔρεβος κατέπεμψε βαλὼν ψολόεντι κεραυνῷ», Θεογονία, 514-5, Ἡσίοδος. 

«οὐδέ θ᾽ ὁμῶς κλυττόν ἄλλο γένος θῆκ᾽ εὐρύοπα Ζεὺς ἀνδρῶν», Ἔργα καὶ Ἡμέραι, 169, Ἡσίοδος. 

«Ἵληθ’ εὐρύοπα Κρονίδη κύδιστε μέγιστε», Ὁμηρ. ὕμν, Εἰς Δία, 4. 

171. Εὐρύτιμος: ὁ ἄξιος εὐρείας τιμῆς, ὁ λίαν τετιμημένος. 

«εὐρυτίμου ποτὶ δῶμα Διὸς μεταβᾶσαι», Ὀλυμπιόνικοι, 1, 43, Πίνδαρος. 

172. Εὐταξίας: ὁ θέτων καλὴν τάξιν.

173. Εὔυπνος: ὁ παρέχων καλὸν ὕπνον· λατρευόμενος ἐν Δελφοῖς. 

«Εὔυπνος, ὁ Ζεὺς παρὰ Δελφοῖς», Ἡσύχιος. 

174. Εὐφήμιος/ Εὐφάμιος/ Εὔφημος: ὁ ἔχων ἀλλὰ καὶ ὁ δίδων καλὴ φήμη. 

«Εὔφημος, ὁ Ζεὺς ἐν Λέσβῳ», Ἡσύχιος. 

175. Ἐφέστιος/ Ἐπίστιος: ὁ ἐπὶ τῆς Ἐστίας λατρευόμενος. 

«ἐκάλεε μὲν Δία...ἐπίστιον, διότι δὴ οἰκίοισι ὑποδεξάμενος τὸν ξεῖνον φονέα τοῦ παιδὸς ἐλάνθανε βόσκων», Ἱστορίαι, 1,44, Ἡρόδοτος. 

«ἀντιάζω πρός τ᾽ ἐφεστίου Διὸς», Αἴας, 492, Σοφοκλῆς. 

176. Ἔφιπνος: Πιθανότατα ἐκ τοῦ «ἐφυπνόω > ἐφύπνιος», μὲ τροπὴ τοῦ υ σὲ ι (ὅπως μῦσος-μίσος, Ἀφροδύτη-Ἀφροδίτη, «τὰ ἔχοντα ἀναφαιόμενον τὸ υ, διὰ τοῦ ι γράφεται», Μέγα Ἐτυμολογικόν) ποὺ δικαιολογεῖ καὶ τὴν δασεῖα. Ἄλλες ἐκδοχὲς εἶναι ἐκ τῶν «ἐπὶ + ἰπνός ( =κλίβανος)» ἤ ἐκ τοῦ ἐπιπνέω ( < ἐπί + πνέω, ἤτοι ἐμπνέω, φυσῶ ὁρμητικῶς). 

«Ζεὺς ἐν Χίῳ», Ἡσύχιος. 

177. Ἐφόρκιος: < ἐπί + ὅρκος, ὁ ἐποπτεύων τοὺς ὅρκους. 

178. Ἐχθρός: ὁ πρὸς τοὺς ἐχθροὺς ἐχθρός. 

179. Ζητήρ: ὁ τὸ ζῆν ἐπιτηρῶν. 

«Ζεὺς ἐν Κύπρῳ», Ἡσύχιος. 

180. Ζύγιος: ὡς προστάτης τοῦ γάμου, τῶν συζύγων. 

«Ζύγιος, ὁ Ζεύς...», Ἡσύχιος. 

181. Ζωστήριος: ὁ ἐζωσμένος πρὸς μάχην. 

182. Ἠέριος/ Ἀέριος: ὁ ἀερώδης, ὁ ἀόρατος. 

«παρέστιχεν ἠέριος Ζεὺς εἰς Σεμέλης ὑμέναιον», Διονυσιακά, 312-3, Νόννος. 

«Κικλῄσκω μέγαν, ἁγνόν, ἐρισμάραγον, περίφαντον, ἠέριον, φλογόεντα, πυρίδρομον, ἠεροφεγγῆ», Ὀρφ. ὕμνος Διὸς Ἀστραπίου, 1-2. 

183. Ἠεροφεγγής/ Ἠεροφαής: ἀεροφεγγής, φέγγων εἰς τὸν ἀέρα. 

«Κικλῄσκω μέγαν, ἁγνόν, ἐρισμάραγον, περίφαντον, ἠέριον, φλογόεντα, πυρίδρομον, ἠεροφεγγῆ», Ὀρφ. ὕμνος Διὸς Ἀστραπίου, 1-2. 

184. Ἠλακαταῖος: ὡς προστάτης τῆς ἠλακάτης.

185. Ἠλεῖος: ὁ ἐν Ἡλείᾳ. 

186. Ἥλιος: ὡς ὑπέρτατος θεός : «Ζεὺς Ἥλιος». 

187. Ἡμέριος: ὡς δίδων τὴν ἡμέρα. 

188. Ἡπιος: «ἥπιος ἐν ἀνθρώποις», Ἄρατος. 

190. Ἡραῖος: σύζυγος τῆς Ἥρας. 

«Διῒ Ἡραίῳ χοῖρος, IG12.840.21», LSJ. 

191. Θαλάσσιος: προστάτης τῶν θαλασσῶν.

«θαλάσσιος Ζεύς, ἐν Σιδῶνι τιμᾶται», Ἡσύχιος. 

192. Θαύλειος/ Θαύλιος: παρὰ Δωριεῦσιν. Πιθανὸν ἐκ τοῦ θαλός (θαFλός). 

«Θαύλιος, ἐπίθετον τοῦ Διὸς στὰ Φάρσαλα, Hermes, 46, 154», LSJ. 

193. Θεόταιρος: ἐτυμ. ἐκ τοῦ θεός + ἑταῖρος, θεᾶς ἑταῖρος. Βλ καὶ Φίλος.

194. Θρόνιος: ὁ κατέχων τὸν θρόνον. 

Ἡ συνέχεια ἐδῶ: ΤΑ ΠΡΟΣΩΝΥΜΙΑ ΤΩΝ ΘΕΩΝ, ΖΕΥΣ (ΜΕΡΟΣ 3ον, Ι-Μ)

Πληροφορίες ἠντλήθησαν ἀπὸ τὰ βιβλία : «Ο ΕΝ ΤΗι ΛΕΞΕΙ ΛΟΓΟΣ», ΑΝΝΑ ΤΖΙΡΟΠΟΥΛΟΥ-ΕΥΣΤΑΘΙΟΥ, «ΕΛΛΗΝ ΛΟΓΟΣ», ΑΝΝΑ ΤΖΙΡΟΠΟΥΛΟΥ-ΕΥΣΤΑΘΙΟΥ, «Η ΚΑΤΑΣΤΡΟΦΗ ΤΩΝ ΕΛΛΗΝΙΚΩΝ ΒΙΒΛΙΟΘΗΚΩΝ», ΑΝΝΑ ΤΖΙΡΟΠΟΥΛΟΥ-ΕΥΣΤΑΘΙΟΥ, «ΙΛΙΑΣ», ΟΜΗΡΟΣ, «ΟΔΥΣΣΕΙΑ», ΟΜΗΡΟΣ, «ΠΕΡΙ ΚΟΣΜΟΥ», ΑΡΙΣΤΟΤΕΛΗΣ, «ΤΙΜΑΙΟΣ», ΠΛΑΤΩΝ, «ΦΑΙΔΡΟΣ», ΠΛΑΤΩΝ, «ΟΡΦΙΚΟΙ ΥΜΝΟΙ», «ΑΠΟΛΟΓΙΑ ΣΩΚΡΑΤΟΥΣ», ΠΛΑΤΩΝ, «ΕΛΛΑΔΟΣ ΠΕΡΙΗΓΗΣΙΣ», ΠΑΥΣΑΝΙΑΣ, «ΑΛΕΞΑΝΔΡΑ», ΛΥΚΟΦΡΩΝ, «ΠΥΘΙΟΝΙΚΟΙ», ΠΙΝΔΑΡΟΣ, «ΟΛΥΜΠΙΟΝΙΚΟΙ», ΠΙΝΔΑΡΟΣ, «ΚΡΑΤΥΛΟΣ», ΠΛΑΤΩΝ, «ΠΕΡΙ ΙΣΙΔΟΣ ΚΑΙ ΟΣΙΡΙΔΟΣ», ΠΛΟΥΤΑΡΧΟΣ, «ΠΕΡΙ ΠΟΤΑΜΩΝ», ΠΛΟΥΤΑΡΧΟΣ, «ΜΕΓΑ ΕΤΥΜΟΛΟΓΙΚΟΝ», Ζ. ΚΑΛΛΕΡΓΟΥ, «ΜΕΤΑ ΤΑ ΦΥΣΙΚΑ», ΑΡΙΣΤΟΤΕΛΗΣ, «ΑΝΤΙΓΟΝΗ», ΣΟΦΟΚΛΗΣ, «ΦΙΛΟΚΤΗΤΗΣ», ΣΟΦΟΚΛΗΣ, «ΕΘΝΙΚΑ», ΣΤΕΦΑΝΟΣ ΒΥΖΑΝΤΙΟΣ, «ΡΩΜΑΪΚΗ ΑΡΧΑΙΟΛΟΓΙΑ», ΔΙΟΝΥΣΙΟΣ ΑΛΙΚΑΡΝΑΣΣΕΥΣ, «ΒΙΒΛΙΟΘΗΚΗ», ΑΠΟΛΛΟΔΩΡΟΣ, «ΔΙΟΝΥΣΙΑΚΑ», ΝΟΝΝΟΣ ΠΑΝΟΠΟΛΙΤΗΣ,  «ΤΙΜΩΝ», ΛΟΥΚΙΑΝΟΣ, «ΠΕΡΣΑΙ», ΑΙΣΧΥΛΟΣ, «ΕΠΤΑ ΕΠΙ ΘΗΒΑΣ», ΑΙΣΧΥΛΟΣ,  «ΠΟΛΙΤΙΚΑ ΠΑΡΑΓΓΕΛΜΑΤΑ», ΠΛΟΥΤΑΡΧΟΣ, «ΙΣΘΜΙΟΝΙΚΟΙ», ΠΙΝΔΑΡΟΣ, «ΕΡΓΑ ΚΑΙ ΗΜΕΡΑΙ», ΗΣΙΟΔΟΣ, «ΘΕΟΓΟΝΙΑ», ΗΣΙΟΔΟΣ, «ΓΕΩΓΡΑΦΙΚΑ», ΣΤΡΑΒΩΝ, «ΙΣΤΟΡΙΑΙ», ΗΡΟΔΟΤΟΣ, «ΛΟΓΟΙ/ ΕΙΣ ΔΙΑ», ΑΙΛΙΟΣ ΑΡΙΣΤΕΙΔΗΣ, «ΑΛΕΞΑΝΔΡΟΥ ΑΝΑΒΑΣΙΣ», ΑΡΡΙΑΝΟΣ, «ΥΜΝΟΙ ΚΑΙ ΕΠΙΘΑΛΑΜΙΑ», ΣΑΠΦΩ, «ΔΙΘΥΡΑΜΒΟΙ», ΒΑΚΧΥΛΙΔΗΣ, «ΠΕΛΑΣΓΙΚΑ», Ι. ΘΩΜΟΠΟΥΛΟΣ,  «ΒΙΟΙ ΦΙΛΟΣΟΦΩΝ», ΔΙΟΓΕΝΗΣ ΛΑΕΡΤΙΟΣ, «ΛΕΞΙΚΟΝ ΗΣΥΧΙΟΥ», «ΛΕΞΙΚΟΝ ΣΟΥΪΔΑ», «ΛΕΞΙΚΟΝ LIDDELL- SCOTT», «ANECDOTA GRAECA, I. BEKKER, «DICTIONNAIRE ÉTYMOLOGIQUE DE LA LANGUE LATINE», ERNOUT- MEILLET, «ΒΙΟΙ ΠΑΡΑΛΛΗΛΟΙ», ΠΛΟΥΤΑΡΧΟΣ, «ΗΘΙΚΑ», ΠΛΟΥΤΑΡΧΟΣ, «ΙΩΝ», ΕΥΡΙΠΙΔΗΣ, «ΙΠΠΕΙΣ», ΑΡΙΣΤΟΦΑΝΗΣ, «ΔΙΑΤΡΙΒΑΙ», ΑΡΡΙΑΝΟΣ, «ΒΑΤΡΑΧΟΙ», ΑΡΙΣΤΟΦΑΝΗΣ, «ΕΥΘΥΔΗΜΟΣ», ΠΛΑΤΩΝ, «ΑΘΗΝΑΙΩΝ ΠΟΛΙΤΕΙΑ», ΑΡΙΣΤΟΤΕΛΗΣ, «ΔΕΙΠΝΟΣΟΦΙΣΤΑΙ», ΑΘΗΝΑΙΟΣ ΝΑΥΚΡΑΤΙΤΗΣ, «ΛΕΞΙΚΟΝ ΤΩΝ ΔΕΚΑ ΡΗΤΟΡΩΝ», ΑΡΠΟΚΡΑΤΙΩΝ, «ΙΣΤΟΡΙΚΗ ΒΙΒΛΙΟΘΗΚΗ», ΔΙΟΔΩΡΟΣ ΣΙΚΕΛΙΩΤΗΣ, «ΑΙΑΣ», ΣΟΦΟΚΛΗΣ, «ΡΗΤΟΡΙΚΟΙ ΛΟΓΟΙ», ΔΙΩΝ ΧΡΥΣΟΣΤΟΜΟΣ