«Ζῆνα θεῶν τὸν ἄριστον ἀείσομαι ἠδὲ μέγιστον
εὐρύοπα κρείοντα τελεσφόρον, ὅς τε Θέμιστι
ἐγκλιδὸν ἑζομένῃ πυκινοὺς ὀάρους ὀαρίζει.
Ἵληθ’ εὐρύοπα Κρονίδη κύδιστε μέγιστε», Ὀρφικοὶ Ὕμνοι/ Εἰς Δία.
«Ζεὺς πάντων πατὴρ καὶ οὐρανοῦ καὶ γῆς καὶ θεῶν καὶ ἀνθρώπων καὶ ποταμῶν καὶ φυτῶν, καὶ διὰ τοῦτον ὁρῶμεν καὶ ἔχομεν ὁπόσα ἔχομεν. οὗτος ἁπάντων εὐεργέτης καὶ ἔφορος καὶ προστάτης, οὗτος πρύτανις καὶ ἡγεμὼν καὶ ταμίας ὄντων καὶ γιγνομένων ἁπάντων, οὗτος δοτὴρ ἁπάντων, οὗτος ποιητὴς, οὗτος ἐν μὲν ἐκκλησίαις καὶ δίκαις νίκην διδοὺς ἀγοραῖος κέκληται, ἐν δὲ μάχαις τροπαῖος, ἐν δὲ νόσοις καὶ πᾶσι καιροῖς βοηθῶν σωτὴρ, οὗτος ἐλευθέριος, οὗτος μειλίχιος· εἰκότως, ἅτε καὶ πατήρ. οὗτος βασιλεὺς, πολιεὺς, καταιβάτης, ὑέτιος, οὐράνιος, κορυφαῖος, πάνθ᾽ ὅσα αὐτὸς εὗρε μεγάλα καὶ ἑαυτῷ πρέποντα ὀνόματα. οὗτος ἁπάντων ἀρχὰς καὶ πέρατα καὶ μέτρα καὶ κλήρους ἔχων, ἴσον πανταχοῦ πάντων κρατῶν, αὐτὸς ἂν μόνος εἰπὼν ἃ χρὴ περὶ αὑτοῦ, θεὸς ἅτε πλέον τι λαχών· τοῦτο γὰρ οὖν Πινδάρῳ κάλλιον ἢ ἄλλ᾽ ὁτιοῦν ὁτῳοῦν εἴρηται περὶ Διός. ἀπὸ τούτου ἄρχεσθαι χρὴ καὶ τελευτᾶν εἰς τοῦτον, παντὸς λόγου καὶ πάσης πράξεως ἡγεμόνα καὶ βοηθὸν καλοῦντας, ὥσπερ εἰκὸς τὸν ἁπάντων κρατοῦντα ἀρχηγέτην καὶ τέλειον μόνον αὐτὸν ὄντα τῶν πάντων», Λόγοι, Εἰς Δία, 1,8, Αἴλιος Ἀριστείδης.
Ἄλλα προσωνύμια τοῦ Διὸς εἶναι τὰ ἑξῆς:
281. Νάιος/ Νήιος/ Νᾶος: ὁ προστάτης τῶν νηῶν ( = πλοίων) καὶ τῶν ναῶν (ἐκ τοῦ ναίω =κατοικῶ). Ἐπιγραφή: «Διὶ Ναΐῳ».
«προσωνυμία τοῦ Διὸς στὴν Δωδώνη», LSJ.
282. Νεῖλος: ἀπεκλήθη καὶ «Νεῖλος Ζεύς», Ἀθανάσιος Σταγειρίτης, Ὠγυγία.
«τὸν Νεῖλον ἀντὶ τοῦ Διός φησιν, ἐπειδὴ παρὰ τοῖς Αἰγυπτίοις τιμᾶται ὡς θεός», LSJ.
283. Νεμεαῖος ἤ Νεμεήτης: ὁ Ζεὺς ἐν Νεμέᾳ.
«Νεμεαίου ἐν πολυυμνήτῳ Διὸς ἄλσει», Νεμεόνικοι, 2, 5-6, Πίνδαρος.
284. Νέμειος/ Νεμέτωρ/ Νόμιος: ὁ νέμων, διανέμων, ὁ ἐκπορεύων τὴν Νέμεσιν· ὁ τιμωρός.
«Νεμείου [τε] Διὸς ναός ἐστι...Νεμείου Διός ἐστιν ἱερόν», Ἑλλάδ. περιήγ., 2,15,2/ 2,20,3, Παυσανίας.
«Διὸς τοῦ Νεμείου τῷ ἱερῷ», Ἱστορίαι, Γ', 96,1, Θουκυδίδης.
«Ζεὺς νεμέτωρ ἐπίδοι κοταίνων», Ἑπτὰ ἐπὶ Θήβας, 485, Αἰσχύλος.
285. Νεφεληγερέτης: ὁ τὰς νεφέλας ἀγείρων ( > ἀγείρω =συγκεντρώνω).
«νεφεληγερέτα Ζεύς», Ἰλιάς, Α', 511/ 517/ 560/ Δ', 30/ Ε', 764/ 878/ Η', 280/ 454/ Θ', 38/ 469/ Κ', 552/ Λ', 318/ Π', 666/ Ξ', 292/ 312/ 341/ Ρ', 198/ Υ', 19/ 215/ Χ', 182/ Ω', 54/ Ὀδύσσεια, α', 63/ ε', 21/ ι', 67/ μ', 313/ 384/ ν', 139/ 152/ ω', 477/ Θεογονία, 558, Ἡσίοδος/ Ἔργα καὶ Ἡμέραι, 53, Ἡσίοδος/ Ὁμηρ. ὕμν εἰς Ἀπόλλωνα, 312/ Εἰς Δήμητρα, 78/ Διονυσιακά, 8, 270, Νόννος/ Γεωγραφικά, ΙΓ', 1, 24, Στράβων.
«Διὸς νεφεληγερέταο», Ἰλιάς, Ε', 631/ 736/ Θ', 387/ Θεογονία, 730/ 944, Ἡσίοδος/ Ἔργα καὶ Ἡμέραι, 99, Ἡσίοδος/ Ὁμηρ. ὕμν εἰς Ἀπόλλωνα, 96.
...
286. Νικηφόρος: ὁ φέρων τὴν νίκην.
287. Ξένιος/ Ξείνιος/ Πολυξενώτατος: προστάτης τῶν ξένων ( < σκένων, Ἑλλήνων ἄλλης πόλεως) καὶ τῆς φιλοξενίας· «Ξένους ξένιζε». Λέγεται καὶ Πολυξενώτατος.
«Ζηνὸς ἐριβρεμέτεω χαλεπὴν ἐδείσατε μῆνιν ξεινίου», Ἰλιάς, Ν', 624.
«Ζεὺς δ' ἐπιτιμήτωρ ἱκετάων τε ξείνων τε, ξείνιος», Ὀδύσσεια, ι', 270.
«ἐπ' Ἀλεξάνδρῳ πέμπει ξένιος Ζεὺς...Δία τοι ξένιον μέγαν αἰδοῦμαι...Διὸς ξενίου», Ἀγαμέμνων, 61-2/ 362/ 748, Αἰσχύλος.
«φίλιος καὶ ξένιος», Περὶ κόσμου, 7, Ἀριστοτέλης.
«Ζεὺς Ξένιος καὶ Ἀθηνᾶ Ξενία», Ἑλλάδ. περιήγ., 3,11,11, Παυσανίας.
«τὸν πολυξενώτατον, Ζῆνα», Ἱκέτιδες, 157, Αἰσχύλος.
288. Ξύναιμος: σύναιμος, Ζεὺς ὅμαιμος τῶν Ἑλλήνων.
«πρὸς ταῦτ᾽ ἐφυμνείτω Δία ξύναιμον», Ἀντιγόνη, 658-9, Σοφοκλῆς.
289. Ὀβριμόθυμος: ὁ ἔχων ὄβριμον ( = ἰσχυρόν) θυμόν, θυμικόν.
290. Οἰκεῖος: συγγενής, γνωστός, φίλος· ὁ σχετικὸς μὲ τὸν οἶκον καὶ τὴν πατρίδα.
291. Ὄλβιος: ὁ παρέχων ὄλβον ( = πλοῦτον). Ἐπιγραφή: «Διὶ Ὀλβίῳ».
«ὄλβιε Ζεῦ», Ἱκέτιδες, 526, Αἰσχύλος.
292. Ὀλύμπιος: ὡς ἄρχων τοῦ Ὀλύμπου (Ὄλυμπος κατὰ τὸν Ἀθανάσιον Σταγειρίτη -Ὠγυγία ἤ Ἀρχαιολογία, Γ', τμ. Β', κεφ. Α', Περὶ τοῦ Διός- ἐλέγετο ὁ διδάσκαλος τοῦ Διός).
«Ὀλύμπιος ἐγγυαλίξαι Ζεὺς ὑψιβρεμέτης», Ἰλιάς, Α', 353.
«Ὀλύμπιος ἀστεροπητὴς», Ἰλιάς, Α', 580.
«Ὀλύμπιος εὐρύοπα Ζεύς», Ὀδύσσεια, δ', 173.
«Ζεὺς οἶδεν Ὀλύμπιος», Ὀδύσσεια, ο', 523.
...
293. Ὁμαγύριος: προστάτης τῶν ὁμηγύρεων καὶ τῆς Ἀχαϊκῆς Συμπολιτείας. Ἐπίθετον τοῦ Διὸς στὸ Αἴγιον.
«Ὁμαγυρίῳ Διί», Ἑλλάδος περιήγησις, 7, 24, Παυσανίας.
294. Ὁμαίμων: ὁ τοῦ αὐτοῦ αἵματος, βλ. καὶ Ξύναιμος.
«ὁμαίμων τάδ᾽ ἐπισκοπεῖ Ζεὺς», Ἱκέτιδες, 402, Αἰσχύλος.
295. Ὁμάριος: < ὁμαρής ( =συνηρμοσμένος, σύμφωνος), βλ. καὶ Ἀμάριος.
«Διὸς Ὁμαρίου», Ἱστορίαι, Β', 36, Πολύβιος.
296. Ὄμβριος/ Ὀμβροφόρος: ὡς παρέχων ὄμβρον διὰ νὰ καρπίσῃ ἡ γῆ.
«Ὄμβριον τοτὲ δὲ Ἀπήμιον καλοῦντες Δία», Ἑλλάδ. περιήγ., 1,32,2, Παυσ.
«σέβονται μὲν τὸν ὄμβριον Δία Ἰνδοὶ», Γεωγραφικά, ΙΕ', 1,69, Στράβων.
«Ζηνὶ...Ὀμβρίῳ», Ἀλεξάνδρα, 160, Λυκόφρων.
297. Ὀμβροτόκος: αὐτὸς ποὺ τίκτει ( =γεννᾶ) τὸν ὄμβρον.
«ὀμβροτόκου Κρονίδαο...», Διονυσιακά, 6, 85, Νόννος.
298. Ὁμοβούλιος: «προσωνυμία τοῦ Διός», LSJ.
299. Ὁμόγνιος ἤ Ὅμογνις: ὁμογένιος. Προστάτης τοῦ γένους τῶν Ἑλλήνων.
«ὁμόγνιος καὶ πατρῷος», Περὶ κόσμου, 7, Ἀριστοτέλης.
300. Ὁμολώιος: Προστάτης τῆς βοιωτικῆς συμμαχίας, ὁ εἰρηνικός.
«Ὁμολώιος Ζεύς, Θήβησιν οὕτω προσαγορεύεται ὁ Ζεύς», Ἡσύχιος
«παρ’ Αἰολεῦσι τὸ ὁμονοητικὸν καὶ εἰρηνικὸν ὅμολον λέγεσθαι», Att. liber, 12, Istri frgm.
301. Ὁμονῶος/ Ὁμονῷος: προστάτης τῆς ὁμονοίας.
«προσωνυμία τοῦ Διός», LSJ.
302. Ὁμόριος: ὁ γείτων, < ὁμοῦ + ὅριον.
303. Ὁμόφυλος: < ὁμοῦ + φυλή.
«ὁμόφυλος Ζεὺς μάρτυς», Νόμοι, 343a, Πλάτων.
304. Ὁπλόσμιος: ὡς προστάτης τῶν ὅπλων, ὁ ἔνοπλος.
«Ὁπλόσμιος, ὡς προσωνυμία τοῦ Διὸς στὴν Ἀρκαδία», LSJ.
305. Ὀπωρεύς: προστάτης τῶν ὀπώρων.
«προσωνυμία τοῦ Διὸς στὴν Ἀκραιφία», LSJ.
306. Ὄρβιος: ἐν Κρήτῃ· πιθανῶς ὁ ὄλβιος μὲ τὴν συνήθη ἐναλλαγὴ μεταξὺ ὑγρῶν λ-ρ.
307. Ὄρειος: προστάτης τῶν ὀρέων.
308. Ὀρθώσιος: ὁ πράττων ἐπὶ τῇ ἀνορθώσει τῶν πραγμάτων. Ὁ Jupiter Stator ( < ἵστημι) τῶν Λατίνων.
«Προσωνυμία τοῦ Διὸς καὶ τοῦ Ποσειδῶνος», LSJ.
309. Ὅριος: ὡς φύλαξ τῶν ὁρίων ἰδιοκτησίας καὶ τῶν συνόρων ἐν γένει. Ὁ Jupiter Terminus ( < τέρμα) τῶν Λατίνων.
«Διὸς ὁρίου», Νόμοι, 842e, Πλάτων.
«ἐπὶ τοῖς ὅροις ἱεροὺς ἀπέδειξεν ὁρίου Διὸς τοὺς λίθους», Ῥωμαϊκὴ ἀρχαιολογία, 2, 74, Διονύσιος Ἁλικαρνασσεύς.
.jpg)
310. Ὅρκιος: βλ. Ἐφόρκιος, ὡς ἐπιβλέπων τὴν τήρησιν τῶν ὅρκων καὶ τιμωρῶν τοὺς ἐπιόρκους:
«Λέγεται περὶ τὰ Τύανα ὕδωρ εἶναι ὁρκίου Διός (καλοῦσι δὲ αὐτὸ Ἀσβαμαῖον), οὗ πηγὴ ἀναδίδοται πάνυ ψυχρά, παφλάζει δὲ ὥσπερ οἱ λέβητες. τοῦτο εὐόρκοις μὲν ἡδύ τε καὶ ἵλεων, ἐπιόρκοις δὲ παρὰ πόδας ἡ δίκη...οὐδὲ πρόσθεν ἀπελθεῖν δυνατόν, ἀλλ᾿ αὐτόθι ἔχονται καὶ ὀλοφύρονται πρὸς τῷ ὕδατι, ὁμολογοῦντες ἃ ἐπιώρκησαν», Περὶ θαυμασίων ἀκουσμάτων, 846a, Ἀριστοτέλης.
«ἀγάλματα Διὸς μάλιστα ἐς ἔκπληξιν ἀδίκων ἀνδρῶν...πεποίηται: ἐπίκλησις μὲν Ὅρκιός ἐστιν αὐτῷ», Ἑλλάδ. περιήγ., 5,24,9, Παυσ.
«Ζεὺς αὐτὸς Ὀλύμπιος ὅρκιος», Ἀργοναυτ. Δ', 95, Ἀπολλώνιος ὁ Ῥόδιος.
311. Ὀρσίκτυπος: < ὄρνυμι ( =σηκώνω, διεγείρω, ἐξεγείρω) + κτύπος, αὐτὸς ποὺ ξεσηκώνει, προκαλεῖ θόρυβον, ποὺ βροντᾶ.
«ὀρσικτύπου Διός», Ὀλύμπ., Πίνδαρος.
312. Ὀρσινεφής: αὐτὸς ποὺ διεγείρει τὰ νέφη, ὁ νεφεληγερέτης.
«ὀρσινεφὴς ἐξ οὐρανοῦ Ζεὺς ἀθανάτων βασιλεύς», Νεμεόνικοι, 35-5, Πίνδαρος.
313. Ὀσσαῖος: ὁ τῆς Ὄσσας.
314. Οὐράνιος ἤ Οὐρανίων: ὁ ἐν τῷ οὐρανῷ εὑρισκόμενος, ὁ ἐκ τοῦ οὐρανοῦ προνοῶν.
«Διὸς οὐρανίου», Ἱστορίαι, ΣΤ', 56, Ἡρόδοτος.
«Ζεὺς...καταιβάτης, ὑέτιος, οὐράνιος», Λόγοι, Εἰς Δία, 1,8, Αἴλιος Ἀριστ.
«οὐράνιός τε καὶ χθόνιος, πάσης ἐπώνυμος φύσεως ὢν καὶ τύχης, ἅτε πάντων αὐτὸς αἴτιος ὤν», Περὶ κόσμου, 7, Ἀριστοτέλης.
315. Οὔριος: ὁ πέμπων οὔριους ἀνέμους· λατρευόμενος ἐν Τραπεζοῦντι.
«οὔριος Ζεύς», Ἱκέτιδες, 594, Αἰσχύλος.
316. Παγγενέτης: ὁ τὰ πάντα γεννῶν, ὁ γενέτης ὅλων.
«ἀστράπιον Δία, παγγενέτην», Ὀρφ. ὕμν., Διὸς Ἀστραπίου, 5
317. Παγκρατεὺς ἤ Παγκρατής: ὁ τὰ πάντα κρατῶν, παντοκράτωρ, παντοδύναμος.
«ὦ παγκρατὲς Ζεῦ, τρέψον εἰς ἐχθροὺς βέλος», Ἑπτὰ ἐπὶ Θήβας, 255, Αἰσχύλος.
«Ζεὺς ὁ παγκρατὴς», Εὐμενίδες, 918, Αἰσχύλος.
«παγκρατής Ζεύς», Ἡσύχιος
318. Παγχαῖος: πιθανὸν ἐκ τοῦ παν-γαῖος.
«Παγχαῖος Ζεύς», Ἡσύχιος.
319. Παιάν: ὡς καταπαύστης πάντων τῶν κακῶν, ὁ ἰατρός, ὁ θεραπευτής, ἐκ τοῦ πάFω, παίω.
«Παιὰν Ζεύς, τιμᾶται ἐν Ῥόδῳ», Ἡσύχιος.
320. Παιδοτόκος: ὡς εὐνοῶν τὴν παιδοτοκίαν.
321. Παλαμναῖος: ὁ ἐκδικητής, ὁ ἐπιφέρων βαρεῖαν παλάμην εἰς τοὺς ἀδίκους.
«παλαμναῖος καὶ ἱκέσιος», Περὶ κόσμου, 7, Ἀριστοτέλης.
322. Παλλάντιος: ἐκ τοῦ ῥήματος πάλλω· καὶ ὡς πατὴρ τῆς Παλλάδος Ἀθηνᾶς.
«Παλλάντιος, Ζεὺς ἐν Τραπεζοῦντι», Ἡσύχιος.
«παλλάσσειν = ταράσσειν, βρέχειν», Ἡσύχιος.
323. Πάλμυς: ὡς βασιλεὺς τῶν θεῶν (πάλμυς = βασιλεύς).
«παλμυός, βασιλεύς, πατήρ», Ἡσύχιος.
«πάλμυς, (ὡς ἐπίθετον τοῦ Διός), βασιλεὺς τῶν πάντων», LSJ.
324. Παμβασιλεύς: δηλαδὴ βασιλεὺς βασιλέων.
325. Παναίτιος: ὁ αἴτιος τῶν πάντων.
«Διὸς παναιτίου πανεργέτα», Ἀγαμέμνων, 1485-6, Αἰσχύλος.
326. Πανάμαρος/Πανημέρος ἤ Πανημέριος: ὁ πασῶν τῶν ἡμερῶν ( < πᾶν +ἡμέρα) καὶ ὁ πάνυ ἥμερος καὶ πρᾶος ( < πᾶν +ἥμερος).
«Πανήμερος, προσωνυμία τοῦ Διὸς στὴν Καρία», LSJ.
327. Παναπείρων: ὁ εἰς τὰ πάντα ἄπειρος καὶ ἀτελεύτητος. Δὲν ἔχει πέρατα, οὔτε πέρας.
328. Πανδερκής: ὁ τὰ πάντα δερκόμενος ( < δέρκομαι = ὁρῶ), ὁ παντόπτης.
329. Πάνδημος: ὁ ἀνήκων εἰς τὸν δῆμον.
«προσωνυμία τοῦ Διὸς στὴν Ἀθῆνα», LSJ.
330. Πάνδωρος: ὁ δωρίζων τὸ πᾶν.
«Ζεῦ πάνδωρε κελαινεφὲς ἀργικέραυνε», Ὕμνος εἰς Δία, 30, Κλεάνθης.
331. Πανελλήνιος: ὡς ὑπέρτατος θεὸς συμπάντων τῶν Ἑλλήνων.
«Διὸς Πανελληνίου...τῷ Πανελληνίῳ Διὶ», Ἑλλάδ. περιήγ, 1,18,8/ 1,44,9, Παυσανίας.
332. Παννύχιος: ὁ λατρευόμενος μὲ παννυχίες ( = ὁλονυκτίες, < πᾶν + νύξ, βλ. καὶ πανήμερος).
«παννύχιος δέ σφιν κακὰ μήδετο μητίετα Ζεὺς», Ἰλιάς, Η', 478.
«Ζεὺς Παννύχιος καὶ Ζεὺς Πολιοῦχος», Πρὸς Αὐτόλυκον, 1, 10, Θεόφιλος ὁ Ἀντιοχεύς.
333. Πανομφαῖος: «ᾧ πᾶσα φήμη καὶ μαντεία ἀναφέρεται», < πᾶν + ὀμφή ( =θεῖα φωνή).
«Πανομφαίου Ζηνὸς θέμιν οὐκ ἀλεγίζων», Ἀργοναυτικά Ὀρφέως, 660.
334. Πανόπτης/ Παντόπτης/ Παντεπόπτης: ὁ τὰ πάντα ἐποπτεύων.
«πάνταρχε, παντόπτα Ζεῦ», Οἰδίπους ἐπὶ Κολωνῷ, 1085, Σοφοκλῆς.
«πανόπτης, πολυόφθαλμος. Ζεύς», Ἡσύχιος.
335. Παντάναξ/ Πασιάναξ: ὁ κύριος τῶν πάντων, ὁ τοῖς πᾶσι ἄναξ.
336. Πάνταρχος: ὁ τῶν πάντων ἀρχός, ὁ παντοκράτωρ.
«πάνταρχε, παντόπτα Ζεῦ», Οἰδίπους ἐπὶ Κολωνῷ, 1085, Σοφοκλῆς.
337. Παντογένεθλος: ὁ τὰ πάντα γεννῶν, ὁ τῶν πάντων πατήρ.
«Ζεῦ Κρόνιε, σκηπτοῦχε, καταιβάτα, ὀμβριμόθυμε, παντογένεθλε», Ὀρφικὸς ὕμνος Διός, 6.
338. Παντοκράτωρ: ὁ ἐξουσιαστὴς τῶν πάντων.
339. Παντοτινάκτης: ὁ τὰ πάντα τινάσσων, σείων.
«Ζεῦ Κρόνιε...σεισίχθων, αὐξητά, καθάρσιε, παντοτινάκτα», Ὀρφ. ὕμν. Διός, 8.
340. Πανυπέρτατος: ὑπέρτατος πάντων.
341. Παρνάσιος ἤ Παρνήθιος: πάρνων, πάρνης κλπ. σχετικά, σημαίνουν ὅλα «ὕψωμα».
«ἐν Πάρνηθι Παρνήθιος Ζεὺς χαλκοῦς ἐστι καὶ βωμὸς Σημαλέου Διός», Ἑλλάδος περιήγησις, 1,32,2, Παυσανίας.
342. Πάππας ἤ Παππαῖος: ὡς πατὴρ πάντων ( < πάππας =πατήρ).
«Ζεὺς δὲ ὀρθότατα κατὰ γνώμην γε τὴν ἐμὴν καλεόμενος Παπαῖος», Ἱστορ., Δ', 59, Ἡρόδοτος.
«Βιθυνοὶ ἐκάλουν πάπαν τὸν Δία», Βιθυνιακά, 7, Ἀρριανός.
343. Πάσιος: < πάομαι ( = κατέχω, ἀποκτῶ), βλ. καὶ Κτήσιος Ζεύς.
«Πάσιος, προσωνυμία τοῦ Διός», LSJ.
344. Παταγοδρόμος: ὁ ποιῶν ἐν τῷ δρόμῳ του πάταγον, ὁ κροτῶν καὶ θορυβῶν ἐν τῷ τρέχειν.
«παταγοδρόμῳ αὐδῇ...ἀστράπιον Δία», Ὀρφ. ὕμν. Διὸς Ἀστραπίου, 3.
345. Πατήρ: ὡς πατὴρ τῶν πάντων, «πατὴρ ἀνδρῶν τε θεῶν τε» ὅπως γράφει καὶ ὁ Ὅμηρος (Ἰλιάς, Α', 544/ Δ', 235/ Φ', 508).
«Ζεὺς πάντων πατὴρ καὶ οὐρανοῦ καὶ γῆς καὶ θεῶν καὶ ἀνθρώπων καὶ ποταμῶν καὶ φυτῶν, καὶ διὰ τοῦτον ὁρῶμεν καὶ ἔχομεν ὁπόσα ἔχομεν», Λόγοι, Εἰς Δία, 1,8, Αἴλιος Ἀριστ.
«πατὴρ Ζεὺς», Ίλιάς, Δ', 235/ Ὁμηρ. ὕμν., Εἰς Ἀφροδίτην, 29.
«Ζεὺς πατὴρ», Ἑπτὰ ἐπὶ Θήβας, 512, Αἰσχύλος/ Φιλοκτήτης, 275, Σοφοκλῆς.
«Ζεῦ πάτερ», Ἰλιάς, Α', 503/ Δ', 288/ Ἀχαρνεῖς, 225, Ἀριστοφάνης/ Ἐπιγράμματα, Ζεῦ πάτερ, Ἀλκαῖος ὁ Μυτιληναῖος, 1.
«Κρόνιε, πρύτανι Φρύγιε, γενέτα πάτερ», Τρωάδες, 1288, Εὐριπίδης.
346. Πάτριος ἤ Πατρῷος: ὡς θεὸς τῶν πατέρων μας καὶ προστάτης τῆς πατρικῆς κληρονομιᾶς.
«ὁμόγνιος καὶ πατρῷος ἀπὸ τῆς πρὸς ταῦτα κοινωνίας», Περὶ κόσμου, 7, Ἀριστοτέλης.
«πατρῷος Ζεύς, ναὶ ναὶ καταιδέσθη(τι) πατρῷον Δία καὶ ἄλλοι πολλοί», Ἡσύχιος.
«Πατρῷος, ὁ Ζεὺς ὡς προστάτης τῶν οἰκογενειακῶν δικαίων ἤ τοῦ Ἡρακλέους», LSJ.
347. Παυσίλυπος: ὁ παύων τὴν λύπην.
«παυσίλυπος, ὁ καταπαύων τὴν λύπην ἢ τὸν πόνον, Ζεὺς Σοφ. Ἀποσπ. 375», LSJ.
348. Πελασγικός: ὡς θεὸς τῶν Πελασγῶν, τῶν Ἑλλήνων.
«Ζεῦ ἄνα, Δωδωναῖε, Πελασγικέ», Ἰλιάς, Π', 233.
349. Πελάσγιος: ὡς ἐπιβλέπων τὰ πελάγη καὶ Πελασγικός.
350. Πελινναῖος: πιθανὸν ὁ λατρευόμενος ἐν Πελινναίῳ (πόλις Θεσσαλίας).
«Πελινναῖος, ὁ Ζεὺς ἐν Χίῳ», Ἡσύχιος.
351. Πελώριος ἤ Πέλωρος: ὁ ἔχων μέγα «ἀνάστημα».
352. Περικιόνιος: ἐκ τοῦ «ναὸς περικίων». Καὶ ἐπίθετον τοῦ Διονύσου ἐν Θήβαις.
353. Περίφαντος: ἔνδοξος, < περί + φημί.
«Κικλῄσκω μέγαν, ἁγνόν, ἐρισμάραγον, περίφαντον...ἀστράπιον Δία», Ὀρφ. ὕμνος Διὸς Ἀστραπίου, 1.
354. Περισσόνοος: ὁ ἔξοχος τὸν νοῦν.
355. Πίκος: ἐν ἐπιγραφή: «Ζεὺς Πίκος».
356. Πίστιος: ὁ τῆς πίστεως, ἐμπιστοσύνης. Ὁ Jupiter Fidius ( < fido < πείθω· δωρ. φίντις = φίλος) τῶν Λατίνων.
«ἱερῷ Διὸς Πιστίου», Ῥωμαϊκὴ ἀρχαιολ., ΝΗ', 1, Διονύσιος Ἁλικαρνασσεύς.
357. Πλούσιος ἤ Πλουτοδότης: ὡς παρέχων πλοῦτον.
358. Ποιητής: «Ζεὺς...δοτὴρ ἁπάντων, οὗτος ποιητὴς», Λόγοι, Εἰς Δία, 1,8, Αἴλιος Ἀριστ.
359. Πολίαρχος: ὡς τῆς πόλεως ἄρχων.
360. Πολιεύς: ὁ τῆς πόλεως.
«πολιεὺς δὲ ἀπὸ τῶν πόλεων ὀνομάζεται», Περὶ κόσμου, 7, Ἀριστοτέλης.
«τοῦ Διὸς τοῦ Πολιέως...Πολιέως Διός», Ἑλλάδ. περιήγ., 1,24,4/ 1,28,10, Παυσανίας.
«Ζεὺς...βασιλεὺς, πολιεὺς», Λόγοι, Εἰς Δία, 1,8, Αἴλιος Ἀριστ.
361. Πολιοῦχος: ὁ τὴν πόλιν κατ-έχων.
«Δία δὲ πολιοῦχον», Νόμοι, 921c, Πλάτων.
«Ζεὺς Παννύχιος καὶ Ζεὺς Πολιοῦχος», Πρὸς Αὐτόλυκον, 1, 10, Θεόφιλος ὁ Ἀντιοχεύς.
362. Πολυόφθαλμος: ὁ ὁρῶν τὰ πάντα, ὅς τὰ πάνθ' ὁρᾶ.
363. Πολύπλαγκτος: ὁ πολὺ πλαζόμενος, περιπλανώμενος.
364. Πολυτερπής: < πολύ + τέρπω, ὁ πολὺ εὐχάριστος.
365. Πολυτίμητος: ὁ πολὺ τιμώμενος.
«Ζεῦ πολυτίμητε», Ὀρφ. ὕμν, Διός, 1.
366. Πολυφεγγής: ὁ πολὺ φέγγων καὶ φωτίζων.
367. Πολυώνυμος: ὁ ἔχων πολλὰ ὀνόματα.
«Εἷς δὲ ὢν πολυώνυμός ἐστι», Περὶ κόσμου, 7, Ἀριστοτέλης.
368. Πόντιος: φύλαξ τοῦ πόντου.
369. Πρευμενής: < πρό + εὐμενής, ὁ ἥπιος, ὁ φιλικός, ὁ αἴσιος, ὁ ἐξευμενίζων.
370. Πρόβουλος: < πρό + βουλή ( =σκέψις), ὁ προνοῶν.
371. Προμανθεύς: < πρό + μανθάνω, ὁ πρῶτος μαθών, γνωρίζων.
372. Πρόμος: πρῶτος (ἐκ τῆς προθέσεως πρό, ἐξ οὗ καὶ τὸ λατ. primus) καὶ ὁ ἀρχηγός, ὁ πρόμαχος.
«μακάρων πρόμος, ὑψιμέδων Ζεὺς», Διονυσιακά, 13, 29, Νόννος.
373. Πρόξενος: ὁ κατὰ δόγμα πολιτικὸν προστάτης.
374. Προπάτωρ: ὡς πατὴρ τῶν Ἑλλήνων, οὔτω καὶ προπάτωρ.
«ὦ Ζεῦ, προγόνων προπάτωρ», Αἴας, 387, Σοφοκλῆς.
«Ζεὺς Προπάτωρ καὶ Ζεὺς Παννύχιος», Πρὸς Αὐτόλυκον, 1, 10, Θεόφιλος ὁ Ἀντιοχεύς.
375. Προστάτης: «Ζεὺς...προστάτης», Λόγοι, Εἰς Δία, 1,8, Αἴλιος Ἀριστ.
376. Πρόφρων: πρόθυμος.
377. Πρύτανις: πρῶτος, «ὁ τῶν μακάρων πρύτανις», (Προμηθ. δεσμ., 169, Αἰσχύλος).
«Κρόνιε, πρύτανι Φρύγιε, γενέτα πάτερ», Τρωάδες, 1288, Εὐριπίδης.
«Ζεὺς...πρύτανις καὶ ἡγεμὼν», Λόγοι, Εἰς Δία, 1,8, Αἴλιος Ἀριστ.
378. Πυλωρός: ὁ τῶν πυλῶν φύλαξ ( =ὦρος). Ὡς διανοίξας τὴν κοιλάδα τῶν Τεμπῶν καὶ δώσας διέξοδον εἰς τὰ ὕδατα τοῦ κατακλυσμοῦ, βλ. σχετ. ἑορτή, τὰ Πυλώρια.
379. Πυρίβρομος ἤ Πυριβρεμέτης: πῦρ + βρόμος ( =κεραυνός, βροντή).
380. Πυρίδρομος: ὁ κατέχων καὶ διευθύνων τοὺς πυρίνους τοῦ ἡλίου δρόμους καὶ ὁ ἐξαπολύων τὸ πῦρ τοῦ κεραυνοῦ ἐκ τῶν οὐρανῶν.
«Κικλῄσκω μέγαν, ἁγνόν...πυρίδρομον...ἀστράπιον Δία», Ὀρφ. ὕμν. Διὸς Ἀστραπίου, 2.
381. Πυρόεις: ὁ πλήρης πυρός, ὁ φλογώδης καὶ ὁρμητικός.
«Ζεὺς πυρόεις φιλότεκνος...Ζεὺς πυρόεις», Διονυσιακά, 6, 218/ 8, 322, Νόννος.
382. Πυρσαγεύς: ὁ τὸ πῦρ ἄγων (βλ. ἀνωτέρω).
383. Πυρσοφόρος/ Πυρφόρος: ὁ τὸ πῦρ φέρων.
«πυρσοφόρος Ζεὺς», Διονυσιακά, 18, 233, Νόννος.
«πυρφόρος ἀστεροπητὴς», Φιλοκτήτης, 1198, Σοφοκλῆς.
«ὦ Διὸς ἄμβροτον ἔγχος πυρφόρον», Ὄρνιθες, 1749, Ἀριστοφάνης.
384. Πωγωνίτης: ὡς διαθέτων πώγωνα ( =γένειον).
Ἡ συνέχεια ἐδῶ: ΤΑ ΠΡΟΣΩΝΥΜΙΑ ΤΩΝ ΘΕΩΝ, ΖΕΥΣ (ΜΕΡΟΣ 5ον, Ρ-Υ)
Πληροφορίες ἠντλήθησαν ἀπὸ τὰ βιβλία : «Ο ΕΝ ΤΗι ΛΕΞΕΙ ΛΟΓΟΣ», ΑΝΝΑ ΤΖΙΡΟΠΟΥΛΟΥ-ΕΥΣΤΑΘΙΟΥ, «ΕΛΛΗΝ ΛΟΓΟΣ», ΑΝΝΑ ΤΖΙΡΟΠΟΥΛΟΥ-ΕΥΣΤΑΘΙΟΥ, «Η ΚΑΤΑΣΤΡΟΦΗ ΤΩΝ ΕΛΛΗΝΙΚΩΝ ΒΙΒΛΙΟΘΗΚΩΝ», ΑΝΝΑ ΤΖΙΡΟΠΟΥΛΟΥ-ΕΥΣΤΑΘΙΟΥ, «ΙΛΙΑΣ», ΟΜΗΡΟΣ, «ΟΔΥΣΣΕΙΑ», ΟΜΗΡΟΣ, «ΠΕΡΙ ΚΟΣΜΟΥ», ΑΡΙΣΤΟΤΕΛΗΣ, «ΤΙΜΑΙΟΣ», ΠΛΑΤΩΝ, «ΦΑΙΔΡΟΣ», ΠΛΑΤΩΝ, «ΟΡΦΙΚΟΙ ΥΜΝΟΙ», «ΑΠΟΛΟΓΙΑ ΣΩΚΡΑΤΟΥΣ», ΠΛΑΤΩΝ, «ΕΛΛΑΔΟΣ ΠΕΡΙΗΓΗΣΙΣ», ΠΑΥΣΑΝΙΑΣ, «ΑΛΕΞΑΝΔΡΑ», ΛΥΚΟΦΡΩΝ, «ΠΥΘΙΟΝΙΚΟΙ», ΠΙΝΔΑΡΟΣ, «ΟΛΥΜΠΙΟΝΙΚΟΙ», ΠΙΝΔΑΡΟΣ, «ΚΡΑΤΥΛΟΣ», ΠΛΑΤΩΝ, «ΠΕΡΙ ΙΣΙΔΟΣ ΚΑΙ ΟΣΙΡΙΔΟΣ», ΠΛΟΥΤΑΡΧΟΣ, «ΠΕΡΙ ΠΟΤΑΜΩΝ», ΠΛΟΥΤΑΡΧΟΣ, «ΜΕΓΑ ΕΤΥΜΟΛΟΓΙΚΟΝ», Ζ. ΚΑΛΛΕΡΓΟΥ, «ΜΕΤΑ ΤΑ ΦΥΣΙΚΑ», ΑΡΙΣΤΟΤΕΛΗΣ, «ΑΝΤΙΓΟΝΗ», ΣΟΦΟΚΛΗΣ, «ΦΙΛΟΚΤΗΤΗΣ», ΣΟΦΟΚΛΗΣ, «ΕΘΝΙΚΑ», ΣΤΕΦΑΝΟΣ ΒΥΖΑΝΤΙΟΣ, «ΡΩΜΑΪΚΗ ΑΡΧΑΙΟΛΟΓΙΑ», ΔΙΟΝΥΣΙΟΣ ΑΛΙΚΑΡΝΑΣΣΕΥΣ, «ΒΙΒΛΙΟΘΗΚΗ», ΑΠΟΛΛΟΔΩΡΟΣ, «ΔΙΟΝΥΣΙΑΚΑ», ΝΟΝΝΟΣ ΠΑΝΟΠΟΛΙΤΗΣ, «ΤΙΜΩΝ», ΛΟΥΚΙΑΝΟΣ, «ΠΕΡΣΑΙ», ΑΙΣΧΥΛΟΣ, «ΕΠΤΑ ΕΠΙ ΘΗΒΑΣ», ΑΙΣΧΥΛΟΣ, «ΠΟΛΙΤΙΚΑ ΠΑΡΑΓΓΕΛΜΑΤΑ», ΠΛΟΥΤΑΡΧΟΣ, «ΙΣΘΜΙΟΝΙΚΟΙ», ΠΙΝΔΑΡΟΣ, «ΕΡΓΑ ΚΑΙ ΗΜΕΡΑΙ», ΗΣΙΟΔΟΣ, «ΘΕΟΓΟΝΙΑ», ΗΣΙΟΔΟΣ, «ΓΕΩΓΡΑΦΙΚΑ», ΣΤΡΑΒΩΝ, «ΙΣΤΟΡΙΑΙ», ΗΡΟΔΟΤΟΣ, «ΛΟΓΟΙ/ ΕΙΣ ΔΙΑ», ΑΙΛΙΟΣ ΑΡΙΣΤΕΙΔΗΣ, «ΑΛΕΞΑΝΔΡΟΥ ΑΝΑΒΑΣΙΣ», ΑΡΡΙΑΝΟΣ, «ΥΜΝΟΙ ΚΑΙ ΕΠΙΘΑΛΑΜΙΑ», ΣΑΠΦΩ, «ΔΙΘΥΡΑΜΒΟΙ», ΒΑΚΧΥΛΙΔΗΣ, «ΠΕΛΑΣΓΙΚΑ», Ι. ΘΩΜΟΠΟΥΛΟΣ, «ΒΙΟΙ ΦΙΛΟΣΟΦΩΝ», ΔΙΟΓΕΝΗΣ ΛΑΕΡΤΙΟΣ, «ΛΕΞΙΚΟΝ ΗΣΥΧΙΟΥ», «ΛΕΞΙΚΟΝ ΣΟΥΪΔΑ», «ΛΕΞΙΚΟΝ LIDDELL- SCOTT», «ANECDOTA GRAECA, I. BEKKER, «DICTIONNAIRE ÉTYMOLOGIQUE DE LA LANGUE LATINE», ERNOUT- MEILLET, «ΒΙΟΙ ΠΑΡΑΛΛΗΛΟΙ», ΠΛΟΥΤΑΡΧΟΣ, «ΗΘΙΚΑ», ΠΛΟΥΤΑΡΧΟΣ, «ΙΩΝ», ΕΥΡΙΠΙΔΗΣ, «ΙΠΠΕΙΣ», ΑΡΙΣΤΟΦΑΝΗΣ, «ΔΙΑΤΡΙΒΑΙ», ΑΡΡΙΑΝΟΣ, «ΒΑΤΡΑΧΟΙ», ΑΡΙΣΤΟΦΑΝΗΣ, «ΕΥΘΥΔΗΜΟΣ», ΠΛΑΤΩΝ, «ΑΘΗΝΑΙΩΝ ΠΟΛΙΤΕΙΑ», ΑΡΙΣΤΟΤΕΛΗΣ, «ΔΕΙΠΝΟΣΟΦΙΣΤΑΙ», ΑΘΗΝΑΙΟΣ ΝΑΥΚΡΑΤΙΤΗΣ, «ΛΕΞΙΚΟΝ ΤΩΝ ΔΕΚΑ ΡΗΤΟΡΩΝ», ΑΡΠΟΚΡΑΤΙΩΝ, «ΙΣΤΟΡΙΚΗ ΒΙΒΛΙΟΘΗΚΗ», ΔΙΟΔΩΡΟΣ ΣΙΚΕΛΙΩΤΗΣ, «ΑΙΑΣ», ΣΟΦΟΚΛΗΣ, «ΑΡΓΟΝΑΥΤΙΚΑ», ΑΠΟΛΛΩΝΙΟΣ Ο ΡΟΔΙΟΣ, «ΙΚΕΤΙΔΕΣ», ΑΙΣΧΥΛΟΣ, «ΠΕΡΙ ΤΟΥ ΕΙ ΤΟΥ ΕΝ ΔΕΛΦΟΙΣ», ΠΛΟΥΤΑΡΧΟΣ, «ΠΡΟΣ ΑΥΤΟΛΥΚΟΝ», ΘΕΟΦΙΛΟΣ Ο ΑΝΤΙΟΧΕΥΣ, ΟΜΗΡΙΚΟΙ ΥΜΝΟΙ, ΗΡΩΙΚΟΣ, ΦΙΛΟΣΤΡΑΤΟΣ, ΑΣΠΙΣ ΗΡΑΚΛΕΟΥΣ, ΗΣΙΟΔΟΣ, ΒΑΚΧΑΙ, ΕΥΡΙΠΙΔΗΣ, «ΠΕΡΙΠΛΟΥΣ ΤΗΣ ΘΑΛΑΣΣΗΣ ΤΗΣ ΟΙΚΟΥΜΕΝΗΣ ΕΥΡΩΠΗΣ ΚΑΙ ΑΣΙΑΣ ΚΑΙ ΛΙΒΥΗΣ», ΣΚΥΛΑΞ Ο ΚΑΡΥΑΝΔΕΥΣ, «ΟΡΦΙΚΑ ΑΡΓΟΝΑΥΤΙΚΑ», «ΣΥΝΑΓΩΓΗ ΠΑΡΟΙΜΙΩΝ», ΜΙΧΑΗΛ ΑΠΟΣΤΟΛΙΟΣ, «ΕΛΕΝΗΣ ΕΠΙΘΑΛΑΜΙΟΣ», ΘΕΟΚΡΙΤΟΣ, «ΕΥΡΩΠΗ», ΜΟΣΧΟΣ Ο ΣΥΡΑΚΟΥΣΙΟΣ, «ΙΛΙΟΥ ΑΛΩΣΙΣ», ΤΡΥΦΙΟΔΩΡΟΣ, «ΠΡΟΜΗΘΕΥΣ ΔΕΣΜΩΤΗΣ», ΑΙΣΧΥΛΟΣ, «ΡΗΤΟΡΙΚΟΙ ΛΟΓΟΙ», ΔΙΩΝ ΧΡΥΣΟΣΤΟΜΟΣ, «ΠΟΛΙΤΕΙΑ», ΠΛΑΤΩΝ, «ΙΣΤΟΡΙΑΙ», ΠΟΛΥΒΙΟΣ, «ΤΑ ΜΕΤΑ ΤΟΝ ΟΜΗΡΟΝ», ΚΟΪΝΤΟΣ ΣΜΥΡΝΑΙΟΣ, «ΙΣΤΟΡΙΑΙ», ΘΟΥΚΥΔΙΔΗΣ, «ΑΓΑΜΕΜΝΩΝ», ΑΙΣΧΥΛΟΣ, «ΠΕΡΙ ΘΑΥΜΑΣΙΩΝ ΑΚΟΥΣΜΑΤΩΝ», ΑΡΙΣΤΟΤΕΛΗΣ, «ΕΥΜΕΝΙΔΕΣ», ΑΙΣΧΥΛΟΣ, «ΥΜΝΟΣ ΕΙΣ ΔΙΑ», ΚΛΕΑΝΘΗΣ, «ΟΙΔΙΠΟΥΣ ΕΠΙ ΚΟΛΩΝΩι», ΣΟΦΟΚΛΗΣ, «ΒΙΘΥΝΙΑΚΑ», ΑΡΡΙΑΝΟΣ, «ΕΠΙΓΡΑΜΜΑΤΑ», ΑΛΚΑΙΟΣ Ο ΜΥΤΙΛΗΝΑΙΟΣ, «ΑΧΑΡΝΕΙΣ», ΑΡΙΣΤΟΦΑΝΗΣ, «ΟΡΝΙΘΕΣ», ΑΡΙΣΤΟΦΑΝΗΣ, »ΤΡΩΑΔΕΣ», ΕΥΡΙΠΙΔΗΣ
Σχόλια
Δημοσίευση σχολίου