Μετάβαση στο κύριο περιεχόμενο

ΤΑ ΠΡΟΣΩΝΥΜΙΑ ΤΩΝ ΘΕΩΝ, ΑΠΟΛΛΩΝ (ΜΕΡΟΣ 3ον, Ι-Μ)

(Ἀπόλλων Κιθαρωδός) 

Συνεχίζει ὁ Ἀθανάσιος Σταγειρίτης (Ὠγυγία ἤ Ἀρχαιολογία, Β', 10) περὶ τοῦ Ἀπόλλωνος : 

«Κατ' ἄλλους δὲ ἡ Λητὼ καταδιωκόμενη ὑπὸ τῆς Ἥρας, ἔλαβε τὰ τέκνα αὐτῆς εἰς τὰς ἀγκάλας καὶ ἤρχετο ἐκ τῆς Βοιωτίας πρὸς τοὺς Δελφούς, ἐν ᾧ τὰ βρέφη ἦταν τεσσάρων ἡμερῶν· καὶ ὅτε ἐπλησίασεν εἰς τὸ σπήλαιον τοῦ Πύθωνος, τὸ ὁποῖον ἦτον πλησίον τῆς ὁδοῦ, ὡς ῥηθήσεται ἐκεῖ, ὥρμησεν ὁ Πύθων νὰ τοὺς καταφάγῃ. 

Τότε μὲν ὁ Ἀπόλλων, ὅστις εἰς τοῦτον τὸ διάστημα ἐγυμνάσθη ἐντελῶς τὴν τοξικὴν ( = τοξοβολία) καὶ εἶχε τόξον καὶ βέλη ἡφαιστότευκτα, ἐπήδησεν εἰς τὴν Γῆν ἀπὸ τῶν μητρικῶν κόλπων καὶ τείνας τὸ τόξον, ἐτόξευσεν ἀδιακόπως κατὰ τοῦ θηρίου. 

Ἡ δὲ Λητὼ ἐντρομος γενομένη, ἀνέβη εἰς μίαν πέτραν, ἔχουσα τὴν Ἄρτεμιν εἰς τὰς ἀγκάλας καὶ ἐκεῖθεν βλέπουσα τὸν ἀγῶνα τοῦ Ἀπόλλωνος καὶ τὴν ὁρμὴν τοῦ δράκοντος, παρεθάρρυνεν αὐτόν, κράζουσα ἔντρομος «ἰὴ παῖ, ἰὴ βέλος*1». 

Ἡ πέτρα δὲ ἐκείνη ἦτον ὕστερον ὑποκάτω εἰς τὴν δελφικὴν πλάτανον καὶ εἶχον ἐπ' αὐτῆς ἄγαλμα χαλκοῦν τῆς Λητοῦς, ἐσχηματισμένον κατὰ τὸ σχῆμα ἐκεῖνο, τὸ ὁποῖον ἐσχημάτιζεν αὐτὴ τότε. Ὁμοίως καὶ αἱ Παρνασσίδες Νύμφαι, θυγατέρες τοῦ Πλείστου, ἀφ' οὗ ὠνομάσθη καὶ ὁ Πλεῖστος ποταμὸς τῶν Δελφῶν, βλέπουσαι τὸν ἀγῶνα, ἔκραζον τὸ αὐτὸ ἐπιφώνημα «Ιὴ παῖ, ἰὴ βέλος». 

Τέλος δὲ ὁ Ἀπόλλων τοξεύων συνεχῶς, μόλις ( =μὲ κόπον) κατέβαλε τὸ θηρίον, ἀφ' οὗ ἔρριψεν ἑκατὸν βέλη.

Κατέβησαν ὕστερον αἱ Παρνασσίδες ἐκ τοῦ Παρνασσοῦ καὶ ἔφερον πρὸς τὸν Ἀπόλλωνα διαφόρους καρποὺς καὶ ὀπωρικὰ πρὸς εὐχαρίστησιν, ἐπειδὴ ἠλευθέρωσεν αὐτὰς ἐκ τοῦ τέρατος ἐκείνου· ἔψαλλον δὲ καὶ τὸ «Ἰὴ παῖ, ἰὴ παιῆον», ὡς ὕμνον εἰς αὐτόν, χορεύουσαι, καθὼς ἔλεγον πρότερον, ὅτε ἐτόξευε τὸν Πύθωνα. Καὶ ἔκτοτε ὠνομάσθησαν Παιᾶνες οἱ ὕμνοι τοιούτου εἴδους καὶ ὁ Ἀπόλλων, Παιήων. 

Μετὰ δὲ ἑπτὰ ἡμέρες κατέστησε τὸν γυμνικὸν ἀγῶνα, ὅστις ὠνομάσθη Πύθις, ἀπὸ τοῦ Πύθωνος· ὁμοίως ὠνομάσθη καὶ αὐτὸς Πύθιος.

Μετὰ δὲ ταῦτα λέγουσιν ὅτι ἦλθεν εἰς τὴν Κρήτην καὶ ἐκαθαρίσθη καὶ ἔπειτα ἐπιστρέφων ἔλαβε τὴν Δάφνην, ὡς εἴρηται, ἀπὸ τὰ Τέμπη καὶ ὕστερον ἦλθεν εἰς τὴν Ἀρκαδία καὶ ἐμάνθανε τὴν Μαντικήν. Καὶ διατρίβων έκεῖ ἠγάπησε τὴν Δάφνην, θυγατέρα τοῦ Λάδωνος ποταμοῦ καὶ κατεδίωκεν αὐτήν. Ἐκείνη δὲ φεύγουσα καὶ ἀναγκασθεῖσα παρεκάλεσε τὴν μητέρα αὐτῆς, Γῆν, νὰ τὴν ἐλευθερώσῃ· ὅθεν ἡ Γῆ ἀνοιχθεῖσα κατέπιεν αὐτὴν καὶ ἀνέδωκεν τὸ ὁμώνυμον φυτὸν ἀντ' αὐτῆς, τὸ ὁποῖον ἰδὼν ὁ Ἀπόλλων ἔκοψε κλώνους καὶ ἔστεψε τὴν κεφαλὴν αὐτοῦ εἰς παραμυθίαν ( =παρηγοριά) τῆς λύπης, καὶ ἐπέστρεψε εἰς τοὺς Δελφοὺς περίλυπος. 

Εἰς τιμὴν δὲ τῆς Δάφνης τῆς ἐρωμένης αὐτοῦ, διώρισε νὰ στέφωνται οἱ ἀθληταὶ μὲ τὸ ὁμώνυμον αὐτῆς φυτόν. Ἦτον ὅμως πολὺ ὁρμητικὸς εἰς τὰ ἐρωτικὰ καὶ ὡραῖος εἰς ὑπερβολὴν καὶ νέος πολλῶν προτερημάτων κάτοχος. Ὅμως πανταχοῦ ἀπέτυχε καὶ ἐδυστύχησεν εἰς αὐτά, ὥστε εἶναι ἀσύγκριτος ἡ δυστυχία αὐτοῦ...

Ἐπειδὴ ὅμως ἦτον καὶ αὐτὸς σύμμαχος τῶν Θεῶν εἰς τὴν Γιγαντομαχίαν καὶ συνήργησεν εἰς τὴν φθορὰν τῶν Γιγάντων, τοξεύσας καὶ τὸν ὀφθαλμὸν τοῦ Ἐφιάλτου, ἐτίμησε καὶ αὐτὸν ὁ Ζεὺς καὶ συνηρίθμησεν εἰς τὴν τάξιν τῶν δώδεκα θεῶν. Ἀλλ' ὕστερον ἐξώρισεν αὐτὸν πάλιν ἐκ τοῦ Οὐρανοῦ, κατὰ τινας μέν, ἐπειδὴ ἐφόνευσε τοὺς Κύκλωπας, Βρόντην, Στερόπης καὶ Ἄργης, οἱ ὁποῖοι κατεσκεύασαν τὸν κεραυνόν, δι' οὗ ἐκεραύνωσεν ὁ Ζεὺς τὸν υἰὸν αὐτοῦ Ἀσκληπιόν. Κατ' ἄλλους δὲ ἐπειδὴ ἐφόνευσεν τὸν Πύθωνα. Κατ' ἄλλους ἐπειδὴ συνεφώνησε καὶ αὐτὸς εἰς τὴν συνωμοσίαν τῆς Ἥρας κατὰ τοῦ Διός, ἐψηφίσθη ἡ τιμωρία αὐτοῦ καὶ τοῦ Ποσειδῶνος νὰ γένωσι δοῦλοι τοῦ Λαομέδοντος*2. 

Κατ' ἄλλους δὲ τοῦ Ἀπόλλωνος ἡ τιμωρία ἐψηφίσθη νὰ ῥιφθῇ εἰς τὸν Τάρταρον, ἀλλ' ἐπειδὴ παρακάλεσεν ἡ Λητὼ τὸν Δία, μετέβαλε τὴν ἀπόφασιν νὰ καταβῇ εἰς τὴν γῆν ὡς ἰδιώτης καὶ νὰ γένῃ δοῦλος ἕναν χρόνον τοῦ Ἀδμήτου. 

Κατ' ἄλλους δὲ ὁ Ἀπόλλων ἔγινε δοῦλος τοῦ Ἀδμήτου ἑκουσίως...

Ἦλθεν εἰς τὸν Ἄδμητον καὶ ἔγινε βουκόλος μισθωτὸς καὶ συνήργησεν εἰς τὴν ὑπανδρίαν αὐτοῦ, ὡς ῥηθήσεται ἐκεῖ, ἔκαμε καὶ τὰς βοῦς αὐτοῦ θηλυκὰς ὅλας διδυματόκους· ἡ κοινὴ γνώμη λοιπὸν θέλει τὸν Ἀπόλλωνα βουκόλον τοῦ Ἀδμήτου, εἰς τὰς Φερὰς τῆς Θεσσαλίας καὶ οὐχὶ τοῦ Πύθωνος, ὡς προείρηται. 

Ἐπειδὴ ὅμως κατεγίνετο εἰς τὴν τοξικὴν ἤ κατ' ἄλλους ἔτρεχεν εἰς τὰς ἐρωμένας αὐτοῦ...ἔκλεψεν ὁ Ἑρμῆς τὰς βοῦς καὶ ἐξήλασεν αὐτὰς εἰς τὴν Πύλον καὶ μὴ δυνάμενος νὰ μάθῃ τι παρὰ τῶν ἐγχωρίων, ἠρώτησε τὸ χρηστήριον καὶ μαθὼν ὅτι ὁ Ἑρμῆς ἔκλεψεν αὐτὰς, ἔρχεται εἰς τὸ ἄντρον τῆς Κυλλήνης καὶ βλέπει ὅτι ὁ Ἑρμῆς ἦτον βρέφος κείμενος εἰς τὸν λίκνον· καὶ ἐν ᾦ αὐτὸς ἠρώτα, εἰς ἄκρον λυπημένος, τὴν μητέρα τοῦ Ἑρμοῦ, διὰ τὰς βοῦς, ὁ Ἑρμῆς ἐσηκώθη καὶ ἔκλεψεν ἐπιτηδείως τὴν φαρέτραν ἀπὸ τῶν ὤμων αὐτοῦ. 

Μετ' ὀλίγον δὲ ἐνοήσας ὁ Ἀπόλλων ὅτι λείπει ἡ φαρέτρα, ἐτράπη εἰς γέλωτα ἐκ τῆς ὑπερβολικῆς λύπης, διὰ τὸ παράδοξον τῆς κλοπῆς. Κατ' ἄλλους δὲ ἐφιλονείκησε πολλὴν ὥραν μὲ αὐτὸν ( =τὸν ἴδιον) τὸν Ἑρμῆν, φοβερίζων νὰ τὸν ῥίψῃ εἰς τὸν Τάρταρον, ἐπειδὴ δὲν ἤθελεν νὰ μαρτυρήσῃ· καὶ τέλος ἔλαβεν αὐτὸν καὶ τὸν ἔφερεν εἰς τὸν Δία καὶ ἐπειδὴ δὲν ἤθελε νὰ μαρτυρήσῃ καὶ ἐκεῖ, ἦλθεν ὁ Ζεὺς εἰς τὴν Πύλον καὶ ἔδωκε τὰς βοῦς εἰς τὸν Ἀπόλλωνα. Κατ' ἄλλους δὲ ὁ Ἑρμῆς ἦλθεν εἰς τὴν Πύλον καὶ παρέδωκε τὰς βοῦς εἰς αὐτόν· ἐκεῖνος ὅμως ἀκούσας τὴν λύραν τοῦ Ἑρμοῦ, ἔδωκεν πάλιν τὰς βοῦς καὶ ἔλαβε τὴν λύραν· ὁ δὲ Ἑρμῆς ὕστερον κατεσκεύασε Σύριγγα. 

Ἰδὼν δὲ καὶ ταύτην ὁ Ἀπόλλων, ἔδωκε τὴν χρυσῆν ῥάβδον, τὴν ὁποίαν εἶχεν ὡς βουκόλος, διὰ νὰ λάβῃ αὐτήν· καὶ τοῦτο ἦτον τὸ Κηρύκειον· ἐκεῖνος ὅμως ἤθελε νὰ μάθῃ καὶ τὴν διὰ τῶν ψήφων μαντικήν· ὅθεν διδάξας αὐτὸν καὶ τὴν ψηφομαντείαν ἔλαβε καὶ τὴν Σύριγγα». 


*1 Ἐξ οὗ καὶ τὸ «Ἰὴ Παιάν», τὸ εἰς Ἀπόλλωνα ( =Παιᾶνα) ψαλλόμενον ἐμβατήριον τῶν μαχῶν. Ὅθεν καὶ τὸ «παιανίζειν» καὶ ὁ «παιανισμός». Δύο δὲ παιᾶνας εἶχον οἱ Ἕλληνες, τὸν μὲν ἔψαλλον πρὸ τῆς μάχης, ἐπικαλούμενοι τὸν Ἄρην συνεργὸν εἰς τὴν νίκην, ὅστις ὠνομάζετο Παιὰν Ἐνυάλιος· τὸν δὲ μετὰ τὴν νίκην εἰς τὸν Ἀπόλλωνα εὐχαριστήριον, ὡς καὶ αἱ Παρνασσίδες· ἔπειτα δὲ ἔλεγον Παιᾶνας καὶ τοὺς εἰς θεοὺς ὕμνους καὶ μάλιστα τοῦ Ἀπόλλωνος, εἰς ἀπαλλαγὴν λοιμοῦ· ἐνίοτε δὲ ἔλεγον Παιᾶνας καὶ τοὺς πρὸς εὐφροσύνην μόνον ἁπλῶς ψαλλομένους. 

Ὅθεν ἦτον καὶ ὁ Παιὰν εἶδος ὠδῆς καὶ μία τῶν πέντε ὠδῶν, τὰς ὁποίας εἶχον οἱ Ἥρωες, ὧν ἡ μὲν ἦτον σωφρονιστική, τὴν ὁποίαν μετεχειρίζοντο καὶ ὁ μουσικὸς τῆς Κλυταιμνήστρας· ἡ δ' ἄλλη ἐγκωμιαστικὴ τὴν ὁποίαν ἔψαλλεν καὶ ὁ Ἀχιλλεὺς κιθαρίζων καὶ ὑμνῶν τὰς πράξεις τῶν Ἡρώων· ἡ τρίτη θρηνητική· ἡ τετάρτη ὀρχηστική· ἡ πέμπτη παιανική, ἡ ὁποία ἐψάλλετο καὶ διὰ κατάπαυσιν πολέμου καὶ διὰ ἀποφυγὴν προσδοκωμένων κακῶν. 

*2 Ἐκεῖ οἱ δύο θεοὶ ἔχτισαν τὰ τείχη τῆς Τροίας. 

(Ναὸς τοῦ Ἀπόλλωνος στὴν Κόρινθον) 

161. Ἰατρός: ὡς ἥλιος, ἰαίνει ( =θερμαίνει) καὶ ἰᾶται ( =θεραπεύει). Εἶναι καὶ πατὴρ τοῦ Ἀσκληπιοῦ 

«Ἰατρός, θεραπευτής. ἢ ἐφαπτίς, ἢ ἥρως Ἀθήνησιν ἀρχαῖος. καὶ ὁ Ἀπόλλων», Ἡσύχιος. 

162. Ἰατρόμαντις: ἰατρός + μάντις. 

«αὐτῷ μελέσθω Λοξίᾳ μεγασθενεῖ· ἰατρόμαντις δ᾽ ἐστὶ», Εὐμένιδες, 61, Αἰσχύλος. 

163. Ἰαφέτης: ὁ τοὺς ἰούς ( =ἀκτίνας) ἀφίων ( =ῥίπτων).

164. Ἴηος/ Ἰήιος: ὡς ἀφέτης, > ἵημι ( =ῥἰπτω). 

«ἰήϊος, δασέως μὲν ὁ Ἀπόλλων ἀπὸ τῆς ἀφέσεως καὶ τῆς τοξείας. ψιλῶς δὲ ἀπὸ τῆς ἰάσεως· ἰατρὸς γὰρ ὁ θεός», Ἡσύχιος. 

«Παιάν, Τιτυοκτόνε, Φοῖβε Λυκωρεῦ, Μεμφῖτ’, ἀγλαότιμος, ἰήιος», Ὀρφ. ὕμν., Εἰς Ἀπόλλωνα, 2. 

165. Ἰηπαιήων: ἐκ τῆς κραυγῆς «Ἰήιε Παιᾶν» ( =θεράπευε ἰατρέ). 

166. Ἰήσιος: ὁ παρέχων ἴασιν, ὡς ἰατρός, ἰάσιος.

167. Ἰλιεύς: λατρευόμενος ἐν Ἰλίῳ. 

«Ἰλιεὺς ὁ Ἀπόλλων ἐν Τροίᾳ», Ἐθνικά, 330, Στ. Βυζάντιος. 

168. Ἰλλεύς: ἐκ τοῦ ἴλλω ( =στρέφω). Στρέφει τὰς ἀκτίνας του.

169. Ἱμερτός: ὁ ποθεινός, ὁ ποθούμενος, < ἵμερος ( =ἱ-μεράκι).  

170. Ἴξιος: λατρευθεὶς ἐν Ἰξίᾳ Ῥόδου. 

«Ἰξίαι, πληθυντικῶς, χωρίον τῆς Ῥόδου ἀπὸ Ἰξοῦ λιμένος. καὶ Ἴξιος Ἀπόλλων», Ἐθνικά, 333, Στ. Βυζάντιος. 

171. Ἰόψαφος: < ἰός ( =βέλος) + ψαύω, αὐτὸς ποὺ ἀκουμπᾶ ἁπαλᾶ μὲ τὰ βέλη/ ἀκτῖνες του. 

«Ἰόψαφος, Ἀπόλλωνος ἐπίθετον», Ἡσύχιος. 

172. Ἱπποκορυστής: ὁ ἀπὸ τοῦ ἅρματος μαχόμενος.

173. Ἰσμήνιος: ὡς διαθέτων δύναμιν, ἴς ( = δύναμις) + μένος, ἀλλὰ καὶ ἰσμή ( =σύνεσις). 

«Ἰσμήνιος δὲ τοῖς ἔχουσι τὴν ἐπιστήμην», Περὶ τοῦ ΕΙ τοῦ ἐν Δελφοῖς, Πλούταρχος. 

«ἔστι δὲ λόφος ἐν δεξιᾷ τῶν πυλῶν ἱερὸς Ἀπόλλωνος: καλεῖται δὲ ὅ τε λόφος καὶ ὁ θεὸς Ἰσμήνιος, παραῤῥέοντος τοῦ ποταμοῦ ταύτῃ τοῦ Ἰσμηνοῦ», Ἑλλάδος περιήγησις, 9, 10, 2, Παυσανίας. 

«σὺν ἀθανάτοις δὲ χορεύων εἰς γάμον Ἁρμονίης Ἰσμήνιος ἦλθεν Ἀπόλλων ἑπτατόνῳ κιθάρῃ φιλοτήσιον ὕμνον ἀράσσων», Διονυσιακά, 5, 100-2, Νόννος ὁ Πανοπολίτης. 

«ἔστι καὶ Ἰσμηνός ποταμὸς Βοιωτίας, ἀφ' οὗ Ἰσμήνιος ὁ Ἀπόλλων καὶ Ἰσμηνία», Ἐθνικά, 338, Στ. Βυζάντιος. 

«Ἰσμήνιος, ὁ Ἀπόλλων», Ἡσύχιος. 

174. Ἰσότιμος: τῷ πατρὶ αὐτοῦ. 

175. Καθάρσιος: καθαίρει τὰ πάντα.

176. Καλλίνικος: ὁ δίδων καλὰς νίκας. 

177. Καλλίχορος: ὁ στήνων καλοὺς χοροὺς μετὰ τῶν Μουσῶν. 

178. Καλυδνεύς/ Καλύδνιος: λατρευθεὶς ἐν Καλύδνᾳ. 

«Κάλυδνα, νῆσος. καὶ πόλις Θήβης, ἀπὸ Καλύδνου παιδὸς Οὐρανοῦ. λέγεται καὶ Καλυδνός. ὁ πολίτης Καλυδναῖος, καὶ Καλυδνίς τὸ θηλυκόν, καὶ Καλυδνεὺς ὁ Ἀπόλλων καὶ Καλύδνιος», Ἐθνικά, 350, Στ. Βυζάντιος. 

179. Κάρνειος: ὡς προστάτης τῶν ποιμνίων, < κάρνος ( =βόσκημα, ἐκ τοῦ κείρω =κουρεύω). 

«Καρνεῖος, ἐπίθετον Ἀπόλλωνος· ἴσως ἀπὸ Κάρνου τοῦ Διὸς καὶ Εὐρώπης (Praxilla fr. 7 Bgk)», Ἡσύχιος. 

Σημ.: Ἐκ τοῦ κάρνος ( =βόσκημα), τὰ λατιν. caro, carnis, ἰταλ./ἰσπαν. carne ( =τὸ κρέας), γαλλ. chair ( =ἡ σάρξ), ἀγγλ. carnal ( =σαρκικός) κ.ἄ. παράγ. καὶ σύνθετα, καθώς καὶ τὸ ἀντιδάνειον Καρναβάλι ( =τὸ κάρνος ἀπο-βάλλω). 

Ἀξιοσημείωτον ὅτι καὶ στὰ ἀρχ. ἰνδικά, Κάρνας ὀνομάζεται ὁ υἰὸς τοῦ Ἡλίου. Τὸ ὄνομα, προφανῶς, μαζὶ μὲ ἄλλες πολλὲς ἑλληνικὲς ῥίζες μετέφεραν στὴν Ἰνδία ὁ Ἡρακλῆς καὶ ὁ Διόνυσος κατὰ τὶς σχετικὲς ἐκστρατεῖες τους, ἀλλὰ καὶ οἱ Βραγχίδαι, οἱ ἱερεῖς τοῦ Μαντείου τῶν Διδύμων τῆς Μιλήτου. 

(Ἀπόλλων καὶ Μαρσύας, Ἐθνικὴ Πινακοθήκη Φινλανδίας) 

180. Καρπογένεθλος: καρπογόνος.

181. Καστάλιος: ὡς ὁρίζων τὴν Κασταλίαν πηγὴν τῶν Δελφῶν.

182. Κατάων: «ἱερὸν τὸ τοῦ Κατάονος Ἀπόλλωνος καθ᾽ ὅλην τιμώμενον τὴν Καππαδοκίαν», Γεωγρ., ΙΒ΄, 2,5, Στράβων. 

183. Κεδρεάτης: ὡς ὁρίζων τὴν αὔξησιν τῶν κέδρων.

184. Κερδῷος: ὁ φέρων κέρδη. 

185. Κιθαρωδός: ὡς μουσικός, < κιθάρα + ὠδή. 

186. Κιλλαῖος: ὁ ἐν Κίλλᾳ. 

«Κιλλαίου Ἀπόλλωνος ἔστιν ἱερόν», Γεωγρ., ΙΓ', 1, 62/ 63, Στράβων. 

«ὁ Ἀπόλλων ἐκτετίμηται μέχρι Τενέδου͵ Σμινθεὺς ἢ Κιλλαῖος καλούμενος ἢ Γρυνεὺς ἤ τινα ἄλλην ἐπωνυμίαν ἔχων», Γεωγρ., ΙΓ΄, 2,5, Στράβων. 

187. Κισσεύς: ὡς ἐστεμμένος μὲ κισσὸν. 

188. Κλάριος: κλήριος, ὁ διανέμων διὰ κλήρου. 

«Κολοφὼν πόλις Ἰωνικὴ καὶ τὸ πρὸ αὐτῆς ἄλσος τοῦ Κλαρίου Ἀπόλλωνος͵ ἐν ὧι καὶ μαντεῖόν ἐστι παλαιόν», Γεωγρ., ΙΔ΄, 1, 27, Στράβ. 

189. Κλυτότοξος: ὁ κλυτός ( =ξακουστός) διὰ τὸ τόξον του. 

«Ἀπόλλωνι Λυκηγενέϊ κλυτοτόξῳ», Ἰλιάς, Δ', 101/ 119. 

«Ἀπόλλωνα κλυτότοξον», Ἰλιάς, Ο', 55. 

«κλυτότοξος Ἀπόλλων», Ὀδύσσεια, ρ', 494. 

«Ἀπόλλωνι κλυτοτόξῳ», Ὀδύσσεια, φ', 267. 

190. Κοροπαῖος: ὁ ἐν Κορόπῃ. 

«Κορόπη, πόλις Θεσσαλίας. ὁ πολίτης Κοροπαῖος. Νίκανδρος ἐν Θηριακοῖς ᾗ ἐν Ἀπόλλων μαντείας Κοροπαῖος ἐθήκατο καὶ θέμιν ἀνδρῶν. οἱ δὲ ὑπομνηματίσαντες αὐτὸν Θέων καὶ Πλούταρχος καὶ Δημήτριος ὁ Φαληρεύς φασι Νίκανδρος Ὀροπαῖος καὶ Κοροπαῖος Ἀπόλλων», Εθν. 375, Στ. Βυζ. 

191. Κοσμοπλόκος: ὁ πλέκων, ὁ συγκρατῶν τὸν κόσμον (ἕλξις ἡλίου).

192. Κουρίδιος: ὁ ὠφελῶν τοὺς κούρους.

193. Κουροτρόφος: ὡς τρέφων κούρους καὶ κόρας. 

194. Κοσμοπλόκος: ὁ κρατῶν τὸν κόσμον σὲ συνοχή. 

«Κοσμοπλόκος, ἐπίθετον τοῦ Ἀπόλλωνος», LSJ. 

195. Κρατερόφρων: ὁ κρατερῶς φρονῶν. 

196. Κρουσιλύρης: ὁ κρούων τὴν λύραν. 

«κύδιμε κοῦρε, κρουσιλύρη, χαροποιός, ἑκηβόλε, τοξοβέλεμνε», Ὀρφ. ὕμν., Εἰς Ἀπόλλωνα, 6. 

197. Κύδιμος: ὁ ἔνδοξος, < κῦδος ( =δόξα). 

«Δελφικέ, μάντι, ἄγριε, φωσφόρε δαῖμον, ἐράσμιε, κύδιμε κοῦρε», Ὀρφ. ὕμν., Εἰς Ἀπόλλωνα, 5.

198. Κύνθιος/ Κυνθογενής: ὡς γεννηθεὶς πλησίον τοῦ ὄρους Κύνθος τῆς Δήλου.

«Ἀπόλλων Κύνθιος», Ἐθνικά, 227, Στ. Βυζάντιος. 

199. Κύνειος: ὁ τῶν κυνικῶν καυμάτων. Οἱ πολὺ ζεστὲς ἡμέρες τοῦ ἔτους ὀνομάζονται «κυνάδες ἡμέρες/ ἡμέρες κυνικῶν καυμάτων», διότι οἱ ἀρχαῖοι πίστευαν ὅτι ὀφείλονται στὴν ἐπίδρασιν τοῦ ἀστερισμοῦ τοῦ Κυνός. Ὁ Ἀπόλλων-Ἥλιος ἐπιφέρει τὸ ἴδιο ἀποτέλεσμα. 

«Κύννειος, Ἀπόλλωνος ἐπίθετον», Ἡσύχιος. 

200. Κωμαῖος: ἐπίθετον τοῦ Ἀπόλλωνος στὴν πόλιν Ναύκρατιν. 

«Κωμαίου Ἀπόλλωνος», Δειπνοσ., δ', 32, Ἀθήναιος. 

(Ναὸς Ἀπόλλωνος καὶ Ἀθηνᾶς στὴν Σίδη) 

201. Λαμπετόων: ὁ λάμπων.

202. Λαοδίκης: ὡς ἥλιος, φωτίζει τὴν δίκην, παρέχει εἰς τοὺς λαοὺς δικαιοσύνην. 

203. Λαρισηνός: «Ἀπόλλωνος Λαρισηνοῦ», Γεωγρ., ΙΓ', 3,2, Στράβων. 

«Στράβων δὲ κώμην φησὶν Ἐφέσου, ἐν ᾗ Ἀπόλλων Λαρισηνός», Ἐθν., 413, Στ. Βυζ. 

204. Λαρός: ἱλαρός, εὐχάριστος, φωτεινός.

205. Λατῶος/ Λητογενής/ Λητοΐδης: υἰὸς τῆς Λητοῦς/ Λατοῦς. 

206. Λάφριος: ὡς φέρων λάφυρα. 

«περὶ δὲ τὴν Καλυδῶνά ἐστι τὸ τοῦ Λαφρίου Ἀπόλλωνος ἱερόν», Γεωγρ., Ι΄, 2,21, Στράβων. 

207. Λεσχητάριος/ Λεσχηνόριος: προστάτης τῆς Λέσχης τῶν Δελφῶν, καὶ γενικῶς τῶν συνελεύσεων. 

«Λεσχηνόριος ὅταν ἐνεργῶσι καὶ ἀπολαύωσι χρώμενοι τῷ διαλέγεσθαι καὶ φιλοσοφεῖν πρὸς ἀλλήλους», Περὶ τοῦ Εἶ ἐν Δελφοῖς, Πλούταρχος. 

208. Λευκάτας: ὁ φωτεινός, < λεύσσω, λυκ-, λευκός. 

«Λευκάτα Ἀπόλλωνος ἱερὸν», Γεωγρ., Ι΄, 2,9, Στράβ. 

209. Λήναιος: ὁ τῶν Ληναίων, ἑορτῆς ἐν Ἀθήναις πρὸς τιμὴν τοῦ Βάκχου. 

210. Λιγύφωνος: ὁ διαθέτων λιγυρὰν φωνήν. 

211. Λιθήσιος: «Λιθήσιος, ὁ Ἀπόλλων ἐν τῷ Μαλέα λίθῳ προσιδρυμένος», Ἐθν., 416, Στ., Βυζ. 

212. Λιμένιος/ Λιμενοσκόπος: προστάτης τῶν λιμένων.

213. Λοίμιος: ὁ ἐπιφέρων λοιμούς, ὅπως καὶ εἰς τὸ στρατόπεδον τοῦ Ἀγαμέμνονος.  

214. Λοξίας: ὡς ἐκδίδων διφορουμένους, «λοξοὺς» χρησμούς. 

«Ὁ ἐν Δελφοῖς ἄναξ δὲν φανερώνει, δὲν κρύπτει, ἀλλὰ σημαίνει», Ἡράκλειτος. 

«Βράγχιε καὶ Διδυμεῦ, Παταρήιε, Λοξία, ἁγνέ», Ὀρφ. ὕμν., Εἰς Ἀπόλλωνα, 7. 

215. Λυκαῖος/ Λύκειος: ὁ παρέχων «λύκην», φῶς.

«Λυκεῖος Ἀπόλλων», Ἐθν., 353/ 421, Στ. Βυζ. 

216. Λυκηγενής: ὁ τὸ φῶς γεννῶν. 

«Ἀπόλλωνι Λυκηγενέϊ κλυτοτόξῳ», Ἰλιάς, Δ', 101/ 119. 

217. Λυκοκτόνος: ὁ ἀπομακρύνων διαφόρους μάστιγας, καὶ τοὺς λύκους. 

«λυκοκτόνος, ὁ Ἀπόλλων...Σοφοκλῆς Ἠλέκτρᾳ (6). Ἀρίσταρχος, διὰ τὸ τὸν θεὸν νόμιον εἶναι, καὶ τὴν τῶν βοσκημάτων φυλακὴν ποιούμενον τὸν Ἀπόλλωνα ἀναιρεῖν τοὺς <ἐπιβούλους αὐτῶν>. οὐ καλῶς. ἔστι γὰρ ὁ λύκος ἱερὸν Ἀπόλλωνος», Ἡσύχιος. 

218. Λυκωρεύς/ Λυκωρός: ὁ τὸ φῶς φροντίζων, < λύκη + ὤρα ( =φροντίς). 

«Λυκωρεὺς Ἀπόλλων», Ἐθνικά, 95, Στ. Βυζ. 

«Παιάν, Τιτυοκτόνε, Φοῖβε Λυκωρεῦ», Ὀρφ. ὕμν., Εἰς Ἀπόλλωνα, 1. 

219. Λυρογηθής: ὁ διὰ τῆς λύρας τέρπων καὶ τερπόμενος, < γηθοσύνη ( =χαρά).

220. Λυροεργός: < λύρα + ἔργον. 

«Νῦν γάρ σοι, λυροεργέ, φίλον µέλος ἀείδοντι», Ὀρφ. ἀργοναυτ., 7. 

(Ναὸς Ἀπόλλωνος στὶς Συρακοῦσες) 

221. Μαγείριος/ Μαγίριος: < μάττω ( =μαλάσσω), «ἐπίθετον τοῦ Ἀπόλλωνος στὴν Κύπρο», LSJ. 

222. Μάκαρ: μακάριος, εὐδαίμων, < μή + κήρ ( =ὄλεθρος).

223. Μαλεάτας: ὁ τῆς Μαλέας. 

«Ἀπόλλων δὲ ὑπὲρ αὐτὸ ἵδρυται Μαλεάτης», Ἑλλάδ. περιήγ., 3,12,8, Παυσανίας. 

224. Μαλλόεις: ὁ ἐπιβλέπων τὰ μῆλα ( =πρόβατα) καὶ τὸν μαλλὸν (μαλλί). 

225. Μαλόεις/ Μηλόεις: ὁ λατρευθεὶς ἐν Λέσβῳ, προστάτης τῶν μήλων, βλ. Μαλλόεις. 

«Μαλόεις Ἀπόλλων ἐν Λέσβῳ, καὶ ὁ τόπος τοῦ ἱεροῦ Μαλόεις. ἀπὸ τοῦ Μήλου τῆς Μαντοῦς», Ἐθν., 430, Στ., Βυζ. 

«Μαλόεις, Ἀπόλλωνος ἐπίθετον, ἢ ἐπώνυμον (Thuc. 3, 3,3)», Ἡσύχιος. 

226. Μάντις/ Μαντήιος: ἐκ τοῦ μαίνομαι. 

«Γρυνεῖε, Σμινθεῦ, Πυθοκτόνε, Δελφικέ, μάντι», Ὀρφ. ὕμν., Εἰς Ἀπόλλωνα, 4. 

227. Μαντιπόλος: ὁ περὶ τὰς μαντείας πολέων.

228. Μαρμάρινος: ὁ ἐν Μαρμαρίῳ. 

«πλησίον δὲ τὰ Στύρα καὶ τὸ Μαρμάριον͵ ἐν ὧι τὸ λατόμιον τῶν Καρυστίων κιόνων͵ ἱερὸν ἔχον Ἀπόλλωνος Μαρμαρίνου», Γεωγρ., Ι΄, 1,6, Στράβων. 

229. Μαρμάριος: ἐν Δήλῳ, < μαρμαίρω ( =ἀστράπτω). 

230. Μεγαλήτωρ: ὁ ἔχων μεγάλον ἦτορ ( =καρδία). 

231. Μελιοῦχος: «προσωνυμία τοῦ Ἀπόλλωνος», LSJ. 

232. Μεμφίτης: ὁ λατρευθεὶς στὴν Μέμφιν. 

«Παιάν, Τιτυοκτόνε, Φοῖβε Λυκωρεῦ, Μεμφῖτ’», Ὀρφ. ὕμν., Εἰς Ἀπόλλωνα, 1.  

233. Μεταγείτνιος: ὡς προστάτης τῶν μετοικήσεων.

234. Μηχανίτης: ὁ μηχανευόμενος μηχανὰς ( =τεχνάσματα). 

235. Μοιραγέτης: ὁ ἄγων τὰς Μοίρας, καὶ ὁ κόπτων τὸ νῆμα τῆς ζωῆς -ἐπὶ αἰφνιδίων θανάτων-. 

236. Μολοσσός: ἐν Ἠπείρῳ. 

237. Μουσαγέτης/ Μούσαρχος: ὁ τῶν Μουσῶν ἡγέτης καὶ ἄρχων.

238. Μυρικαῖος: ὁ τῆς μυρίκης.

239. Μυριόμορφος: ὁ ἔχων μυρίας μορφάς. 

240. Μυστιπόλος: ὁ περὶ τοὺς μύστας πολέων. Ὁ τελῶν μυστικὰς τελετάς. 

Ἡ συνέχεια ἐδῶ : ΤΑ ΠΡΟΣΩΝΥΜΙΑ ΤΩΝ ΘΕΩΝ, ΑΠΟΛΛΩΝ (ΜΕΡΟΣ 4ον, Ν-Π)


Πληροφορίες ἠντλήθησαν ἀπὸ τὰ βιβλία : «Ο ΕΝ ΤΗι ΛΕΞΕΙ ΛΟΓΟΣ», ΑΝΝΑ ΤΖΙΡΟΠΟΥΛΟΥ-ΕΥΣΤΑΘΙΟΥ, «ΕΛΛΗΝ ΛΟΓΟΣ», ΑΝΝΑ ΤΖΙΡΟΠΟΥΛΟΥ-ΕΥΣΤΑΘΙΟΥ, «Η ΚΑΤΑΣΤΡΟΦΗ ΤΩΝ ΕΛΛΗΝΙΚΩΝ ΒΙΒΛΙΟΘΗΚΩΝ», ΑΝΝΑ ΤΖΙΡΟΠΟΥΛΟΥ-ΕΥΣΤΑΘΙΟΥ, «ΙΛΙΑΣ», ΟΜΗΡΟΣ, «ΟΔΥΣΣΕΙΑ», ΟΜΗΡΟΣ, «ΠΕΡΙ ΚΟΣΜΟΥ», ΑΡΙΣΤΟΤΕΛΗΣ, «ΤΙΜΑΙΟΣ», ΠΛΑΤΩΝ, «ΦΑΙΔΡΟΣ», ΠΛΑΤΩΝ, «ΟΡΦΙΚΟΙ ΥΜΝΟΙ», «ΑΠΟΛΟΓΙΑ ΣΩΚΡΑΤΟΥΣ», ΠΛΑΤΩΝ, «ΕΛΛΑΔΟΣ ΠΕΡΙΗΓΗΣΙΣ», ΠΑΥΣΑΝΙΑΣ, «ΑΛΕΞΑΝΔΡΑ», ΛΥΚΟΦΡΩΝ, «ΠΥΘΙΟΝΙΚΟΙ», ΠΙΝΔΑΡΟΣ, «ΟΛΥΜΠΙΟΝΙΚΟΙ», ΠΙΝΔΑΡΟΣ, «ΚΡΑΤΥΛΟΣ», ΠΛΑΤΩΝ, «ΠΕΡΙ ΙΣΙΔΟΣ ΚΑΙ ΟΣΙΡΙΔΟΣ», ΠΛΟΥΤΑΡΧΟΣ, «ΠΕΡΙ ΠΟΤΑΜΩΝ», ΠΛΟΥΤΑΡΧΟΣ, «ΜΕΓΑ ΕΤΥΜΟΛΟΓΙΚΟΝ», Ζ. ΚΑΛΛΕΡΓΟΥ, «ΜΕΤΑ ΤΑ ΦΥΣΙΚΑ», ΑΡΙΣΤΟΤΕΛΗΣ, «ΑΝΤΙΓΟΝΗ», ΣΟΦΟΚΛΗΣ, «ΦΙΛΟΚΤΗΤΗΣ», ΣΟΦΟΚΛΗΣ, «ΕΘΝΙΚΑ», ΣΤΕΦΑΝΟΣ ΒΥΖΑΝΤΙΟΣ, «ΡΩΜΑΪΚΗ ΑΡΧΑΙΟΛΟΓΙΑ», ΔΙΟΝΥΣΙΟΣ ΑΛΙΚΑΡΝΑΣΣΕΥΣ, «ΒΙΒΛΙΟΘΗΚΗ», ΑΠΟΛΛΟΔΩΡΟΣ, «ΔΙΟΝΥΣΙΑΚΑ», ΝΟΝΝΟΣ ΠΑΝΟΠΟΛΙΤΗΣ,  «ΤΙΜΩΝ», ΛΟΥΚΙΑΝΟΣ, «ΠΕΡΣΑΙ», ΑΙΣΧΥΛΟΣ, «ΕΠΤΑ ΕΠΙ ΘΗΒΑΣ», ΑΙΣΧΥΛΟΣ,  «ΠΟΛΙΤΙΚΑ ΠΑΡΑΓΓΕΛΜΑΤΑ», ΠΛΟΥΤΑΡΧΟΣ, «ΙΣΘΜΙΟΝΙΚΟΙ», ΠΙΝΔΑΡΟΣ, «ΕΡΓΑ ΚΑΙ ΗΜΕΡΑΙ», ΗΣΙΟΔΟΣ, «ΘΕΟΓΟΝΙΑ», ΗΣΙΟΔΟΣ, «ΓΕΩΓΡΑΦΙΚΑ», ΣΤΡΑΒΩΝ, «ΙΣΤΟΡΙΑΙ», ΗΡΟΔΟΤΟΣ, «ΛΟΓΟΙ/ ΕΙΣ ΔΙΑ», ΑΙΛΙΟΣ ΑΡΙΣΤΕΙΔΗΣ, «ΑΛΕΞΑΝΔΡΟΥ ΑΝΑΒΑΣΙΣ», ΑΡΡΙΑΝΟΣ, «ΥΜΝΟΙ ΚΑΙ ΕΠΙΘΑΛΑΜΙΑ», ΣΑΠΦΩ, «ΔΙΘΥΡΑΜΒΟΙ», ΒΑΚΧΥΛΙΔΗΣ, «ΠΕΛΑΣΓΙΚΑ», Ι. ΘΩΜΟΠΟΥΛΟΣ,  «ΒΙΟΙ ΦΙΛΟΣΟΦΩΝ», ΔΙΟΓΕΝΗΣ ΛΑΕΡΤΙΟΣ, «ΛΕΞΙΚΟΝ ΗΣΥΧΙΟΥ», «ΛΕΞΙΚΟΝ ΣΟΥΪΔΑ», «ΛΕΞΙΚΟΝ LIDDELL- SCOTT», «ANECDOTA GRAECA, I. BEKKER, «DICTIONNAIRE ÉTYMOLOGIQUE DE LA LANGUE LATINE», ERNOUT- MEILLET, «ΒΙΟΙ ΠΑΡΑΛΛΗΛΟΙ», ΠΛΟΥΤΑΡΧΟΣ, «ΗΘΙΚΑ», ΠΛΟΥΤΑΡΧΟΣ, «ΙΩΝ», ΕΥΡΙΠΙΔΗΣ, «ΙΠΠΕΙΣ», ΑΡΙΣΤΟΦΑΝΗΣ, «ΔΙΑΤΡΙΒΑΙ», ΑΡΡΙΑΝΟΣ, «ΒΑΤΡΑΧΟΙ», ΑΡΙΣΤΟΦΑΝΗΣ, «ΘΕΣΜΟΦΟΡΙΑΖΟΥΣΑΙ», ΑΡΙΣΤΟΦΑΝΗΣ, «ΕΥΘΥΔΗΜΟΣ», ΠΛΑΤΩΝ, «ΑΘΗΝΑΙΩΝ ΠΟΛΙΤΕΙΑ», ΑΡΙΣΤΟΤΕΛΗΣ, «ΔΕΙΠΝΟΣΟΦΙΣΤΑΙ», ΑΘΗΝΑΙΟΣ ΝΑΥΚΡΑΤΙΤΗΣ, «ΛΕΞΙΚΟΝ ΤΩΝ ΔΕΚΑ ΡΗΤΟΡΩΝ», ΑΡΠΟΚΡΑΤΙΩΝ, «ΙΣΤΟΡΙΚΗ ΒΙΒΛΙΟΘΗΚΗ», ΔΙΟΔΩΡΟΣ ΣΙΚΕΛΙΩΤΗΣ, «ΑΙΑΣ», ΣΟΦΟΚΛΗΣ, «ΑΡΓΟΝΑΥΤΙΚΑ», ΑΠΟΛΛΩΝΙΟΣ Ο ΡΟΔΙΟΣ, «ΙΚΕΤΙΔΕΣ», ΑΙΣΧΥΛΟΣ, «ΠΕΡΙ ΤΟΥ ΕΙ ΤΟΥ ΕΝ ΔΕΛΦΟΙΣ», ΠΛΟΥΤΑΡΧΟΣ, «ΠΡΟΣ ΑΥΤΟΛΥΚΟΝ», ΘΕΟΦΙΛΟΣ Ο ΑΝΤΙΟΧΕΥΣ, ΟΜΗΡΙΚΟΙ ΥΜΝΟΙ, ΗΡΩΙΚΟΣ, ΦΙΛΟΣΤΡΑΤΟΣ, ΑΣΠΙΣ ΗΡΑΚΛΕΟΥΣ, ΗΣΙΟΔΟΣ, ΒΑΚΧΑΙ, ΕΥΡΙΠΙΔΗΣ, «ΠΕΡΙΠΛΟΥΣ ΤΗΣ ΘΑΛΑΣΣΗΣ ΤΗΣ ΟΙΚΟΥΜΕΝΗΣ ΕΥΡΩΠΗΣ ΚΑΙ ΑΣΙΑΣ ΚΑΙ ΛΙΒΥΗΣ», ΣΚΥΛΑΞ Ο ΚΑΡΥΑΝΔΕΥΣ, «ΟΡΦΙΚΑ ΑΡΓΟΝΑΥΤΙΚΑ», «ΣΥΝΑΓΩΓΗ ΠΑΡΟΙΜΙΩΝ», ΜΙΧΑΗΛ ΑΠΟΣΤΟΛΙΟΣ, «ΕΛΕΝΗΣ ΕΠΙΘΑΛΑΜΙΟΣ», ΘΕΟΚΡΙΤΟΣ, «ΕΥΡΩΠΗ», ΜΟΣΧΟΣ Ο ΣΥΡΑΚΟΥΣΙΟΣ, «ΙΛΙΟΥ ΑΛΩΣΙΣ», ΤΡΥΦΙΟΔΩΡΟΣ, «ΠΡΟΜΗΘΕΥΣ ΔΕΣΜΩΤΗΣ», ΑΙΣΧΥΛΟΣ, «ΡΗΤΟΡΙΚΟΙ ΛΟΓΟΙ», ΔΙΩΝ ΧΡΥΣΟΣΤΟΜΟΣ, «ΠΟΛΙΤΕΙΑ», ΠΛΑΤΩΝ, «ΥΜΝΟΙ», ΠΡΟΚΛΟΣ, «ΙΣΤΟΡΙΑΙ», ΠΟΛΥΒΙΟΣ, «ΤΑ ΜΕΤΑ ΤΟΝ ΟΜΗΡΟΝ», ΚΟΪΝΤΟΣ ΣΜΥΡΝΑΙΟΣ, «ΙΣΤΟΡΙΑΙ», ΘΟΥΚΥΔΙΔΗΣ, «ΑΓΑΜΕΜΝΩΝ», ΑΙΣΧΥΛΟΣ, «ΠΕΡΙ ΘΑΥΜΑΣΙΩΝ ΑΚΟΥΣΜΑΤΩΝ», ΑΡΙΣΤΟΤΕΛΗΣ, «ΕΥΜΕΝΙΔΕΣ», ΑΙΣΧΥΛΟΣ, «ΥΜΝΟΣ ΕΙΣ ΔΙΑ», ΚΛΕΑΝΘΗΣ, «ΟΙΔΙΠΟΥΣ ΕΠΙ ΚΟΛΩΝΩι», ΣΟΦΟΚΛΗΣ, «ΒΙΘΥΝΙΑΚΑ», ΑΡΡΙΑΝΟΣ, «ΕΠΙΓΡΑΜΜΑΤΑ», ΑΛΚΑΙΟΣ Ο ΜΥΤΙΛΗΝΑΙΟΣ, «ΑΧΑΡΝΕΙΣ», ΑΡΙΣΤΟΦΑΝΗΣ, «ΟΡΝΙΘΕΣ», ΑΡΙΣΤΟΦΑΝΗΣ, »ΤΡΩΑΔΕΣ», ΕΥΡΙΠΙΔΗΣ, «ΛΥΣΙΣΤΡΑΤΗ», ΑΡΙΣΤΟΦΑΝΗΣ, «ΡΗΣΟΣ», ΕΥΡΙΠΙΔΗΣ, «ΠΑΛΑΤΙΝΗ ΑΝΘΟΛΟΓΙΑ», «ΗΡΑΚΛΙΣΚΟΣ», ΘΕΟΚΡΙΤΟΣ, «ΧΡΗΣΜΟΙ ΣΙΒΥΛΛΙΑΚΟΙ», «ΑΝΔΡΟΜΑΧΗ», ΕΥΡΙΠΙΔΗΣ, «ΕΡΕΧΘΕΥΣ», ΕΥΡΙΠΙΔΗΣ, «ΕΘΝΙΚΑ», ΣΤΕΦΑΝΟΣ ΒΥΖΑΝΤΙΟΣ, «CONSTANTINOPLE ANCIENT AND MODERN WITH EXCURSIONS TO THE SHORES AND ISLANDS OF THE ARCHIPELAGO AND THE TROAD», JAMES DALLAWAY, «DE DEIS GENTIUM», G. GIRALDI, «ΑΠΟΣΠΑΣΜΑΤΑ», ΤΥΡΤΑΙΟΣ, «ETYMOLOGICAL DICTIONNARY OF THE LATIN LANGUAGE», F. E. VALPY, «ΔΙΘΥΡΑΜΒΟΙ», ΒΑΚΧΥΛΙΔΗΣ, «ΕΠΙΓΡΑΜΜΑΤΑ», ΘΕΟΚΡΙΤΟΣ, « ΤΩΝ ΠΕΡΙ ΤΑ ΖΩΑ ΙΣΤΟΡΙΩΝ», ΑΡΙΣΤΟΤΕΛΗΣ, «Η ΜΕΤΑΤΡΟΠΗ ΤΩΝ ΑΡΧΑΙΩΝ ΕΛΛΗΝΙΚΩΝ ΝΑΩΝ ΚΑΙ ΙΕΡΩΝ ΣΕ ΕΚΚΛΗΣΙΕΣ ΣΤΟΝ ΕΛΛΑΔΙΚΟ ΧΩΡΟ ΚΑΤΑ ΤΗΝ ΠΑΛΑΙΟΧΡΙΣΤΑΙΝΙΚΗ ΠΕΡΙΟΔΟ», ΔΗΜΗΤΡΙΟΣ Γ. ΗΛΙΟΠΟΥΛΟΣ, «ΛΕΞΙΚΟΝ ΤΗΣ Ε΄΄ΗΝΙΚΗΣ ΑΡΧΑΙΟΛΟΓΙΑΣ», ΑΛΕΞΑΝΔΡΟΣ ΡΙΖΟΣ ΡΑΓΚΑΒΗΣ. 


Σχόλια

Δημοφιλείς αναρτήσεις από αυτό το ιστολόγιο

ΠΕΡΙ ΤΩΝ ΜΟΥΣΩΝ (ΜΕΡΟΣ 1ον)

Γράφει ὁ Ἀθανάσιος Σταγειρίτης (Ὠγυγία ἤ ἀρχαιολογία, βιβλ. Β', κεφ. Γ') περὶ τῶν Μουσῶν :  «Αἱ Μοῦσαι ἦσαν θυγατέρες, κατὰ μέν τινας, τοῦ δευτέρου, κατὰ δ' ἄλλους τοῦ τρίτου Διὸς καὶ τῆς Μνημοσύνης. Κατ' ἄλλους τοῦ Πιέρου*1 καὶ τῆς Πληΐδος ἤ τῆς Ἀντιόπης. Κατ' ἄλλους τοῦ Οὐρανοῦ καὶ τῆς Γῆς, ἤ τοῦ Αἰθέρος καὶ τῆς Πλουσίας ἤ τοῦ Ἀπόλλωνος ἤ τοῦ Μέμνονος καὶ τῆς Θεσπίας. Φαίνεται ὅμως ὅτι αἱ Μοῦσαι ἦσαν πολλαὶ καὶ διάφοροι, ὅθεν καὶ ἡ διαφορὰ τῶν γονέων, τοῦ ἀριθμοῦ καὶ τῶν ὀνομάτων αὐτῶν· κατ' ἄλλους δὲ, ἦσαν δύω γενέσεις τῶν Μουσῶν καὶ αἱ μὲν πρῶται αἱ θυγατέρες τοῦ Οὐρανοῦ, ἦσαν ἐπὶ τῆς βασιλείας τοῦ Κρόνου· αἱ δὲ δεύτεραι ἦσαν θυγατέρες τοῦ Διὸς καὶ τῆς Μνημοσύνης, αἱ γνωστόταται καὶ ἐπισημόταται, κατὰ τὴν κοινὴν γνώμην.  Καὶ κατὰ μέν τινας ἦσαν δύω, κατ' ἄλλους δὲ τρεῖς, Μελέτη, Μνήμη καὶ Ἀοιδή*2, ἤ Κηφισός, Βορωσθενὶς καὶ Ἀπολλωνὶς ὀνομαζόμεναι καὶ ἰσάριθμοι μὲ τοὺς τρεῖς τόνους, τρεῖς χρόνους καὶ τρεῖς ἀριθμούς*3. Κατ' ἄλλους δέ, ἦσαν τέσσαρες, Θελ

Η ΓΝΩΜΗ ΤΩΝ ΑΡΧΑΙΩΝ ΕΛΛΗΝΩΝ ΓΙΑ ΤΗΝ ΚΙΝΑΙΔΕΙΑ (ΜΕΡΟΣ 1ον)

Γράφει ὁ Ἀριστοτέλης στὰ «Φυσιογνωμικά» του: « Κιναίδου σημεῖα ( =διακριτικὸ γνώρισμα τοῦ κιναίδου) ὄμμα ( =μάτι, θέα, θέαμα) κατακεκλασμένον ( =μαλθακόν, ἐκθηλυμένον), γονύκροτος ( =αὐτὸς ποὺ τὰ πόδια του ἐχουν κλίσιν καὶ ἀκουμπᾶ τὸ ἕνα γόνατον τὸ ἄλλον, παράγοντας κρότον· προφανῶς ἀπὸ τὸν τρόπο ποὺ κλίνουν τὰ πόδια τους οἱ κίναιδοι γιὰ νὰ ἐπιτύχουν τὴν σεῖσιν/κούνημα τῶν γλουτῶν τους). Ἐγκλίσεις τῆς κεφαλῆς ( =γέρνουν τὸ κεφάλι) εἰς τὰ δεξιά. Αἱ φοραὶ τῶν χειρῶν ὕπτιαι καὶ ἔκλυτοι ( =ἡ φορὰ τῶν χεριῶν τους εἶναι χαλαρή καὶ «ῥίχνεται» πρὸς τὰ πίσω· τὸ σπάσιμον τοῦ καρποῦ ἐν ὀλίγοις), καὶ βαδίσεις διτταί ( =βάδισμα ἀσαφές), ἡ μὲν περινεύοντος ( =κλίνω τὴν μία  πρὸς τὰ δεξιὰ καὶ τὴν ἄλλην πρὸς τὰ ἀριστερά), ἡ δὲ κρατοῦντος τὴν ὀσφύν ( =τὴν μέση κρατοῦντος)… τὰ περὶ τὸ πρόσωπον διεξυσμένα ( =λεῖα, ὁμαλά)… βδελυροὶ καὶ ἀναιδεῖς… οἱ γονύκροτοι κίναιδοι... ὅσοι δὲ ταῖς φωναῖς ἀξείαις ( =ὀξεῖες) μαλακαῖς ( =ἁπαλές) κεκλασμέναις ( =σπασμένες, ἐξασθενημένες, ὄχι βροντερές) διαλέγονται (

ΠΕΡΙ ΤΗΣ ΙΝΔΟΕΥΡΩΠΑΪΚΗΣ ΣΑΧΛΑΜΑΡΑΣ ( ΣΥΝΟΠΤΙΚΩΣ)

Ἡ ἰνδοευρωπαϊκὴ ἀνοησία εἶναι μία θεωρία γιὰ τὴν ὁποία θὰ μποροῦσε κανεὶς νὰ συζητᾶ ὧρες, ὅπως καὶ γιὰ ὁποιοδήποτε σενάριο ἐπιστημονικῆς φαντασίας. Ὅμως ἐπειδὴ ἔχει πάρει διαστάσεις ἀληθινῆς πανδημίας καὶ δυστυχῶς πλέον τὴν ἔχουν ἀσπαστεῖ καὶ διάφοροι ἔγκριτοι  <<γλωσσολόγοι>> ( τώρα τὸ ποῦ βασίζονται, ἐφόσον οἱ ὅποιες <<ἀποδείξεις>> εἶναι ἀνυπόστατες, ἀτεκμηρίωτες καὶ ἀβάσιμες, ἔγκειται μᾶλλον στὰ πλαίσια τῆς συγχρόνου ἐπιστημονικότητος! ), καλὸ εἶναι νὰ γίνει μία συνοπτικὴ παρουσίασις τοῦ πῶς ξεκίνησε καὶ καθιερώθηκε αὐτὸ τὸ ψεῦδος γιὰ τὴν γλῶσσα μας. Τουλάχιστον νὰ μὴν ἀναρωτιοῦνται οἱ περισσότεροι τί σημαίνει αὐτό τὸ <<Ι.Ε>>, <<σανσ.>>, παλαιότερα <<ἰαπετ.>>,  ποὺ συνοδεύει τὰ λήμματά μας μὲ τὴν ἀκατανόητη, μηδέποτε ὀμιλουμένη καὶ γεγραμμένη ῥίζα, ἡ ὁποία συμπληρώνει τὴν ἐτυμολογικὴ αὐτὴ παρωδία! Ἡ ἐν λόγῳ θεωρία προῆλθε ἀπὸ τὴν παρατήρησιν ὅτι οἱ ἀρχαῖες καὶ νεώτερες  γλῶσσες (σανσκριτική, ἑλληνική, κελτική, λατινική, γ