ΤΑ ΠΡΟΣΩΝΥΜΙΑ ΤΩΝ ΘΕΩΝ, ΑΘΗΝΑ (ΜΕΡΟΣ 2ον, Ε-Θ)

Γράφει ὁ Ἀθανάσιος Σταγειρίτης στὴν «Ὠγυγία ἤ ἀρχαιολογία» (τομ. Β', κεφ. Δ') περὶ τῆς Ἀθηνᾶς : 

«Λέγουσιν ὅτι ἐχρημάτισαν πέντε γυναῖκες τοῦ αὐτοῦ ὀνόματος· καὶ ἡ μὲν πρώτη εἶναι ἄγνωστος, αὐτή τε καὶ οἱ γονεῖς αὐτῆς· ἡ δὲ δευτέρα ἦτον θυγάτηρ τοῦ Νείλου· ἡ δὲ τρίτη ἐκ τῆς κεφαλῆς τοῦ Διός, ἡ ὁποία ὠνομάζετο καὶ Ἀμήτωρ, ἐπειδὴ ἐγεννήθη ἄνευ μητρός· ἡ τετάρτη καὶ αὐτὴ τοῦ Διὸς καὶ τῆς Κορυφῆς θυγατρὸς τοῦ Ὠκεανοῦ, τὴν ὁποίαν ὠνόμαζον οἱ Ἀρκάδες Κορίαν, καὶ αὐτὴ εὗρε τὸν τρόπον καὶ ἔζευξε τέσσαρας ἵππους εἰς τὴν ἅμαξαν*1· ἡ δὲ πέμπτη ἦτον θυγάτηρ τοῦ Γίγαντος Πάλλαντος, ὅθεν ὠνομάσθη καὶ Παλλάς. 

Κατ' ἄλλους δέ, ἡ πρώτη ἦτον Ἀθηναία καὶ θυγάτηρ τοῦ Ἡφαίστου· ἡ δὲ δευτέρα Αἰγυπτία, θυγάτηρ τοῦ Νείλου, ἡ τρίτη θυγάτηρ τοῦ Κρόνου καὶ εὑρετὶς τῆς πολεμικῆς τέχνης· ἡ τετάρτη τοῦ Διός, καὶ ἡ πέμπτη τοῦ Πάλλαντος καὶ τῆς Τριτωνίδος...

Ἄλλοι δὲ λέγουσι μίαν θυγατέρα τοῦ Ἡλίου καὶ ἄλλην τοῦ Ποσειδῶνος καὶ τῆς Νύμφης Τριτωνίδος. Κατ' ἄλλους δέ, ἦτον θυγάτηρ τοῦ Ἰτωνοῦ μία Ἀθηνᾶ, πολεμικὴ καὶ ἀνδρεία καὶ διὰ τοῦτο συνηριθμήθη εἰς τὴν τάξιν τῶν Θεῶν. 

Κατ' ἄλλους δέ, ἦτον θυγάτηρ τοῦ Κέκροπος ἤ τοῦ Κραναοῦ καὶ διὰ τοῦτο ἐμύθευσαν ὅτι ἐγεννήθη ἐκ τοῦ Κρανίου τοῦ Διός, ἐννοοῦντες κρανίον τὸν Κραναὸν*2 καὶ Δία τὸν βασιλέα. Κατ' ἄλλους δέ, ὁ Κέκροψ ἔφερεν ἐκ τῆς Σάεως, πόλεως τῆς Αἰγύπτου, τὴν λατρείαν τῆς πρώτης Ἀθηνᾶς εἰς τὰς Ἀθῆνας· ἐπισημοτάτην δὲ πασῶν λέγουσι τὴν γεννηθεῖσαν ἐκ τῆς κεφαλῆς τοῦ Διὸς καὶ αὐτὴ ἐπεφόρτισαν τὰς πράξεις τῶν ἄλλων ὅλων. 

Ἔρηται δέ, ὅτι ὁ Ζεὺς κατέπιε τὴν Μῆτιν ἔγκυον οὖσαν νὰ γεννήσῃ τὴν Ἀθηνᾶν· ὅτε δὲ ἦλθεν ἡ ὥρα νὰ γεννηθῇ τὸ βρέφος, ἐδοκίμαζεν ὁ Ζεὺς πόνους ἀπείρους καὶ σφοδροὺς εἰς τὴν κεφαλὴν αὐτοῦ· ἐπειδὴ ἐκεῖ εἰς τὸν μυελὸν ἀνέβη καὶ ἐκάθησεν καὶ ἐκεῖθεν ἐζήτει δρόμον νὰ εὔγη· ὅθεν στοχαζόμενος ὁ Ζεὺς ὅτι δὲν εἶναι ἄλλως δυνατόν, κράζει τὸν Ἥφαιστον καὶ λέγει νὰ σχίσῃ τὴν κεφαλὴν αὐτοῦ μὲ τὸν πέλεκυν· ἐκεῖνος ὅμως ἐδίσταζε φοβούμενος μήπως βλάψῃ τὴν κεφαλὴν αὐτοῦ, ἐπειδὴ ἦτον πολὺ ὀξὺς ὁ πέλεκυς καὶ κοπτερός· τέλος δὲ ἀναγκασθεὶς ὑπήκουσε καὶ εὐθὺς ἐπήδησεν ἔξω ἡ Ἀθηνᾶ ἔνοπλος, οὐχὶ ὡς βρέφος, ἀλλ' ὡς τελεία καὶ ἀκμάζουσα παρθένος, πηδῶσα, χορεύουσα, πάλλουσα τὸ δόρυ καὶ τύπτουσα αὐτὸ εἰς τὴν ἀσπίδα· ὅθεν ὠνομάσθη Παλλάς, κατ' ἄλλους, ἀπὸ τοῦ πάλλειν τὸ δόρυ. 

Ἰδὼν δὲ ταῦτα ὁ Ἥφαιστος ἔμεινεν ἐκστατικός, λέγων δικαίως «ὦ Ζεῦ, εἶχες τοσαύτας ὠδίνας· ἐπειδὴ δὲν εἶχες βρέφος εἰς τὴν κεφαλήν σου, ἀλλὰ στράτευμα ὁλόκληρον». Κατ' ἄλλους δέ, ἐξῆλθεν οὐχὶ μόνον ἔνοπλος, ἀλλὰ καὶ εἰς ἅμαξαν καθημένη...Κατ' ἄλλους δέ, ὁ Προμηθεὺς ἔσχισε τὴν κεφαλὴν τοῦ Διός. 

Εἰς τὴν γέννησιν αὐτῆς ἐφιλοτιμήθησαν δύω πόλεις νὰ θυσιάσωσιν...αἱ Ἀθῆναι καὶ ἡ Ῥόδος· ὅμως προέλαβον οἱ Ἀθηναῖοι, ὡς εἴρηται ἐν τῷ Ἡλιάδων. Ἐκείνη λοιπὸν τὴν ἡμέρα ἔβρεχε εἰς τὴν Ῥόδον χρυσῆν βροχή»*3. 

*1 Ὁ  Παυσανίας ( «ἐνταῦθα -στὸ Κορυφάσιον- ἱερόν ἐστιν Ἀθηνᾶς ἐπίκλησιν Κορυφασίας», Ἑλλάδος περιήγησις, 4,36,2) λέγει ὅτι ἡ Ἀθηνᾶ εἶχεν Ἱερὸν εἰς τὴν Πύλον τῆς Μεσσηνίας, ἔνθα ὠνομάζετο Κορυφασία, ἀπὸ τὸ Κορυφάσιον ἀκρωτήριον· τὸ Κορυφὴ ἄρα δὲν δίδει αἰτίαν νὰ ὑποπτευθῇ τὶς ἐνταῦθα περὶ τῆς ἐπωνυμίας.  

*2 Στὴν Ῥόδον ὑπάρχουν ἀρκετοὶ ναοὶ πρὸς τιμὴν τῆς Ἀθηνᾶς, ἄλλοι μισοκατεστραμμένοι πλέον καὶ ἄλλοι ἐντελῶς συλημένοι.

Γνωστότερος ἴσως εἶναι ὁ ναὸς τῆς Λινδίας Ἀθηνᾶς, στὴν Ἀκρόπολιν τῆς Λίνδου, ἐπὶ τοῦ ἀκρωτηρίου... Κράνα. Πρῶτος ἱδρύσας ναὸν τῆς Ἀθηνᾶς ἐκεῖ ἦταν ὁ Δαναὸς (υἰὸς τοῦ Βήλου καὶ τρισέγγονος τοῦ Διὸς καὶ τῆς Ἀργείας Ἰοῦς). Τὰ γράφει καὶ ὁ Διόδωρος στὴν Ἱστορικὴ Βιβλιοθήκη (Ε', 58), ὅπως ἐπίσης στὴν ἴδια παράγραφον γράφει πὼς λίγο ἀργότερα ὁ Κάδμος, ψάχνοντας τὴν ἀδελφή του, Εὐρώπη, πέρασε ἀπὸ ἐκεῖ καὶ ἵδρυσε ναὸν τοῦ Ποσειδῶνος, ἀλλὰ καὶ ἀφιέρωσε ἀναθήματα στὸν ναὸν τῆς Λινδίας Ἀθηνᾶς, μεταξὺ τῶν ὁποίων καὶ ἕναν χάλκινον λέβητα μὲ γράμματα φοινικικά (ἐκ τῆς ἑλληνικῆς Φοινίκης < Φοίνιξ, ἀδελφὸς Κάδμου). Ὕστερα ἀπὸ αὐτὸ φύτρωσαν στὴν νῆσον ὑπερμεγέθη φίδια, τὰ ὁποῖα ἀργότερα ἐξόντωσε ὁ υἰὸς τοῦ Λαπίθου, ὁ Φόρβας (ἕνα ἀπὸ τὰ προσωνύμια τῆς νήσου εἶναι καὶ Ὀφιοῦσα). 
Ἀργότερα ἐπὶ Κλεοβούλου τοῦ Ῥοδίου, ἑνὸς ἐκ τῶν ἑπτὰ σοφῶν, ἀνεστηλώθη ὁ ναὸς ἀπὸ τὸν ἴδιον τὸν Κλεόβουλον, ἀλλὰ ἐκάη ἀπὸ πυρκαγιά. Ἀνῳκοδομήθη τὸν 4ον αἰ. π.κ.ἐ, καὶ ἀποτελοῦσε τεραστίας σημασίας ἱερόν, μέχρι τὰ χριστιανικὰ χρόνια ὅπου ἀφ'ἑνὸς εἶχε τὴν ἴδια μοῖρα μὲ ὅλους τοὺς «Ἐθνικούς» ναοὺς καὶ σταμάτησε τὴν λειτουργία του, ἀφ' ἑτέρου ἐσυλήθη καὶ πολὺ ἀργότερα χτίστηκε καὶ «ἐκκλησία τοῦ Ἁγίου Ἰωάννου» στὰ ἐρείπια ἑλληνικοῦ ναοῦ. 

Ἄλλος γνωστὸς (καὶ κατεστραμμένος) ναὸς τῆς Ἀθηνᾶς στὴν νῆσον εἶναι αὐτὸς τῆς Πολιάδος Ἀθηνᾶς καὶ τοῦ Πολιέως Διός, τὰ ἐρείπια τοῦ ὁποίου βρίσκονται παρατημένα καὶ ἀτάκτως ἐρριμμένα, ἐκεῖ ποὺ δέσποζε ὁ ναός, στὰ βόρεια τῆς Ἀκροπόλεως τῆς Ῥόδου, δίπλα στὸν ἐπίσης παρατημένον καὶ κακοσυντηρημένον ναὸν τοῦ Πυθίου Ἀπόλλωνος, τὴν Στοὰ καὶ τὰ Νυμφαῖα καὶ λίγα μέτρα μακριὰ ἀπὸ τὸ ἐπίσης ξεχασμένον ἀρχαῖον στάδιον τοῦ μεγάλου πρωταθλητοῦ καὶ Ῥοδίου Διαγόρος, τοῦ Ὠδείου, τοῦ Γυμνασίου καὶ τῆς ἀρχαίας Βιβλιοθήκης. Στὸν ναὸν ἐφυλάσσοντο πολὺ σημαντικὰ κείμενα καὶ συνθῆκες μεταξὺ τῶν Ῥοδίων καὶ ἄλλων πόλεων-κρατῶν. Κατὰ τὰ χριστιανικὰ χρόνια λέγεται πὼς χτίστηκε ἐκεῖ ἐκκλησία καὶ κατὰ τὰ μεσαιωνικὰ προσετέθη καὶ μοναστήρι. 

Ἀκόμα, ὁ γνωστὸς ναὸς τῆς Παναγιᾶς τοῦ Φιλερήμου, στὴν Ἀκρόπολιν τῆς Ἰαλυσοῦ στὴν Ῥόδον, ἔχει κτισθεῖ ἐπὶ ἀρχαίου ναοῦ τῆς Ἀθηνᾶς Πολιάδος καὶ τοῦ Διὸς Πολιέως. Πλεῖστα παρατημένα ἀρχαῖα κομμάτια κιόνων βρίσκονται στὸ προαύλιον τῆς ἐκκλησίας καὶ λέγεται πὼς ἕνα ἀπὸ αὐτὰ χρησιμοποιεῖται ἀπὸ τὸν παππά, ὡς ὑποπόδιον. 

(Φιλέρημος, Ῥόδος)

*3 Τὰ ἴδια περὶ χρυσῆς βροχῆς στὴν Ῥόδον, τὴν ἡμέρα ποὺ ἐγεννήθη ἡ Ἀθηνᾶ, ἀναφέρονται ἀπὸ πλείστους συγγραφεῖς, ὅπως τὸν Στράβωνα «οἱ δ᾽ εἰς μῦθον ἀνήγαγον τὸ ἔπος καὶ χρυσὸν ὑσθῆναί φασιν ἐν τῆι νήσωι κατὰ τὴν Ἀθηνᾶς γένεσιν ἐκ τῆς κεφαλῆς τοῦ Διός͵ ὡς εἴρηκε Πίνδαρος», Γεωγραφικά, ΙΔ', 2,10· 

τὸν Ὅμηρον «ἐς Ῥόδον ἷξεν ἀλώμενος ἄλγεα πάσχων· τριχθὰ δὲ ᾤκηθεν καταφυλαδόν, ἠδὲ φίληθεν ἐκ Διός, ὅς τε θεοῖσι καὶ ἀνθρώποισιν ἀνάσσει, καί σφιν θεσπέσιον πλοῦτον κατέχευε Κρονίων», Ἰλιάς, Β', 667· 

τὸν Πίνδαρον «ἔνθα ποτὲ βρέχε θεῶν βασιλεὺς ὁ μέγας χρυσέαις νιφάδεσσι πόλιν», Ὀλυμπιόν., 7,62. 

Ὁ δὲ Φιλόστρατος ὁ Πρεσβύτερος (Εἰκόνες, 2,29) γράφει πὼς ἐκτὸς ἀπὸ τὸ χρυσὸ νέφος ποὺ ἔστειλε ὁ Ζεὺς στὴν Ῥόδον, εὐχαριστήριον γιὰ τὶς θυσίες ποὺ ἔκαναν στὴν κόρη του, Ἀθηνᾶ, πὼς ἔστεκε στὴν ἀκρόπολιν καὶ ὁ θεὸς Πλοῦτος, ὡς χρυσὸν πτηνὸν ποὺ κατέβηκε ἀπὸ τὰ σύννεφα «χρυσοῦς ἐξ οὐρανοῦ ῥεῦσαι καὶ διαπλῆσαι σφῶν τὰς οἰκίας καὶ τοὺς στενωπούς· νεφέλην εἰς αὐτοὺς ῥήξαντος τοῦ Διός, ὅτι κἀκεῖνοι τῆς Ἀθηνᾶς ξυνῆκαν. Ἐφέστηκε τῇ Ἀκροπόλει καὶ ὁ δαίμων Πλοῦτος, γέγραπται δὲ πτηνὸς μὲν ὡς ἐκ νεφῶν, χρυσοῦς δὲ ἀπὸ τῆς ὕλης, ἐν ᾗ ἐφάνη». 

Ἄλλα προσωνύμια τῆς Ἀθηνᾶς εἶναι καὶ τὰ ἑξῆς : 

89. Ἐγκέλαδος: «Ἐγκέλαδος, ἡ Ἀθηνᾶ», Ἡσύχιος, βλ. Βομβυλία. 

90. Ἐγρεκύδοιμος: ἡ ἐγείρουσα εἰς κυδοιμόν ( =μάχην). 

«δεινὴν ἐγρεκύδοιμον», Θεογονία, 925, Ἡσίοδος. 

91. Ἐγρεμάχη: ἡ εἰς μάχην ἐγείρουσα. 

«Παλλάς τ’ ἐγρεμάχη», Ὁμηρ. ὕμν. εἰς Δήμητρα, 424. 

92. Ἐγχειβρόμος: < ἔγχος ( =δόρυ) + βρόμος ( = θόρυβος), ἡ ποιοῦσα διὰ τοῦ ἔγχους της δυνατὸν θόρυβον, βροντή. 

«κόρα τ' ἐγχειβρόμῳ», Ὀλυμπιόνικοι, 7,78, Πίνδαρος. 

93. Εἰλενία: λατρευθεῖσα ἐν Ιταλία, ἐν Γαργάρῃ. 

«Φιλοκτήτης γὰρ παραγενόμενος εἰς Ἰταλίαν, ἱδρύσατο Εἰλενίας Ἀθηνᾶς ἱερόν· ἀπὸ τοῦ ἐν ἐκείνῳ συγκεκλεῖσθαι τῷ τόπῳ· παρὰ τὸ εἱλῶ οὖν, Εἰλενία», Μέγα Ἐτυμολογικόν. 

94. Ἐκβάσιος: ἡ ἐπὶ τῶν ἐκβάσεων, ἀποβάσεων τοῦ στρατοῦ, ἀλλὰ καὶ ὡς προστάτις τῶν ἀποβάσεων, βλ. Ἀποβατήριος. 

95. Ἑλλανία: κατὰ τὸ «Ζεὺς Ἑλλάνιος». Θεὰ τῶν Ἑλλήνων.

96. Ἐλλεσίη: πιθανὸν ἐκ τοῦ ἐν + λάσιος ( =ἀνδρεῖος). 

«Ἐλλεσίη, ἡ Ἀθηνᾶ», Ἡσύχιος. 

97. Ἑλλωτία/ Ἑλλωτίς: < ἑλλωτίς = μέγιστος στέφανος φερόμενος κατὰ τὴν πομπὴν τῶν «Ἐλλωτίων». «Ἑλλωτὶς Ἀθηνᾶ οὔτω καλουμένη, ἐτιμᾶτο ἐν Κορίνθῳ· καὶ ἑορτὴ ἑλλωτία. Εἴρηται δὲ Ἑλλωτὶς ἡ θεός, ὅτι Βελλερεφόντης τὸν Πήγασον ἵππον ἑλὼν καθ' ὑποθήκην καὶ συμμαχίαν τῆς Ἀθηνᾶς ἐχαλίνωσε· καὶ ἀπὸ τοῦ ἑλεῖν τὸν ἵππον Ἑλλωτίαν προσηγόρευσεν αὐτήν· καὶ ἱερὸν αὐτὴ ἱδρύσατο· καὶ τὰ Ἑλλώτια, ἑορτὴ ἤ ἀπὸ τοῦ πρὸς Μαραθῶνα ἕλους, ἐν ᾧ ἵδρυται», Μέγα Ἐτυμολογικόν. 

98. Ἐπαλωσία/ Ἐπαλουσία: < ἐπί + ἄλη ( =περιπλάνησις -πολέμου- ).

«Ἐπαλουσία, ἡ Ἀθηνᾶ», Ἡσύχιος. 

99. Ἐπιπυργίτις: ἡ ἐπὶ τῶν πύργων τοῦ τείχους ἱσταμένη. 

«Ἐπιπυργῖτις, ἡ Ἀθηνᾶ οὕτως ἐν Ἀβδήροις ἐκαλεῖτο», Ἡσύχιος. 

100. Ἐπίσκοπος: ἐπιβλέπουσα τὴν πόλιν της, τὴν Ἀθῆνα. 

101. Ἐπωπετής: ἡ ἐποπτεύουσα, παρ' Ἀθηναῖοις.

102. Ἐργάνη/ Ὀργάνη: Ἐν καιρῷ εἰρήνης ἐργάζεται εἰρηνικὰ ἔργα. Διδάσκει τὴν τεκτονικήν, τὴν χρυσοχοϊκήν, τὴν ὑφαντουργικήν, ὅθεν ἀποκαλεῖται καὶ Πηνῖτις.

«Ὀργάνη, ἡ Ἀθηνᾶ, ἣν καὶ Ἐργάνην ἀπὸ τῶν ἔργων λέγουσιν», Ἡσύχιος. 

103. Ἐργοπόνος: βλ. Ἐργάνη. 

104. Ἐρυσίπτολις: ἡ ἐρύουσα ( =σώζουσα) τὴν πόλιν. 

«πότνι’ Ἀθηναίη ἐρυσίπτολι», Ἰλιάς, Ζ', 305. 

«Παλλάδ’ Ἀθηναίην ἐρυσίπτολιν ἄρχομ’ ἀείδειν δεινήν», Ὁμηρ. ὕμν. εἰς Ἀθηνᾶν, 11, 1. 

«παρθένον αἰδοίην ἐρυσίπτολιν ἀλκήεσσαν Τριτογενῆ», Ὁμηρ. ὕμν., εἰς Ἀθηνᾶν, 18, 3. 

105. Εὐκόμος/ Ηὐκόμος: ἡ ἔχουσα ὄμορφη κόμη, ἡ εὔμαλλος, καλλίκομος. 

«Ἀθηναίης...ἠϋκόμοιο», Ἰλιάς, Ζ', 92/ 273/ 303/ . 

106. Εὐπλόκαμος: ἡ ἔχουσα ὀμόρφους πλοκάμους, πλεξίδες. 

«Ἀθήνη...ἐϋπλόκαμος», Ὀδύσσεια, η', 40. 

107. Εὑρεσίτεχνος: ἐφ-εὑρίσκει τέχνας. 

«γλαυκώφ’, εὑρεσίτεχνε, πολυλλίστη βασίλεια», Ὀρφ. ὕμν, Ἀθηνᾶς, 14.

108. Εὐρύστερνος: ἡ ἔχουσα εὐρὺ στέρνον. 

109. Ζώστειρα/ Ζωστηρία: λατρευθεῖσα ἐν Βοιωτίᾳ. 

«Ζώστειρα, Ἀθηνᾶς ἐπίθετον ἐν Βοιωτίᾳ», Ἡσύχιος.

«πλησίον δὲ Ἀμφιτρύωνος δύο ἀγάλματα λίθινα λέγουσιν Ἀθηνᾶς ἐπίκλησιν Ζωστηρίας: λαβεῖν γὰρ τὰ ὅπλα αὐτὸν ἐνταῦθα, ἡνίκα Εὐβοεῦσι καὶ Χαλκώδοντι ἔμελλεν ἀντιτάξεσθαι. τὸ δὲ ἐνδῦναι τὰ ὅπλα ἐκάλουν ἄρα οἱ παλαιοὶ ζώσασθαι», Ἑλλάδ. περιήγ., 9, 17,3, Παυσανίας. 

110. Ἠθονόη: ἐπιβλέπει τὰ ἤθη διὰ τῆς νοήσεως. 

«τὰ θεῖα νοούσης αὐτῆς διαφερόντως τῶν ἄλλων Θεονόην ἐκάλεσεν. οὐδὲν δὲ ἀπέχει καὶ τὴν ἐν τῷ ἤθει νόησιν ὡς οὖσαν τὴν θεὸν ταύτην Ἠθονόην μὲν βούλεσθαι προσειπεῖν», Κρατύλος, 407, Πλάτων. 

111. Ἡφαιστία: ὡς λατρευομένη εἰς τὸν αὐτὸν ναὸν μετὰ τοῦ Ἡφαίστου. 

«Ἡφαιστία, Ἀθηνᾶ. καὶ πόλις τῆς Λήμνου», Ἡσύχιος. 

112. Θαρσεῖα/ Θαρσώ/ Θρασώ: ἡ ἐμβάλλουσα θάρσος/ θάρρος καὶ θράσος.

113. Θεοφιλεστάτη: ἡ πολὺ ἀγαπητὴ εἰς τὸν θεὸν Δία. 

114. Θοῦρις: ἡ ὁρμητική, ἡ θουρία, ὡς ὁ θούριος Ἄρης.

115. Θυρεοφόρος: ἡ φέρουσα θυρεόν, μεγάλη ἀσπίδα.

Ἡ συνέχεια ἐδῶ : ΤΑ ΠΡΟΣΩΝΥΜΙΑ ΤΩΝ ΘΕΩΝ, ΑΘΗΝΑ (ΜΕΡΟΣ 3ον, Ι-Μ)

Πληροφορίες ἠντλήθησαν ἀπὸ τὰ βιβλία : «Ο ΕΝ ΤΗι ΛΕΞΕΙ ΛΟΓΟΣ», ΑΝΝΑ ΤΖΙΡΟΠΟΥΛΟΥ-ΕΥΣΤΑΘΙΟΥ, «ΕΛΛΗΝ ΛΟΓΟΣ», ΑΝΝΑ ΤΖΙΡΟΠΟΥΛΟΥ-ΕΥΣΤΑΘΙΟΥ, «Η ΚΑΤΑΣΤΡΟΦΗ ΤΩΝ ΕΛΛΗΝΙΚΩΝ ΒΙΒΛΙΟΘΗΚΩΝ», ΑΝΝΑ ΤΖΙΡΟΠΟΥΛΟΥ-ΕΥΣΤΑΘΙΟΥ, «ΙΛΙΑΣ», ΟΜΗΡΟΣ, «ΟΔΥΣΣΕΙΑ», ΟΜΗΡΟΣ, «ΠΕΡΙ ΚΟΣΜΟΥ», ΑΡΙΣΤΟΤΕΛΗΣ, «ΤΙΜΑΙΟΣ», ΠΛΑΤΩΝ, «ΦΑΙΔΡΟΣ», ΠΛΑΤΩΝ, «ΟΡΦΙΚΟΙ ΥΜΝΟΙ», «ΑΠΟΛΟΓΙΑ ΣΩΚΡΑΤΟΥΣ», ΠΛΑΤΩΝ, «ΕΛΛΑΔΟΣ ΠΕΡΙΗΓΗΣΙΣ», ΠΑΥΣΑΝΙΑΣ, «ΑΛΕΞΑΝΔΡΑ», ΛΥΚΟΦΡΩΝ, «ΠΥΘΙΟΝΙΚΟΙ», ΠΙΝΔΑΡΟΣ, «ΟΛΥΜΠΙΟΝΙΚΟΙ», ΠΙΝΔΑΡΟΣ, «ΚΡΑΤΥΛΟΣ», ΠΛΑΤΩΝ, «ΠΕΡΙ ΙΣΙΔΟΣ ΚΑΙ ΟΣΙΡΙΔΟΣ», ΠΛΟΥΤΑΡΧΟΣ, «ΠΕΡΙ ΠΟΤΑΜΩΝ», ΠΛΟΥΤΑΡΧΟΣ, «ΜΕΓΑ ΕΤΥΜΟΛΟΓΙΚΟΝ», Ζ. ΚΑΛΛΕΡΓΟΥ, «ΜΕΤΑ ΤΑ ΦΥΣΙΚΑ», ΑΡΙΣΤΟΤΕΛΗΣ, «ΑΝΤΙΓΟΝΗ», ΣΟΦΟΚΛΗΣ, «ΦΙΛΟΚΤΗΤΗΣ», ΣΟΦΟΚΛΗΣ, «ΕΘΝΙΚΑ», ΣΤΕΦΑΝΟΣ ΒΥΖΑΝΤΙΟΣ, «ΡΩΜΑΪΚΗ ΑΡΧΑΙΟΛΟΓΙΑ», ΔΙΟΝΥΣΙΟΣ ΑΛΙΚΑΡΝΑΣΣΕΥΣ, «ΒΙΒΛΙΟΘΗΚΗ», ΑΠΟΛΛΟΔΩΡΟΣ, «ΔΙΟΝΥΣΙΑΚΑ», ΝΟΝΝΟΣ ΠΑΝΟΠΟΛΙΤΗΣ,  «ΤΙΜΩΝ», ΛΟΥΚΙΑΝΟΣ, «ΠΕΡΣΑΙ», ΑΙΣΧΥΛΟΣ, «ΕΠΤΑ ΕΠΙ ΘΗΒΑΣ», ΑΙΣΧΥΛΟΣ,  «ΠΟΛΙΤΙΚΑ ΠΑΡΑΓΓΕΛΜΑΤΑ», ΠΛΟΥΤΑΡΧΟΣ, «ΙΣΘΜΙΟΝΙΚΟΙ», ΠΙΝΔΑΡΟΣ, «ΕΡΓΑ ΚΑΙ ΗΜΕΡΑΙ», ΗΣΙΟΔΟΣ, «ΘΕΟΓΟΝΙΑ», ΗΣΙΟΔΟΣ, «ΓΕΩΓΡΑΦΙΚΑ», ΣΤΡΑΒΩΝ, «ΙΣΤΟΡΙΑΙ», ΗΡΟΔΟΤΟΣ, «ΛΟΓΟΙ/ ΕΙΣ ΔΙΑ», ΑΙΛΙΟΣ ΑΡΙΣΤΕΙΔΗΣ, «ΑΛΕΞΑΝΔΡΟΥ ΑΝΑΒΑΣΙΣ», ΑΡΡΙΑΝΟΣ, «ΥΜΝΟΙ ΚΑΙ ΕΠΙΘΑΛΑΜΙΑ», ΣΑΠΦΩ, «ΔΙΘΥΡΑΜΒΟΙ», ΒΑΚΧΥΛΙΔΗΣ, «ΠΕΛΑΣΓΙΚΑ», Ι. ΘΩΜΟΠΟΥΛΟΣ,  «ΒΙΟΙ ΦΙΛΟΣΟΦΩΝ», ΔΙΟΓΕΝΗΣ ΛΑΕΡΤΙΟΣ, «ΛΕΞΙΚΟΝ ΗΣΥΧΙΟΥ», «ΛΕΞΙΚΟΝ ΣΟΥΪΔΑ», «ΛΕΞΙΚΟΝ LIDDELL- SCOTT», «ANECDOTA GRAECA, I. BEKKER, «DICTIONNAIRE ÉTYMOLOGIQUE DE LA LANGUE LATINE», ERNOUT- MEILLET, «ΒΙΟΙ ΠΑΡΑΛΛΗΛΟΙ», ΠΛΟΥΤΑΡΧΟΣ, «ΗΘΙΚΑ», ΠΛΟΥΤΑΡΧΟΣ, «ΙΩΝ», ΕΥΡΙΠΙΔΗΣ, «ΙΠΠΕΙΣ», ΑΡΙΣΤΟΦΑΝΗΣ, «ΔΙΑΤΡΙΒΑΙ», ΑΡΡΙΑΝΟΣ, «ΒΑΤΡΑΧΟΙ», ΑΡΙΣΤΟΦΑΝΗΣ, «ΘΕΣΜΟΦΟΡΙΑΖΟΥΣΑΙ», ΑΡΙΣΤΟΦΑΝΗΣ, «ΕΥΘΥΔΗΜΟΣ», ΠΛΑΤΩΝ, «ΑΘΗΝΑΙΩΝ ΠΟΛΙΤΕΙΑ», ΑΡΙΣΤΟΤΕΛΗΣ, «ΔΕΙΠΝΟΣΟΦΙΣΤΑΙ», ΑΘΗΝΑΙΟΣ ΝΑΥΚΡΑΤΙΤΗΣ, «ΛΕΞΙΚΟΝ ΤΩΝ ΔΕΚΑ ΡΗΤΟΡΩΝ», ΑΡΠΟΚΡΑΤΙΩΝ, «ΙΣΤΟΡΙΚΗ ΒΙΒΛΙΟΘΗΚΗ», ΔΙΟΔΩΡΟΣ ΣΙΚΕΛΙΩΤΗΣ, «ΑΙΑΣ», ΣΟΦΟΚΛΗΣ, «ΑΡΓΟΝΑΥΤΙΚΑ», ΑΠΟΛΛΩΝΙΟΣ Ο ΡΟΔΙΟΣ, «ΙΚΕΤΙΔΕΣ», ΑΙΣΧΥΛΟΣ, «ΠΕΡΙ ΤΟΥ ΕΙ ΤΟΥ ΕΝ ΔΕΛΦΟΙΣ», ΠΛΟΥΤΑΡΧΟΣ, «ΠΡΟΣ ΑΥΤΟΛΥΚΟΝ», ΘΕΟΦΙΛΟΣ Ο ΑΝΤΙΟΧΕΥΣ, ΟΜΗΡΙΚΟΙ ΥΜΝΟΙ, «ΗΡΩΙΚΟΣ», ΦΙΛΟΣΤΡΑΤΟΣ, «ΑΣΠΙΣ ΗΡΑΚΛΕΟΥΣ», ΗΣΙΟΔΟΣ, «ΒΑΚΧΑΙ», ΕΥΡΙΠΙΔΗΣ, «ΠΕΡΙΠΛΟΥΣ ΤΗΣ ΘΑΛΑΣΣΗΣ ΤΗΣ ΟΙΚΟΥΜΕΝΗΣ ΕΥΡΩΠΗΣ ΚΑΙ ΑΣΙΑΣ ΚΑΙ ΛΙΒΥΗΣ», ΣΚΥΛΑΞ Ο ΚΑΡΥΑΝΔΕΥΣ, «ΟΡΦΙΚΑ ΑΡΓΟΝΑΥΤΙΚΑ», «ΣΥΝΑΓΩΓΗ ΠΑΡΟΙΜΙΩΝ», ΜΙΧΑΗΛ ΑΠΟΣΤΟΛΙΟΣ, «ΕΛΕΝΗΣ ΕΠΙΘΑΛΑΜΙΟΣ», ΘΕΟΚΡΙΤΟΣ, «ΕΥΡΩΠΗ», ΜΟΣΧΟΣ Ο ΣΥΡΑΚΟΥΣΙΟΣ, «ΙΛΙΟΥ ΑΛΩΣΙΣ», ΤΡΥΦΙΟΔΩΡΟΣ, «ΠΡΟΜΗΘΕΥΣ ΔΕΣΜΩΤΗΣ», ΑΙΣΧΥΛΟΣ, «ΡΗΤΟΡΙΚΟΙ ΛΟΓΟΙ», ΔΙΩΝ ΧΡΥΣΟΣΤΟΜΟΣ, «ΠΟΛΙΤΕΙΑ», ΠΛΑΤΩΝ, «ΥΜΝΟΙ», ΠΡΟΚΛΟΣ, «ΙΣΤΟΡΙΑΙ», ΠΟΛΥΒΙΟΣ, «ΤΑ ΜΕΤΑ ΤΟΝ ΟΜΗΡΟΝ», ΚΟΪΝΤΟΣ ΣΜΥΡΝΑΙΟΣ, «ΙΣΤΟΡΙΑΙ», ΘΟΥΚΥΔΙΔΗΣ, «ΑΓΑΜΕΜΝΩΝ», ΑΙΣΧΥΛΟΣ, «ΠΕΡΙ ΘΑΥΜΑΣΙΩΝ ΑΚΟΥΣΜΑΤΩΝ», ΑΡΙΣΤΟΤΕΛΗΣ, «ΕΥΜΕΝΙΔΕΣ», ΑΙΣΧΥΛΟΣ, «ΥΜΝΟΣ ΕΙΣ ΔΙΑ», ΚΛΕΑΝΘΗΣ, «ΟΙΔΙΠΟΥΣ ΕΠΙ ΚΟΛΩΝΩι», ΣΟΦΟΚΛΗΣ, «ΒΙΘΥΝΙΑΚΑ», ΑΡΡΙΑΝΟΣ, «ΕΠΙΓΡΑΜΜΑΤΑ», ΑΛΚΑΙΟΣ Ο ΜΥΤΙΛΗΝΑΙΟΣ, «ΑΧΑΡΝΕΙΣ», ΑΡΙΣΤΟΦΑΝΗΣ, «ΟΡΝΙΘΕΣ», ΑΡΙΣΤΟΦΑΝΗΣ, «ΤΡΩΑΔΕΣ», ΕΥΡΙΠΙΔΗΣ, «ΛΥΣΙΣΤΡΑΤΗ», ΑΡΙΣΤΟΦΑΝΗΣ, «ΡΗΣΟΣ», ΕΥΡΙΠΙΔΗΣ, «ΠΑΛΑΤΙΝΗ ΑΝΘΟΛΟΓΙΑ», «ΗΡΑΚΛΙΣΚΟΣ», ΘΕΟΚΡΙΤΟΣ, «ΧΡΗΣΜΟΙ ΣΙΒΥΛΛΙΑΚΟΙ», «ΑΝΔΡΟΜΑΧΗ», ΕΥΡΙΠΙΔΗΣ, «ΕΡΕΧΘΕΥΣ», ΕΥΡΙΠΙΔΗΣ, «ΕΘΝΙΚΑ», ΣΤΕΦΑΝΟΣ ΒΥΖΑΝΤΙΟΣ, «CONSTANTINOPLE ANCIENT AND MODERN WITH EXCURSIONS TO THE SHORES AND ISLANDS OF THE ARCHIPELAGO AND THE TROAD», JAMES DALLAWAY, «DE DEIS GENTIUM», G. GIRALDI, «ΑΠΟΣΠΑΣΜΑΤΑ», ΤΥΡΤΑΙΟΣ, «ETYMOLOGICAL DICTIONNARY OF THE LATIN LANGUAGE», F. E. VALPY, «ΔΙΘΥΡΑΜΒΟΙ», ΒΑΚΧΥΛΙΔΗΣ, «ΕΠΙΓΡΑΜΜΑΤΑ», ΘΕΟΚΡΙΤΟΣ, « ΤΩΝ ΠΕΡΙ ΤΑ ΖΩΑ ΙΣΤΟΡΙΩΝ», ΑΡΙΣΤΟΤΕΛΗΣ, «Η ΜΕΤΑΤΡΟΠΗ ΤΩΝ ΑΡΧΑΙΩΝ ΕΛΛΗΝΙΚΩΝ ΝΑΩΝ ΚΑΙ ΙΕΡΩΝ ΣΕ ΕΚΚΛΗΣΙΕΣ ΣΤΟΝ ΕΛΛΑΔΙΚΟ ΧΩΡΟ ΚΑΤΑ ΤΗΝ ΠΑΛΑΙΟΧΡΙΣΤΑΙΝΙΚΗ ΠΕΡΙΟΔΟ», ΔΗΜΗΤΡΙΟΣ Γ. ΗΛΙΟΠΟΥΛΟΣ, «ΛΕΞΙΚΟΝ ΤΗΣ ΕΛΛΗΝΙΚΗΣ ΑΡΧΑΙΟΛΟΓΙΑΣ», ΑΛΕΞΑΝΔΡΟΣ ΡΙΖΟΣ ΡΑΓΚΑΒΗΣ, «ΕΙΚΟΝΕΣ», ΦΙΛΟΣΤΡΑΤΟΣ Ο ΠΡΕΣΒΥΤΕΡΟΣ