Ἡ Ἀθηνᾶ εἶναι θυγάτηρ τοῦ Διός, ἡ ὁποία ἐγεννήθη ἀπὸ τὸ κεφάλι του μὲ τὴν βοήθεια τοῦ Ἡφαίστου ποὺ τὸ πελέκησε, ἐξ οὗ καὶ ἡ θεὸς συμβολίζει τὴν νόησιν τοῦ θείου, τὴν σοφία, κάτι τὸ ὁποῖον κατὰ τὰ χριστιανικὰ χρόνια τοῦ ἀνελεήτου κυνηγητοῦ τῶν Ἑλλήνων, ποὺ τοὺς ἤλλαξον τὴν πίστιν, κατέληξε νὰ προσαρμοστεῖ σὲ «Ἅγιον πνεῦμα, τὸ ἐκπορευόμενον ἐκ τοῦ -κεφαλιοῦ τοῦ- πατρός, τὸ φωτίζων τὸν νοῦν», καὶ δὴ μὲ τὴν μορφὴ περιστέρας, ὡς ἡ Ἀθηνᾶ περιγράφεται μεταμορφωμένη σὲ πελεία ( =περιστέρα) στὴν Ὀδυσσεία. Ἐν ὀλίγοις, ἡ τριὰς τῶν Ἑλλήνων «Ζεύς-πατὴρ, Ἀπόλλων-υἰὸς καὶ Ἀθηνᾶ-σοφία», ἔγινε «πατήρ, υἰὸς καὶ ἅγιον πνεῦμα*1».
«Ζεῦ τε πάτερ καὶ Ἀθηναίη καὶ Ἄπολλον», Ἰλιάς, Δ', 288.
«Ἀθηνᾶν, μῆτιν ( =σοφίαν) οὖσαν καὶ φρόνησιν, ἐκ τῆς κεφαλῆς γενέσθαι τοῦ Διός, σύμβολον εἶναι», Γαληνός, TLG Work 032, 3.8.1
«Παλλάδος ( =Ἀθηνᾶς) καὶ Λοξίου ( =Ἀπόλλωνος) καὶ τοῦ πάντα κραίνοντος τρίτου Σωτῆρος», Ἐυμενίδες, στ. 758, Αἰσχύλος.
«Τρίτος Σωτὴρ εἶναι ὁ Ζεύς· μὲ τὴν ἔννοιαν ὁ ὁμοῦ μετὰ τῶν δύο ἄλλων, οἱ εἷς ἐκ τῶν τριῶν, ὁ ἐπὶ κεφαλῆς εἰς τοὺς ἄλλους δύο. Τοὐτέστιν, «σὺν τῷ τρίτῳ πάντων μεγίστῳ Ζηνί ( =Διί)».
Ἐξ οὗ καὶ ὁ Δελφικὸς τρίπους. Ἡ τριαδικὴ αὐτὴ θεότης ἐλατρεύετο ἰδιαιτέρως μὲ ἴδιον κυκλικὸν βωμόν, καὶ ἐπὶ τοῦ ὅρους Κύνθος τῆς Δήλου, τῆς ἱερᾶς νήσου τοῦ Ἀπόλλωνος. Ὁ βωμὸς αὐτός, ἐπὶ τῆς ἀκροτάτης κορυφῆς τῆς νήσου, ἦτο ἀφιερωμένος εἰς τὸν Δία Ὕψιστον Κύνθιον, εἰς τὸν Ἀπόλλωνα Κύνθιον καὶ εἰς τὴν Ἀθηνᾶν Κυνθίαν...
...Ἀξιοπαρατήρητον ἐπίσης ὅτι ἡ Ἀθηνᾶ, συχνά, εἴτε ἐμφανιζομένη εἴτε ἀπερχομένη, μεταμορφώνεται καὶ πετάει ὡς πτηνόν. «Ἵπτατο ὄρνις ὡς, ἀνοπαία» (Ὀδύσσεια, α 320) περιγράφει καὶ ὁ Ὅμηρος. Ἐπέταξε πρὸς τὰ ἐπάνω καὶ ἔφυγε ὡς ὄρνις, ὡς πέλεια ( =περιστέρι). Πρβλ.: «...καὶ τὸ Πνεῦμα ἐν εἴδει περιστερᾶς...».
Τὸ κυριώτερον ὅμως, ὡς πρὸς τὴν ἀρχαιοτάτην αὐτὴν Τριάδα, εἶναι ὅτι ὁ Νοῦς‐ Πνεῦμα τοῦ Θεοῦ, ἡ Ἀθηνᾶ Σοφία, ἐκπορεύεται πάντοτε ἐκ τοῦ Διὸς καὶ οὐδέποτε ἐκ τοῦ Υἱοῦ‐Ἀπόλλωνος. Παγία ἀρχαιοτάτη πεποίθησις ὅτι ὁ Ἀπόλλων διερμήνευε πάντοτε τὴν θέλησιν τοῦ Διός.», Ἡ καταστρ. τῶν ἑλλην. βιβλιοθ., Ἄννα Τζιροπούλου.
Ἡ Ἀθηνᾶ, ὡς γεννηθεῖσα ἐκ τοῦ κρανίου τοῦ πατρός της καὶ δὴ πάνοπλος, σχετίζεται καὶ μὲ τὸν πόλεμον, καθῶς σὲ ἕναν πόλεμον δὲν αῤκεῖ μόνον ἡ ἀλκὴ τοῦ Ἄρεως, ἀλλὰ καὶ ἡ νόησις, ὥστε νὰ ἀκολουθηθεῖ ἡ κατάλληλη στρατηγικὴ ποὺ θὰ έπιφέρει τὴν νίκη.
«Εἶναι θεὰ τῆς Σοφίας καὶ τοῦ Πολέμου, γι' αὐτὸ ὀνομάζεται Παλλὰς Ἀθηνᾶ «εἴτε ὡς τὸ δόρυ πάλλουσα», εἴτε ὅμως «παρὰ τὸ ἀναπέπαλθαι ἐκ τῆς κεφαλῆς τοῦ Διός», Εἶναι γνωστὸν ὅτι ἡ Ἀθηνᾶ ἐγεννήθη πάνοπλος ἐκ τῆς κεφαλῆς τοῦ Διός, συμβολίζουσα ὅτι ἡ Σοφία καὶ ἡ Πολεμικὴ δύναμις ἐξέρχονται ἐκ τῆς κεφαλῆς τοῦ θεοῦ», Ὁ ἐν τῇ λέξει λόγος, Ἄννα Τζιροπούλου.
Ὁ Ἀθ. Σταγειρίτης στὴν «Ὠγυγία» γράφει πὼς ὅταν ἦλθε ἡ ὥρα τῆς γεννήσεως τῆς Ἀθηνᾶς, ὁ Ζεὺς εἶχε τρομερὸν πονοκέφαλον καὶ ζήτησε ἀπὸ τὸν Ἥφαιστον νὰ τοῦ πελεκήσει τὸ κεφάλι καὶ τότε ξεπήδησε πάνοπλος, πηδῶσα καὶ χορεύουσα, πάλλουσα τὸ δόρυ της γι' αὐτὸ ὠνομάσθη Παλλάς· ἀλλὰ δίνει δευτερευόντως καὶ τὴν ἐκδοχὴ πὼς πατήρ της ἦταν ὁ Πάλλας, ἐξ οὗ καὶ τὸ προσωνύμιον.
Στὰ ἔπη τοῦ Ὁμήρου, ὅπως καὶ στὴν ὑπόλοιπη γραμματεία μας τὴν βλέπουμε νὰ παραστέκει καὶ νὰ βοηθεῖ τοὺς ἥρωες στὶς σκέψεις τους, καὶ πότε νὰ τοὺς νουθετεῖ καὶ νὰ τοὺς φωτίζει πνευματικῶς μὲ τὴν σοφία της, ὅπως πολλάκις ἔκανε μὲ τὸν Ὀδυσσέα, καὶ ἄλλοτε νὰ τοὺς προκαλεῖ πνευματικὴ σύγχυσιν, ὅπως γιὰ παράδειγμα συνέβη μὲ τὸν Αἴαντα τὸν Τελαμώνιον, ὅταν ὁ Αἰακίδης ἥρως ζητοῦσε μανιωδῶς ἐκδίκησιν γιὰ τὰ λάφυρα τοῦ ἐξαδέλφου του, Ἀχιλλέως καὶ ἦταν ἕτοιμος νὰ ξεσπάσει ὅλη του τὴν ὁργὴ καὶ νὰ σκοτώσει ὅλους τοὺς συντρόφους του στὸν πόλεμον τῆς Τροίας, ὅπως τὸν πολυμῆτιν Ὀδυσσέα καὶ τὸν κρείονα Ἀγαμέμνονα, γιὰ τὴν ἀδικία ποὺ ἐτελέσθη εἰς βάρος του.
Ὁ Ἡσίοδος ( «Θεογονία», 886) ἀναφέρει πὼς μήτηρ τῆς Ἀθηνᾶς ἦταν ἡ Μῆτις ( =σοφία), ἡ πρώτη σύζυγος τοῦ Διός, ἡ ὁποία ἔμελλε νὰ γεννήσει πάνσοφα παιδιά. Γι' αὐτὸ γράφει πὼς ὅταν ἡ Μῆτις ἦταν ἔγκυος στὴν Ἀθηνᾶ, μετὰ ἀπὸ συμβουλὴ τῆς γιαγιᾶς τοῦ Γαίας καὶ τοῦ παπποῦ του, τοῦ ἀστερόεντος Οὐρανοῦ, ὁ Ζεὺς μὲ λόγια κολακευτικὰ τὴν ἐξηπάτησε καὶ τὴν ἔριξε στὴν κοιλιά του, ὥστε νὰ μὴν πάρει ἄλλος τὴν βασιλικὴ τιμή. Ἔτσι ἡ Ἀθηνᾶ ἐγεννήθη ἀπὸ τὴν κεφαλή του πατρός της.
Ὁ Ἀθανάσιος Σταγειρίτης ( «Ὠγυγία ἤ Άρχαιολογία», Β', κεφ. Δ') ἀναφέρει πὼς ἐχρημάτισαν πέντε γυναῖκες τοῦ ἰδίου ὀνόματος καὶ μία ἀπὸ αὐτὲς λέγεται πὼς ἦταν κόρη τοῦ Κραναοῦ, γι' αὐτὸ καὶ ἐλέχθη πὼς ἡ Ἀθηνᾶ ἐγεννήθη ἀπὸ τὸ κρανίο τοῦ Διός, ἐννοοῦντες κρανίον τὸν Κραναὸν καὶ Δία τὸν βασιλέα (ὁλόκληρον τὸ χωρίον τοῦ Σταγειρίτου περὶ Ἀθηνᾶς παρατίθεται στὸ ἑπόμενον μέρος τοῦ ἄρθρου).
Κάποτε ἡ Ἀθηνᾶ ἀνταγωνίστηκε τὸν Ποσειδῶνα στὸν Ἱερὸν Βράχον γιὰ τὴν διεκδίκησιν τῆς χώρας τοῦ Κέκροπος, τῆς τότε ἀποκαλουμένης Κεκροπίας (καὶ μετὰ τὴν νίκη τῆς Ἀθηνᾶς, τὴν ἀποκαλουμένη ὡς σήμερα πόλιν τῶν Άθηνῶν). Τὴν διαιτησία στὸν ἀγῶνα κρατοῦσε ὁ τότε βασιλεύς της, ὁ Κέκροψ. Ὁ Ποσειδῶν λοιπὸν χτύπησε τὴν τρίαινά του στὸν Ἱερὸν Βράχον στὸ σημεῖον ποὺ ἔγινε ἀργότερα τὸ Ἐρέχθειον, καὶ ἐδημιουργήθη ἐκεῖ μιὰ πηγὴ μὲ θαλασσινὸν νερό, ἡ μετ' ἔπειτα γνωστὴ ὡς «Ἐρεχθηὶς θάλασσα», (βλ. ἀναλυτικότερα περὶ τοῦ μύθου στὸ 4ον μέρος τοῦ ἄρθρου).
Ἡ Ἀθηνᾶ προσέφερε τὴν ἐλαία, σύμβολόν τῆς καὶ ἱερὸν σύμβολον ὅλων τῶν Ἑλλήνων, ποὺ χρησιμοποιοῦσαν τὸ ἡλιόφιλον αὐτὸ φυτὸν σὲ κάθε ἱερᾶ τελετή τους, ἀπὸ τοὺς στεφάνους ἐλαίας στοὺς ἀγῶνες καὶ τὸν θρεπτικότατον καρπόν της μέχρι τὸ πλούσιον χυμόν της, τὸ ἐλαιόλαδον ποὺ ἐχρησιμοποιεῖτο ἐσωτερικῶς καὶ ἐξωτερικῶς καὶ χάριζε τόσον σωματική, ὅσον καὶ πνευματικὴ ὑπεροχὴ καὶ κάλλος.
Ἄλλωστε ἔχει καταγραφεῖ σὲ παλαιότερα βιβλία τὸ πόσον βοηθεῖ τὸ ἀγνὸν καὶ γνήσιον ἐλαιόλαδον τὴν ἐγκεφαλικὴ ἀνέλιξιν καὶ ἐξέλιξιν τοῦ ἀνθρώπου (λόγος γιὰ τὸν ὁποῖον κάποτε πλεῖστα ὑπεραιωνόβια ἐλαιόδεντρα, ἔπειτα ἀπὸ «ἀγαθὲς» ἐπιδοτήσεις ἀντικαθίσταντο ἀπὸ νεωτέρους πιὸ «ἐξελιγμένους», «καλλιτέρους» καὶ «ὑγιεστέρους» -γενετικῶς τροποποιημένους- σπόρους, καθῶς ὑπὸ τὸ πρόσχημα ὅτι πλεῖστα ἐλαιόδεντρα στὴν Εὐρώπη ἦταν ἄρρωστα, κατεκόπησαν καὶ ἐπειτα κατεκάησαν κιόλας, παρὰ τὶς ἀντιρρήσεις τῶν ἀγροτῶν ποὺ θεωροῦσαν ἄνευ νοήματος μιὰ τέτοια καταστροφή, ἀλλὰ καὶ παρὰ τὶς ἀναπόδεικτες θεωρίες περὶ μυκητογενοῦς ἀσθενείας τῶν δέντρων, βλ. τὸ σκάνδαλο σὲ Νότια Ἰταλία, Γαλλία κλπ περὶ τῆς xylella fastidiosa).
Τὸ περιστατικὸν τοῦ ἀγῶνος μεταξὺ Ποσειδῶνος-Ἀθηνᾶς μὲ τὴν νίκη τῆς Ἀθηνᾶς, προστάτιδος τῶν Ἀθηνῶν, καταγράφεται πολλάκις στὴν γραμματεία μας. Ὁ Ἡρόδοτος ἐξιστορεῖ μάλιστα καὶ τὸ περιστατικὸν, ὅπου ὁ Ξέρξης εἰσβάλοντας στὴν Ἀθῆνα, μετὰ τὴν θυσία τοῦ Λεωνίδα καὶ τῶν λοιπῶν λεοντοκάρδων στὶς Θερμοπύλες, κατεκρήμνισε καὶ κατέκαυσε τὰ πάντα. Δὲν ἐσεβάσθη οὔτε τὴν ἱερὰ ἐλαία τῆς Ἀθηνᾶς, τὴν ἀποκαλουμένη «μορία» (καθῶς ὅποιος τολμοῦσε νὰ τὴν ἀγγίξει, τὸν εὕρισκε κακὸς μόρος-θάνατος).
Γράφει λοιπὸν ὁ Ἡρόδοτος πὼς ἡ κατακαυθεῖσα ἱερὰ ἐλαία, τὴν ἑπομένη κιόλας μέρα ἄνθισε καὶ πέταξε νέους βλαστούς, σημάδι θεϊκὸν ποὺ οἱ Ἕλληνες ἐξέλαβον ὡς οἰωνόν, τῆς ἐπερχομένης νίκης τους καὶ τοῦ ὀλέθρου τοῦ Ξέρξου :
«ἔστι ἐν τῇ ἀκροπόλει ταύτῃ Ἐρεχθέος τοῦ γηγενέος λεγομένου εἶναι νηός, ἐν τῷ ἐλαίη τε καὶ θάλασσα ἔνι, τὰ λόγος παρὰ Ἀθηναίων Ποσειδέωνά τε καὶ Ἀθηναίην ἐρίσαντας περὶ τῆς χώρης μαρτύρια θέσθαι. ταύτην ὦν τὴν ἐλαίην ἅμα τῷ ἄλλῳ ἱρῷ κατέλαβε ἐμπρησθῆναι ὑπὸ τῶν βαρβάρων· δευτέρῃ δὲ ἡμέρῃ ἀπὸ τῆς ἐμπρήσιος Ἀθηναίων οἱ θύειν ὑπὸ βασιλέος κελευόμενοι ὡς ἀνέβησαν ἐς τὸ ἱρόν, ὥρων βλαστὸν ἐκ τοῦ στελέχεος ὅσον τε πηχυαῖον ἀναδεδραμηκότα. οὗτοι μέν νυν ταῦτα ἔφρασαν», Οὐρανία, 55,1, Ἡρόδοτος.
Τὰ ἴδια γιὰ τὸ παράξενον αὐτὸ περιστατικὸν μὲ τὴν ἱερὰ ἐλαία ἀναφέρει καὶ ὁ Ἀριστοτέλης ( «Περὶ θαυμασίων ἀκουσμάτων», 846α) :
«Ἀθήνησί φασι τὸν ἱερὸν τῆς ἐλαίας θαλλὸν ἐν ἡμέρᾳ μιᾷ βλαστῆσαι καὶ πλείονα γενέσθαι, ταχὺ δὲ αὖ πάλιν συστέλλεσθαι».
Καὶ φυσικῶς νὰ γραφτεῖ πὼς ἀπ' αὐτὴν τὴν πρώτη ἱερὰ ἐλαία, ἐγονιμοποιήθησαν ἀργότερα καὶ ὅλες οἱ ἐλαῖες ἀνὰ τὸν κόσμον, μέσῳ τῶν ταξιδίων τῶν ἀρχαίων Ἑλλήνων, ἀνὰ τὴν ὑφήλιον, οἱ ὁποῖοι προφανῶς καὶ μετέφεραν τὸν σπόρον.
Καὶ ὡς γέννημα τῆς ἡλιόλουστης πατρίδος μας καὶ τῆς θεᾶς Ἀθηνᾶς, ἡ ἐλαία πῆρε καὶ τὸ ὄνομά της (ἐλαία < ἁλέα < καλέα τοῦ ἀελίου/ἡλίου, «ἐν θερμοῖς τόποις γὰρ χαίρει ἡ ἐλαία», Μέγα Ἐτυμολογικόν), διότι φύεται ἀποκλειστικῶς σὲ θερμὰ κλίματα, κι ἄς γράφουν τὰ κακέκτυπα παραμύθια τῶν Ἑβραίων (ἀντιγραφὲς ἀπὸ τὴν ἀληθῆ ἱστορία-μύθους τῶν Ἑλλήνων) πὼς ὁ Νῶε τους, ἐξαπέστειλε περιστέρα ἐκ τῆς κιβωτοῦ, ἡ ὁποία κρατοῦσε στὸ στόμα της φύλλον ἐλαίας. Προφανῶς καὶ στὸ καταχιονισμένο ἄνω τῶν 5 χιλιομέτρων ὄρος Ἀραρὰτ ποὺ λέγουν οἱ Ἑβραῖοι πὼς ἐστάθη ἡ κιβωτὸς τοῦ Νῶε δὲν φύεται οὔτε καὶ ἡ πιὸ ἀνθεκτικὴ στὸ κρύον ποικιλία ἐλαίας. Γι' αὐτὸ καὶ ὁ Πλούταρχος στὸν «Βίον τοῦ Ἀλεξάνδρου», (57) γράφει πὼς στὰ μέρη ἐκεῖνα δὲν ὑπάρχει ἐλαία:
«καὶ ταῦτα τῆς χώρας μηδ’ ἐλαίας φερούσης».
Γιὰ τὴν Ἀθηνᾶ γράφει ὁ Διογένης Λαέρτιος :
«Ἀθηνᾶν δὲ κατὰ τὴν εἰς αἰθέρα διάτασιν τοῦ ἡγεμονικοῦ αὐτοῦ» ( =ὀνομάζεται δὲ Ἀθηνά, διότι ἐκτείνεται καὶ στὸν αἰθέρα/ < ὁ αἰθήρ-ἀθήρ διὰ συνήθους ἐναλλαγῆς τῶν ὑγρῶν μὲ τὰ ἔρρινα).
Σημ.: Ὁ αἰθὴρ θεωρεῖται ἡ πεμπτουσία μετὰ τὸ ὕδωρ, τὸ πῦρ, τὸν ἀέρα καὶ τὴν γῆν καὶ ἔπαιζε καθοριστικὸν ῥόλον γιὰ τὸν Πυθαγόρα, τὸν Ἡράκλειτον κ.ἄ μεγάλους φιλοσόφους μας στὰ περὶ τῶν στοιχείων τῆς φύσεως καὶ δημιουργίας τοῦ κόσμου.
Ὁ δὲ Πλάτων στὸν «Κρατύλον» (407) ἀναφέρει διὰ στόματος Σωκράτους περὶ τοῦ ὀνόματος τῆς θεᾶς :
«...ἐοίκασι δὴ καὶ οἱ παλαιοὶ τὴν Ἀθηνᾶν νομίζειν ὥσπερ οἱ νῦν περὶ Ὅμηρον δεινοί. καὶ γὰρ τούτων οἱ πολλοὶ ἐξηγούμενοι τὸν ποιητήν φασι τὴν Ἀθηνᾶν αὐτὸν νοῦν τε καὶ διάνοιαν πεποιηκέναι, καὶ ὁ τὰ ὀνόματα ποιῶν ἔοικε τοιοῦτόν τι περὶ αὐτῆς διανοεῖσθαι, ἔτι δὲ μειζόνως λέγων θεοῦ νόησιν ὡσπερεὶ λέγει ὅτι ἁ θεονόα ἐστὶν αὕτη...ἴσως δὲ οὐδὲ ταύτῃ, ἀλλ᾽ ὡς τὰ θεῖα νοούσης αὐτῆς διαφερόντως τῶν ἄλλων Θεονόην ἐκάλεσεν. οὐδὲν δὲ ἀπέχει καὶ τὴν ἐν τῷ ἤθει νόησιν ὡς οὖσαν τὴν θεὸν ταύτην Ἠθονόην μὲν βούλεσθαι προσειπεῖν· παραγαγὼν δὲ ἢ αὐτὸς ἤ τινες ὕστερον ἐπὶ τὸ κάλλιον ὡς ᾤοντο, Ἀθηνάαν ἐκάλεσαν».
( =Φαίνεται πὼς οἱ παλαιοὶ τὴν Ἀθηνᾶν θεωροῦσαν, ὅπως οἱ σημερινοὶ εἰδικοὶ στὸν Ὅμηρον. Διότι οἱ περισσότεροι ποὺ ἐπεξηγοῦν τὸν ποιητὴν -τὰ ἔπη του- τὴν Ἀθηνᾶν λέγουν ὡς τὸν ἴδιον τὸν νοῦν καὶ τὴν διάνοια πὼς τὴν ἔχει παραστήσει· καὶ ὁ ὀνοματοθέτης φαίνεται πὼς αὐτὸ εἶχε στὸν νοῦν του περὶ αὐτῆς κι ἀκόμη μεγαλύτερον, ἀφοῦ τὴν ὀνομάζει «θεοῦ νόησιν», ὡσὰν νὰ λέγει ὅτι ἡ θεονόα εἶναι αὐτή...Ἴσως ὅμως οὔτε ἔτσι νὰ σκέφθηκε, ἀλλὰ ἐπειδὴ αὐτὴ νοεῖ καλλίτερα ἀπὸ τοὺς ἄλλους τὰ θεῖα, «Θεονόην» τὴν ὠνόμασε. Καὶ δὲν ἀπέχει ἀπὸ τὸ νὰ θέλει νὰ ὀνομάσει τὴν θεὰ αὐτὴ «Ἠθονόη», ὡς οὖσα ἡ θεός, τοῦ ἤθους νόησιν. Ἀφοῦ ὅμως τροποποίησε ἤ ὁ ἴδιος ἤ κάποιοι ἄλλοι ἀργότερα τὸ ὄνομα πρὸς τὸ καλλίτερον, ὅπως ἐθεώρουν, τὴν ἐκάλεσαν Ἀθηνᾶν).
Τὸ ὄνομα τῆς Ἀθηνᾶς ἀπαντᾶ ἀναλόγως καὶ τῆς διαλέκτου ποὺ χρησιμοποιεῖ ὁ ὁμιλητὴς σὲ διαφόρους τύπους. Ἔτσι τὴν συναντᾶ κανεὶς καὶ ὡς Ἀθάνα/Ἀθανάα/Ἀσάνα δωρικῶς, καὶ ὡς Ἀθαναία καὶ ἰωνικῶς ὡς Ἀθήνη/ Ἀθηνάα/Ἀθηνᾶ/ Ἀθηναίη κοκ.
Ὁ δωρικὸς τύπος ὡς Ἀθάνα τὴν ἔχει συσχετίσει ἐτυμολογικῶς καὶ μὲ τὴν ἀθάνα-τον τοῦ θεοῦ νόησιν.
Γι' αὐτὸ ὁ Ἰωάννης ὁ Λυδός συνοψίζει :
«Τὴν Ἀθηνᾶν... καὶ Ἀθάναν παρὰ τὸ ἀθάνατον, Εὐριπίδης καλεῖ. Ταύτην ἐκ τῆς κεφαλῆς τοῦ Διὸς προελθεῖν, ὡσανεὶ ἐκ τοῦ οὐρανοῦ. Κεφαλὴ γὰρ τοῦ παντὸς κόσμου οὐρανός...Τριτογένειαν δὲ αὐτὴν καὶ Τριτωνίδα καλοῦσιν, οὐ διὰ τὴν ἐκ Τρίτωνος, κατὰ τοὺς ποιητάς, γένεσιν, ἀλλὰ διὰ τὸ τρισσὰς εἶναι τὰς τῆς ψυχῆς ἐνεργείας*1».
Πράγματι σχετικῶς μὲ τὸ προσωνύμιόν της ὡς Τριτογένεια, ὑπάρχουν πολλὲς ἐκδοχές, μία ἐκ τῶν ὁποίων εἶναι καὶ αὐτὴ ποὺ καταρρίπτει στὸ προαναφερθὲν χωρίον ὁ Ἰ. Λυδὸς καὶ ἀναφέρεται ἐπίσης ἀπὸ τὸν Ἀθ. Σταγειρίτη, ἀλλὰ καὶ ἀπὸ ἄλλους συγγραφεῖς· ὅτι δηλαδὴ ἡ Ἀθηνᾶ ἐγεννήθη ἐκ κάποιας Νύμφης Τριτωνίδος.
Ἡ Τζιροπούλου στὴν «Καταστροφὴ τῶν ἑλληνικῶν βιβλιοθηκῶν» ἀναφέρει :
«Ἀθηνᾶ Τριτωνίς, ὡς γεννηθεῖσα ἐκ τῆς τριτοῦς ( =κεφαλῆς) τοῦ Διός, ἐξ οὗ καὶ Τριτογένεια*2. Ὁ μῦθος συμβολίζει ὅτι τὸ Πνεῦμα, ὁ Νοῦς, ἐγεννήθη ἐκ τῆς κεφαλῆς τοῦ Διὸς Πατρός. ( «τὸ ἐκ τοῦ Πατρὸς ἐκπορευόμενον»)».
*1 Φιλοσοφικὴ θεώρησις ποὺ συναντᾶται πολλάκις εἰς τὴν γραμματεία μας (βλ. φιλοσοφικὴ θεώρησιν Πλάτωνος, Ἀριστοτέλους, Στωικῶν, Πλουτάρχου, Λουκιανοῦ κλπ περὶ ψυχῆς, Λουκιανοῦ «Φιλόπατρις», Χρησμὸν Πυθίας «Θεὸς οὐράνιος, φῶς τριλαμπές», Ὀρφικὴ φιλοσοφία κοκ, -ἀναλυτικότερα https://etymo-logiki.blogspot.com/2021/12/2.html.
*2 Σχετικῶς μὲ τὸν χαρακτηρισμὸν τῆς Ἀθηνᾶς, ὡς «Τριτογένεια» γράφει ὁ Διόδωρος Σικελιώτης ( «Ἱστορικὴ Βιβλιοθήκη», Α’, 12/ Ε’, 72) :
«ὠνομάσθαι δὲ αὐτὴν Τριτογένειαν ἀπὸ τοῦ τρὶς μεταβάλλειν αὐτῆς τὴν φύσιν κατ’ ἐνιαυτόν, ἔαρος καὶ θέρους καὶ χειμῶνος».
( = Ὠνομάσθηκε καὶ Τριτογένεια ἐπειδὴ μεταβάλλει τὴν φύσιν της τρεῖς φορὲς κατὰ τὴν διάρκεια τοῦ χρόνου, σὲ ἄνοιξιν καὶ καλοκαίρι καὶ χειμῶνα)
«μυθολογοῦσι δὲ καὶ τὴν Ἀθηνᾶν κατὰ τὴν Κρήτην ἐκ Διὸς ἐν ταῖς πηγαῖς τοῦ Τρίτωνος ποταμοῦ γεννηθῆναι· διὸ καὶ Τριτογένειαν ὀνομασθῆναι».
( =Λέγουν δὲ καὶ γιὰ τὴν Ἀθηνᾶ πὼς γεννήθηκε στὴν Κρήτη ἀπὸ τὸν Δία στὶς πηγὲς τοῦ ποταμοῦ Τρίτωνος· γι’ αὐτὸ καὶ ὠνομάσθηκε Τριτογένεια).
Ὁ Πλούταρχος στὸ «Περὶ τοῦ ἐμφαινομένου προσώπου τῷ κύκλῳ τῆς σελήνης» (24) σχετίζει τὴν σελήνη καὶ μὲ τὴν Ἀθηνᾶ :
«...οὔτω τὴν σελήνην, Ἀθηνᾶν λεγομένην καὶ οὖσαν...».
(πέραν τοῦ συσχετισμοῦ τῆς σελήνης μὲ τὴν παρθένον Ἄρτέμιν, ἀλλὰ καὶ τὴν Ἑκάτη κατὰ ἄλλους). Ὀνομάζει δὲ τὴν σελήνη «Τριοδῖτιν», ἐφ' ὅσον κινεῖται ἐπὶ τοῦ ζωδιακοῦ κύκλου σὲ μῆκος, πλάτος καὶ βάθος ταυτόχρονα.
Στὸν ὕμνον στοὺς Pap. Gr. Mag. (4, 2524) ἡ σελήνη καλεῖται ὡς «τρίκτυπος, τρίφθογγος, τρικάρανος, τρινακία, τριπρόσωπος, τριαύχενος, τριοδῖτις, τρισσοῖς ταλάροισιν ἔχουσα φλογὸς ἀκάματον πῦρ, ἔχουσα τρεῖς μορφές» κ.ἄ παρόμοια ποὺ ὁδηγοῦν στὸ συμπέρασμα μαζὶ μὲ τὰ γραφόμενα τοῦ Πλουτάρχου στὸ προαναφερθὲν σύγγραμμα πὼς διόλου τυχαίως συνεσχετίσθη καὶ μὲ τὴν τρίμορφον φωσφόρονἝκάτη, τὴν θεά σχετικὴ τοῦ Κάτω Κόσμου, τῆς θαλάσσης...
Ἴσως μὲ αὐτὰ δεδομένα νὰ ἐξηγεῖται καὶ τὸ προσωνύμιον τῆς Ἀθηνᾶς ὡς «γλαυκῶπις» καθῶς καὶ πάλι στὸ προαναφερθὲν σύγγραμμα τοῦ Πλουτάρχου (21) μαθαίνουμε πὼς ὅταν γίνεται ἡ ἔκλειψις τῆς σελήνης κοντὰ στὴν αὐγή, παίρνει χρῶμα γαλανὸ καὶ λαμπερόν, γι' αὐτο καὶ οἱ ποιητὲς καὶ ὁ Ἐμπεδοκλῆς τὴν χαρακτηρίζουν «γλαυκῶπιν».
Μερικὰ ἀπὸ τὰ προσωνύμια τῆς Ἀθηνᾶς εἶναι τὰ ἑξῆς :
1. Ἁβροχίτων: ἡ ἔχουσα σεμνόν, ἁβρὸν χιτῶνα.
«ἁβροχίτων δ᾽ ἀσίδηρος ἐς οὐρανὸν ἦλθεν Ἀθήνη», Διονυσιακά, 2, 708, Νόννος.
2. Ἄγαμος: ὡς παρθένος.
3. Ἀγελεία: ὡς ἄγουσα λείαν ἀπὸ τοῦ πολέμου, λαφυραγωγός, καὶ ὡς ἀγήτωρ λαῶν (Ἐτυμολογικὸν τὸ Μέγα).
«Ἀθηναίην ἀγελείην», Ἰλιάς, Ε', 765/ Λ', 729.
«ἀγελείη, ἡ Ἀθηνᾶ ἀπὸ τοῦ ἄγειν λείαν. λεία δέ ἐστι κτῆσις τετραπόδων...λαφυραγωγοῦ ἢ ἡγουμένη τοῦ πολέμου. Ἀθηνᾶς τὸ ἐπίθετον», Ἡσύχιος.
«Ἀθηναίης ἀγελείης», Ἰλιάς, Ζ', 269/ 279/ Ο', 213/ Ὀδύσσεια, π', 202/ Θεογονία, 318, Ἡσίοδος.
«Διὸς θυγάτηρ ἀγελείη Τριτογένεια», Ἀσπὶς Ἡρακλέους, 197, Ἡσίοδος.
4. Ἀγέστρατος: ὡς ἄγουσα τὸν στρατόν.
«ἀγέστρατον ἀτρυτώνην πότνιαν», Θεογονία, 925, Ἡσίοδος.
5. Ἀγλαότιμος: ἡ ἀγλαῶς, λαμπρῶς τιμωμένη.
«αἰολόμορφε, δράκαινα, φιλένθεος, ἀγλαότιμε», Ὀρφ. ὕμν, Ἀθηνᾶς, 11.
6. Ἁγνή: ὡς παρθένος.
7. Ἀγοραία: ὡς προστάτις τῆς ἀγορᾶς, τῆς ἐκκλησίας τοῦ δήμου.
«Ἀθηνᾶς Ἀγοραίας», Ἑλλάδος περιήγ., 3, 11, 10, Παυσανίας.
8. Ἀγρίσκα/ Ἄγραυλος/ Ἀγρίφα/ Ἀφρίφα: προστάτις τῶν ἀγρῶν καὶ τῶν ἐλαιῶν.
«Ἀγρίφα, Ἀθηνᾶ...ἄγριφος, γένος τι ἀγρίας ἐλαίας Ὀλυμπίασιν», Ἡσύχιος.
9. Ἀδάμαστος: αὐτὴ ποὺ δὲν δαμάζεται, δὲν ἡττᾶται, «Νικωμένη γὰρ Παλλὰς οὐκ ἀνέξεται», Ἡρακλεῖδαι, 352, Εὐριπίδης.
10. Ἀερία: κινουμένη δι' ἀέρος ἵπταται, βλ. πελεία-ἅγιο πνεῦμα.
11. Ἄζυξ: τῆς ἄζυγος, < στερ. ἀ + ζεύγνυμι, ἡ ἄνευ συζύγου, ὡς παρθένος.
12. Ἀηδών: βλ. καὶ Σάλπιγξ. Λέγεται ἔτσι στὴν Παμφυλία.
«Ἀηδών, ἡ Ἀθηνᾶ, παρὰ Παμφυλίοις», Ἡσύχιος.
13. Ἀθηναία: ὡς προστάτις τῶν Αθηνῶν.
14. Αἰαντίς: λατρευθεῖσα στὰ Μέγαρα.
15. Αἰγιδοφόρος/ Αἰγίοχος: ὡς τὸ κατ' ἐξοχὴν ἀγαπημένον τέκνον τοῦ Διός, ἔχει δικαίωμα νὰ φέρῃ τὴν ἱερὰν αἰγίδα του, νὰ γίνεται ἡ ἴδια Αἰγίοχος.
16. Αἰδοίη: ἡ ἀξιοσέβαστη.
«παρθένον αἰδοίην ἐρυσίπτολιν ἀλκήεσσαν Τριτογενῆ», Ὁμηρ. ὕμν., εἰς Ἀθηνᾶν, 18, 3.
17. Αἰθεροναία/ Αἰθερόνεια: εἰς τοὺς αἰθέρας ναίει ( =κατοικεῖ)/ νέει ( =πλέει).
18. Αἰθρία: παρέχει αἰθρίαν.
19. Αἴθυια: θαλασσοπούλι καὶ μεταφορικῶς τὸ πλοῖον. Λέγεται Αἴθυια ὡς προστάτις τῶν πλοίων καὶ γιατὶ μεταμορφωμένη σὲ θαλασσοπούλι ἔκρυψε κάτω ἀπὸ τὰ φτερά της τὸν Κἐκροπα.
«Αἴθυια, οὕτως Ἀθηνᾶ τιμᾶται παρὰ Μεγαρεῦσιν· ἐπειδὴ εἰς αἴθυιαν ἀπεικασθεῖσα ὑπὸ τὰ πτερὰ ἔκρυψε τὸν Κέκροπα, καὶ διεκόμισεν εἰς τὰ Μέγαρα», Ἡσύχιος.
20. Αἰνοτάτη: ἡ λίαν φοβερά < αἰνός = φοβερός, τρομερός.
«σύ γ’ αἰνοτάτη», Ἰλιάς, Θ', 423.
21. Αἰολόμορφος: < αἰόλος ( = ὁ ταχέως κινούμενος, εὐκίνητος, ὁρμητικός) + μορφή, ἡ ποικιλόμορφος.
«αἰολόμορφε, δράκαινα, φιλένθεος, ἀγλαότιμε», Ὀρφ. ὕμν, Ἀθηνᾶς, 11.
22. Ἄιστος: στερ. ἀ + ἰδεῖν ( < ὁρῶ), ἡ ἀόρατος, ἡ ἀφανής.
23. Ἀκάματος: ἀκαταπόνητος.
24. Ἀκραία/ Ἀκρέα/ Ἀκρία: ἡ εἰς τὰ ὕψη εὑρισκομένη, ὑπὸ τὴν ἔννοια ὅτι ναοί της βρίσκονται χτισμένοι σὲ ὑψώματα καὶ ὄρη. Κατὰ τὸν Ἡσύχιον εἶναι καὶ ἡ κόρη στὴν μακεδονικὴ διάλεκτον.
«Ἀκρία, ἡ Ἀθηνᾶ ἐν Ἄργει, ἐπί τινος ἄκρας ἱδρυμένη, ἀφ' ἧς καὶ Ἀκρίσιος ὠνομάσθη. ἔστι δὲ καὶ ἡ Ἥρα, καὶ Ἄρτεμις καὶ Ἀφροδίτη προσαγορευομένη [ἐν Ἄργει] κατὰ τὸ ὅμοιον, ἐπ' ἄκρῳ ἱδρυμέναι», Ἡσύχιος.
«Ἀκρέα, ἡ Ἀθηνᾶ. καὶ ἡ Ἀφροδίτη/ ἀκρέα, παῖς θήλεια. Μακεδόνες», Ἡσύχιος.
25. Ἀλαλκομένεια/ Ἀλαλκομενηίς: ὡς προστάτις, ἀλέξει μετὰ ἀλκῆς καὶ μένους. Ὁ Σταγειρίτης δίνει καὶ τὴν ἐκδοχὴ πὼς ἡ Ἀθηνᾶ ἀνετράφη ἀπὸ τὸν Ἀλαλκομένη στὴν πόλιν Ἀλαλκομενία τῆς Βοιωτίας.
«Ἀλαλκομενηῒς Ἀθήνη», Ἰλιάς, Δ', 8.
«Κατ' ἄλλους δὲ ἀνετράφη εἰς τὴν Βοιωτίαν, εἰς τὰς Ἀλαλκομενάς, καὶ τροφὸς αὐτῆς ἦτον ὁ Ἀλαλκωμένης, ἀφ' οὗ ὠνομάσθη ἡ πόλις καὶ αὐτὴ Ἀλαλκομενία», Ὠγυγία ἤ Ἀρχαιολογία, τόμ. Β', κεφ. Δ', Ἀθ. Σταγειρίτης.
26. Ἀλέα: λατρευθεῖσα ἐν Τεγέᾳ τῆς Ἀρκαδίας μὲ αὐτὸ τὸ ἐπίθετον. Τὸν πρῶτον ναόν της ἐκεῖ τὸν εἶχε χτίσει ὁ Ἄλεος. Ἐντὸς τοῦ ναοῦ ὑπῆρχε ἄγαλμα τῆς Ἀθηνᾶς, τὸ ὁποῖον εἶχε φιλοτεχνήσει ἀπὸ πεντελικὸν μάρμαρον ὁ περίφημος Πάριος ἀρχιτέκτων καὶ γλύπτης, Σκόπας. Τὸ ἄγαλμα αὐτὸ μαζὶ μὲ τὰ δόντια τοῦ Καλυδωνίου κάπρου μετεφέρθησαν στὴν Ῥώμη ἀπὸ τὸν Ῥωμαῖον Αὔγουστον, ὅταν ἐκεῖνος νίκησε τὸν Ἀντώνιον. Τὸ ἄγαλμα τῆς Ἀλέας Ἀθηνᾶς τὸ τοποθέτησε, σύμφωνα μὲ τὸν Παυσανία, ὁ Αὔγουστος στὴν Ἀγορὰ τῆς Ῥώμης.
«Ἄλεος δὲ τῇ τε Ἀθηνᾷ τῇ Ἀλέᾳ τὸ ἱερὸν ᾠκοδόμησεν ἐν Τεγέᾳ τὸ ἀρχαῖον...Ἀθηνᾶν Ἀλέαν, καὶ ἱερόν τε καὶ ἄγαλμα Ἀθηνᾶς ἐστιν Ἀλέας...εγεάταις δὲ Ἀθηνᾶς τῆς Ἀλέας τὸ ἱερὸν τὸ ἀρχαῖον ἐποίησεν Ἄλεος: χρόνῳ δὲ ὕστερον κατεσκευάσαντο οἱ Τεγεᾶται τῇ θεῷ ναὸν μέγαν τε καὶ θέας ἄξιον...τῆς δὲ Ἀθηνᾶς τὸ ἄγαλμα τῆς Ἀλέας τὸ ἀρχαῖον, σὺν δὲ αὐτῇ καὶ ὑὸς τοῦ Καλυδωνίου τοὺς ὀδόντας ἔλαβεν ὁ Ῥωμαίων βασιλεὺς Αὔγουστος...πρὸς γίγαντας μάχης ἐπήλασεν Ἐγκελάδῳ ἵππων τὸ ἅρμα: Ἀλέαν μέντοι καλεῖσθαι καὶ ταύτην ἔς τε Ἕλληνας τοὺς ἄλλους καὶ ἐς αὐτοὺς Πελοποννησίους ἐκνενίκηκε. τῷ δὲ ἀγάλματι τῆς Ἀθηνᾶς τῇ μὲν Ἀσκληπιός, τῇ δὲ Ὑγείᾳ παρεστῶσά ἐστι λίθου τοῦ Πεντελησίου, Σκόπα δὲ ἔργα Παρίου», Ἑλλάδ. περιήγ., 8,4,8/ 8,9,6/ 8,45,4/ 8,46,1/ 8,47,1, Παυσανίας.
27. Ἀλέκτωρ/ Ἄλεκτρος/ Ἀλόχευτος: ἄγαμος, παρθένος, ἄνευ λέκτρων, (λέκτρον = ἡ συζυγικὴ κλίνη).
28. Ἀλεξίμορος: < ἀλέξειν + μόρος, ἡ ἀπομακρύνουσα τὸν θάνατον.
29. Ἀλιφηραία: λατρευθεῖσα στὴν ἀρκαδικὴ πόλιν Ἀλίφηρα. Ὁ Παυσανίας γράφει πὼς στὴν Ἀλίφηρα ἐτιμᾶτο περισσότερον ἡ Ἀθηνᾶ, διότι οἱ κάτοικοι πίστευαν πὼς ἐκεῖ ἐγεννήθη καὶ ἀνετράφη ἡ θεά.
«Ἀλιφηρεῦσι δὲ τὸ μὲν ὄνομα τῇ πόλει γέγονεν ἀπὸ Ἀλιφήρου Λυκάονος παιδός, ἱερὰ δὲ Ἀσκληπιοῦ τέ ἐστι καὶ Ἀθηνᾶς, ἣν θεῶν σέβονται μάλιστα, γενέσθαι καὶ τραφῆναι παρὰ σφίσιν αὐτὴν λέγοντες: καὶ Διός τε ἱδρύσαντο Λεχεάτου βωμόν, ἅτε ἐνταῦθα τὴν Ἀθηνᾶν τεκόντος», Ἑλλάδ. περιήγ., 8,26,6, Παυσ.
30. Ἀλκήεσσα: γενναία, ἐκ τοῦ ἀλκή.
«παρθένον αἰδοίην ἐρυσίπτολιν ἀλκήεσσαν Τριτογενῆ», Ὁμηρ. ὕμν., εἰς Ἀθηνᾶν, 18, 3.
31. Ἀλκιμάχη: ἄλκιμος ἐν τῇ μάχῃ.
32. Ἀλκίδημος: ἡ δωρίζουσα ἀλκὴν εἰς τὸν δῆμον.
«Ἐπίθετον τῆς Ἀθηνᾶς στὴν Μακεδονία», LSJ.
33. Ἀλκομένεια/ Ἀλαλκομενηίς: πλήρης ἀλκῆς καὶ μένους. Ὁ Ἀθ. Σταγειρίτης (Ὠγυγία ἤ ἀρχαιολογία, τόμ. Β', κεφ. Δ') ὑποστηρίζει πὼς «κατ' ἄλλους -ἡ Ἀθηνᾶ- ἀνετράφη εἰς τὴν Βοιωτίαν, εἰς τὰς Ἀλαλκομενὰς καὶ τροφὸς αὐτῆς ἦτον ὁ Ἀλαλκωμένης, ἀφ' οὗ ὠνομάσθη ἡ πόλις καὶ αὐτὴ Ἀλαλκομενία...κατ' ἄλλους...ἀνέθρεψεν αὐτὴν ἡ Ἀλαλκομενία θυγάτηρ τοῦ Ὠγύγου».
34. Ἀλοΐτις/ Ἀλοῖτις: τιμωρός, < ἀλιτήριος (ὁ φέρων τὸν ὄλεθρον) < ἀλάστωρ. «ἀλοῖται...ποιναί», Ἡσύχιος.
35. Ἀμάτωρ/ Ἀμήτωρ: ὡς γεννηθεῖσα ἐκ τῆς κεφαλῆς τοῦ Διός, δὲν ἔχει μητέρα.
36. Ἀμβουλαία: προστάτις τῆς βουλῆς, < ἀνά + βουλή.
37. Ἄμβροτος/ Ἀμβροσία: ἀθάνατη.
«ἄμβροτ᾽ Ἀθάνα», Οἰδίπους Τύραννος, 160, Σοφοκλῆς.
38. Ἄνασσα: ἡ βασίλισσα, ὡς κόρη τοῦ ἄνακτος Διός.
39. Ἀνδροδάικτος: ἡ τοὺς ἐχθροὺς/ ἄνδρας δαΐζουσα ( =φονεύουσα).
40. Ἀνεμῶτις: ὡς καταπαύουσα τοὺς ἀνέμους. Προσωνύμιον δοθὲν στὴν θεὸν ἀπὸ τὸν Διομήδη, ὅταν εὐχήθηκε σὲ αυτὴν γιὰ νὰ καταπαύσει τοὺς βιαίους ἀνέμους ποὺ ἐλυμαίνοντο τὴν χώραν.
«ἐν Μοθώνῃ δὲ ναός ἐστιν Ἀθηνᾶς Ἀνεμώτιδος: Διομήδην δὲ τὸ ἄγαλμα ἀναθεῖναι καὶ τὸ ὄνομα τῇ θεῷ φασι θέσθαι. βιαιότεροι γὰρ καὶ οὐ κατὰ καιρὸν πνέοντες ἐλυμαίνοντο οἱ ἄνεμοι τὴν χώραν: Διομήδους δὲ εὐξαμένου τῇ Ἀθηνᾷ, τὸ ἀπὸ τούτου συμφορά σφισιν οὐδεμία ἀνέμων γε ἕνεκα ἦλθεν ἐς τὴν γῆν», Ἑλλάδ. περιήγ., 4,35,8, Παυσανίας.
41. Ἀντροδίαιτος: διαμένει, διαιτᾶται καὶ εἰς τὰ ἄντρα.
«Παλλὰς μουνογενές...ἀντροδίαιτε», Ὀρφ. ὕμν. Ἀθηνᾶς, 3.
42. Ἀντιάνειρα: αὐτὴ ποὺ ξεσηκώνει τοὺς ἄνδρες στὸν πόλεμον, ἤτοι ἡ πολεμική.
43. Ἀνύμφευτος: παρθένος, ἄλοχος.
«ἀνυμφεύτοιο σαόφρονα χαλκὸν Ἀθήνης», Διονυσιακά, 2, 106, Νόννος.
44. Ἀξιόποινος: ὡς ἐπιβάλλουσα ἀξίας ποινάς.
«Ἀθηνᾶς Ἀξιοποίνου», Ἑλλάδ. περιήγ., 3,15,6, Παυσ.
45. Ἀπατουρία: < ἐπιτ. ἀ + πατήρ, κατὰ τὴν διάρκεια τῶν Ἀπατουρίων «ἐνέγραφον τοῦς γεννωμένας παῖδας ὀμνύοντας οἱ πατέρες ἦ μὴν ( =ἀληθῶς) εἶναι Ἀθηναίους ἐξ Ἀθηναίων». Οἱ Ἀθηναῖοι εἶναι γνήσια τέκνα τῆς Ἀθηνᾶς (βλ. Τίμαιον Πλάτωνος).
«ἱδρύσατο μὲν διὰ τοῦτο Αἴθρα ναὸν ἐνταῦθα Ἀθηνᾶς Ἀπατουρίας», Ἑλλάδ. περιήγ., 2,33,1, Παυσ.
46. Ἀπειρωδίν: ἡ μὴ ἔχουσα πεῖρα ὠδίνων τοκετοῦ.
«ἀπειρώδινος Ἀθήνης», Διονυσιακά, 16, 152, Νόννος.
47. Ἀποβατήριος: ὡς εὐνοοῦσα τὰς ἀποβάσεις. Τὰ Ἀποβατήρια ἦταν οἱ θυσίες ποὺ ἔκαναν στοὺς θεοὺς οἱ ἐπιβάτες, κατὰ τὴν ἀποβίβασίν τους, ὡς εὐχαριστήρια γιὰ τὸ ἀσφαλὲς ταξίδι ποὺ τοὺς προσέφερον.
48. Ἀρακυνθιάς: λατρευθεῖσα εἰς τὸ ὄρος τῆς Βοιωτίας, Ἀράκυνθον.
49. Ἀρεία: πολεμική, ὡς συντρέξασα καὶ εἰς τὴν Μάχην τοῦ Μαραθῶνος.
50. Ἀρίστη: τελεία, ἐνάρετος, ἀνδρεία.
51. Ἀριστόβουλη: ἡ ἔχουσα ἀρίστη βουλή.
«Ἐπίθετον τῆς Ἀρτέμιδος καὶ τῆς Ἀθηνᾶς», LSJ.
52. Ἀρρήτη: ἄρρητος, μυστηριώδης.
«Παλλὰς μουνογενές...ἄρρητη», Ὀρφ. ὕμν. Ἀθηνᾶς, 3.
53. Ἀρσενόθυμος: ὡς διαθέτουσα ἀρσενικὴν ὁρμήν, ψυχήν, θυμικόν :
«Ἀρσενόθυμε, φέρασπι, μεγασθενές, ὀβριμοπάτρη, Παλλάς», Ὕμνος εἰς Ἀθηνᾶ, Η', 7,3, Πρόκλος.
«εἶδες Ἀθήνην παῖδα Διὸς θήλειαν ἀρειοτέρην Διονύσου», Διονυσιακά, 20, 214-5, Νόννος.
54. Ἀρχηγέτις: ἀρχηγός.
«ἀρχηγέτις Ἀθηνᾶ», Ἀλκιβιάδης, 2,5, Πλούταρχος.
55. Ἀσία: ἡ λατρευθεῖσα ἐν Ἀσία ἀλλὰ καὶ ἐν Λακωνίᾳ.
«Ἀσία: πλουσιωτάτη, > ἄση ( =κορεσμός). Ἐπέβλεψε καὶ τὴν ἐπιστροφὴ τῶν Διοσκούρων ἐκ τῆς Ἀσίας», Ὁ ἐν τῇ λέξει λόγος, Ἄννα Τζιροπούλου-Εὐσταθίου.
«Ἀσία ἐν Λακωνικῇ ἐξ ὁμωνύμου πόλεως», Λεξ. ἑλλην. ἀρχαιολ., Ἀλ. Ῥαγκαβής.
56. Ἀσσησία: λατρευθεῖσα ἐν Ἀσσησῷ.
57. Ἀταρβής/ Ἀτάρβητος: ἄφοβος, < στερ. ἀ + τάρβος ( =φόβος, τρόμος).
58. Ἀτθίς: ἡ Ἀτθική, Ἀττική, ἡ Ἀθηναία.
59. Ἀτρυτώνη: ἡ ἀκαταπόνητος, ἡ ἀδάμαστος, < στερ. ἀ + τρύω ( =τρυπῶ, φθείρω).
«αἰγιόχοιο Διὸς τέκος Ἀτρυτώνη», Ἰλιάς, Ε', 714.
«ἀγέστρατον ἀτρυτώνην πότνιαν», Θεογονία, 925, Ἡσίοδος.
«ἀτρυτώνη, ἀκαταπόνητος, ἀκοπίαστος, ἄτρωτος ἐν μάχῃ· ἡ Ἀθηνᾶ», Ἡσύχιος.
60. Αὐτόγονος: ἐξ ἑνὸς γονέως γεννηθεῖσα καὶ ὡς αὐτὸλόχευτος.
«αὐτογόνοιο...Ἀθήνης», Διονυσιακά, 8, 103, Νόννος.
61. Αὐτολόχευτος: ὡς μήτηρ τοῦ Ἐριχθονίου ἐκ τοῦ Ἡφαίστου, ἄνευ ἐρωτικῆς ἐπαφῆς.
62. Ἀφαία: θεὰ, ταυτισθεῖσα κατὰ κάποιες ἐκδοχὲς μὲ τὴν Ἀθηνᾶ, λατρευομένη ἐν Αἰγίνῃ.
63. Ἄχραντος: ἀνέγγιχτος, ὡς Παρθένος.
64. Βασίλεια: βασίλισσα, θυγάτηρ τοῦ βασιλέως Διός.
«γλαυκώφ’, εὑρεσίτεχνε, πολυλλίστη βασίλεια», Ὀρφ. ὕμν, Ἀθηνᾶς, 14.
65. Βλοσυρώπις: ἡ ἔχουσα φοβερόν, βλοσυρὸν βλέμμα· χαρακτηριστικὸν προσωνύμιον τῆς Γοργοῦς, τῆς ὁποίας τὰ μάτια πέτρωναν ὅποιον τὰ κύτταζε· τὸ κεφάλι τῆς Γοργοῦς ἔθεσε στὴν ἀσπίδα της ἡ Ἀθηνᾶ, καθῶς ἀκόμη καὶ ἀποκομμένον ἀπὸ τὸ ὑπόλοιπον σῶμα της Μεδούσης, δὲν ἔχανε τὶς ἰδιότητές του.
«βλοσυρῶπις ἀπ᾽ αἰθέρος ἀντήσασα Παλλὰς», Ἰλίου ἅλωσις, 488, Τρυφιόδωρος.
66. Βοαρμία: < βοῦς + ἀραρίσκω, ἡ τοὺς βοῦς ζεύξασα εἰς ἅρμα καὶ διδάξασα αὐτὸ εἰς τοὺς ἀνθρώπους.
67. Βούδεια: ὡς ἄνω, < βοῦς + δέω. Λατρευθεῖσα στὴν θεσσαλικὴ πόλιν Βούδεια.
«Βούδεια, πόλις ἐν Μαγνησίᾳ [τῇ κατὰ Εὐρώπην], ἀπὸ τοῦ οἰκίσαντος Βουδείου. οὕτω τιμᾶται Βούδεια ἡ Ἀθηνᾶ ἐν Θετταλίᾳ. Λυκόφρων «ἡ πολλὰ δὴ Βούδειαν αἴθυιαν κόρην ἀρωγὸν αὐδάξασα τάρροθον γάμων»», Ἐθνικά, 180, Στέφ. Βυζάντιος.
68. Βούζυγος: ὡς ἄνω, < βοῦς + ζυγός.
69. Βομβυλία/ Βομβυλεία: ὡς ἐφευρέτις τῆς αὐλητικῆς τέχνης, < βομβῶ ( =σφυρίζω, κάνω δυνατὸν θόρυβον).
«Βομβυλεία, ἡ Ἀθηνᾶ ἐν Βοιωτίᾳ», Ἡσύχιος.
70. Βουλαία: ὡς προστάτις τῆς Βουλῆς, ἀλλὰ καὶ «ἐπίθετον τῶν θεῶν ὅσων τὰ ἀγάλματα ἵσταντο ἐν τῷ βουλευτηρίῳ», LSJ.
71. Γενετυλλίς: ὡς ἐποπτεύουσα τὰς γεννήσεις.
72. Γιγαντολέτις/ Ὀλέτειρα γιγάντων/ Γιγαντοφόνος/ Γιγαντοφόντις: ὡς λαβοῦσα μέρος εἰς τὴν Γιγαντομαχίαν καὶ νικήσασα τοὺς Γίγαντας.
«Φλεγραίων ὀλέτειρα Γιγάντων, ἱππελάτειρα», Ὀρφ. ὕμν, Ἀθηνᾶς, 12.
73. Γλαύκη/ Γλαυκώπις: ἐκ τοῦ γλαύσσειν ( = ἀστράπτω) + ὤψ ( = ὀφθαλμός). Ἡ διαθέτουσα ἀπαστράπτοντας ὀφθαλμούς. «Διὰ δὲ τῆς ὄψεως καὶ τὸ τῆς διανοίας πυρῶδες ὁρᾶται τῆς θεοῦ», Ἀπολλώνιος.
«γλαυκῶπις Ἀθήνη», Ἰλιάς, Α', 206/ Β', 166/ 172/ 279/ 446/ Δ', 439/ Ε', 29/ 133/ 405/ 420/ 719/ Η', 17/ 33/ 43/ Θ', 30/ 357/ Κ', 482/ 553/ Ρ', 567/ Σ', 227/ Υ', 69/ Χ', 177/ 238/ 446/ Ὀδύσσεια, α', 44/ 80/ 178/ 221/ 314/ 319/ 364/ β', 382/ 393/ 399/ 420/ γ', 13/ 25/ 218/ 229/ 330/ 356/ 371/ δ', 795/ ε', 427/ 437/ ζ', 13/ 24/ 41/ 112/ η', 19/ 27/ 47/ 78/ λ', 626/ ν', 236/ 287/ 329/ 361/ 374/ 393/ 420/ ο', 9/ 292/ π', 451/ σ', 158/ 187/ τ', 604/ υ', 44/ φ', 1, 358/ ψ', 242/ 344/ ω', 516/ 541/ Ἀσπὶς Ἡρακλέους, 325/ 343/ 455/ 470, Ἡσίοδος.
«Ἀθηναίης γλαυκώπιδος», Ἰλιάς, Ζ', 88.
«Ἀθηναίῃ γλαυκώπιδι», Ἰλιάς, Ι', 390/ Λ', 729/ Ψ', 769/
«γλαυκῶπιν», Ὀδύσσεια, α', 156/ Ὁμηρ. ὕμν. εἰς Ἀθηνᾶν, 18, 2.
«γλαυκώπιδα Τριτογένειαν», Θεογονία, 924, Ἡσίοδος.
«γλαυκώφ’, εὑρεσίτεχνε, πολυλλίστη βασίλεια», Ὀρφ. ὕμν, Ἀθηνᾶς, 14.
74. Γοργολόφα: ἡ ἔχουσα ἐπὶ τοῦ κράνους μὲ τὸ λοφίον τὸ γοργόνειον.
«ἡ Γοργολόφα σ' ἐλέλευε», Ἱππεῖς, Ἀριστοφάνης.
«βοήθησον ὦ γοργολόφα», Ἀχαρνεῖς, 567, Ἀριστοφάνης.
75. Γοργοφόνος: ἡ τὴν γοργόνα Μέδουσαν φονεύσασα. Ἡ Ἀθηνᾶ βοήθησε τὸν Περσέα νὰ φονεύσει τὴν Γοργόνα.
«Γοργοφόνος, φυγόλεκτρε, τεχνῶν μῆτερ πολύολβε», Ὀρφ. ὕμν, Ἀθηνᾶς, 8.
76. Γοργώ/ Γοργῶπις: ἡ ἔχουσα βλοσυρὸν βλέμμα ὡς ἡ Γοργώ/ Μέδουσα, βλ. Βλοσυρῶπις.
77. Γυγᾶ/ Γυγαία: ἡ ἐγχώριος, γηγενής.
«Γυγᾶ, Ἀθηνᾶ ἐγχώριος», Ἡσύχιος.
78. Δαιδάλη: ἐκ τοῦ δαιδάλω ( =ποικίλω, ἐργάζομαι εὐφυῶς). Σύμφωνα μὲ τὸ Μέγα Ἐτυμολογικόν, ἡ μαμμὴ καὶ τροφὸς τῆς Ἀθηνᾶς ὠνομάζετο Δαιδάλη.
«ἀπὸ Δαιδάλης, Ἀθηνᾶς μάμμης ἤ τροφοῦ· πᾶν δὲ τὸ ὑπὸ τῆς παρθένου δημιουργούμενον, ἐπ' αὐτὴν ἀναφέρεται», λῆμμα «Δαίδαλος», Μέγα Ἐτυμολογικόν.
79. Δαΐφρων: ἡ διαθέτουσα φωτεινὴν καὶ ὀξεῖαν φρόνησιν καὶ φρόνημα, ἡ συνετή, σοφὴ ἀλλὰ καὶ ἡ ἐμπειροπόλεμη, < δαίω ( =καίω καὶ συνεκδοχικῶς φωτείζω, -βλ. διδάσκω-, κόπτω, διαιρῶ).
80. Δαμασίππη: ἡ τοὺς ἵππους δαμάσασα καὶ ζεύξασα.
81. Δεινή: φοβερά.
«Παλλάδ’ Ἀθηναίην ἐρυσίπτολιν ἄρχομ’ ἀείδειν δεινήν», Ὁμηρ. ὕμν. εἰς Ἀθηνᾶν, 11, 2.
«δεινὴν ἐγρεκύδοιμον ἀγέστρατον ἀτρυτώνην πότνιαν», Θεογονία, 925, Ἡσίοδος.
82. Δέσποινα: κυρία (ἐξ οὗ καὶ ἡ κυρία τοῦ οἴκου λέγεται οἰκοδέσποινα), δεσπότις, σεβαστή, ἡ γυνή, < δέος + ποιῶ, «δεοποιά, ἡ δέος ποιοῦσα...κατὰ συγκοπὴν δέσποινα», Μέγα Ἐτυμολογικόν.
83. Δία: θεῖα, θεϊκή, θυγάτηρ Διός.
«Παλλὰς μουνογενές...δῖα», Ὀρφ. ὕμν. Ἀθηνᾶς, 2.
84. Διάκτωρ: ἐκ τοῦ διά + ἄγω, ἡ δραστήρια.
85. Διογενής: ὡς γεννηθεῖσα ἐκ τοῦ Διός.
86. Δορυθαρσής: ἡ ἔχουσα «θαρραλέον δόρυ», ἡ τολμηρὴ στὸ δόρυ, δορίτολμος.
87. Δορυσσόος: ἠ κινοῦσα τὸ δόρυ ὁρμητικῶς, < δόρυ + σεύω.
«Τριτογένεια, δορυσσόε, χρυσεοπήληξ», Ὕμνος εἰς Ἀθηνᾶ, Η', 7,3, Πρόκλος.
88. Δράκαινα: ἡ φοβερά, ὡς θήλυς δράκων.
«αἰολόμορφε, δράκαινα, φιλένθεος, ἀγλαότιμε», Ὀρφ. ὕμν, Ἀθηνᾶς, 11.
Ἡ συνέχεια ἐδῶ : ΤΑ ΠΡΟΣΩΝΥΜΙΑ ΤΩΝ ΘΕΩΝ, ΑΘΗΝΑ (ΜΕΡΟΣ 2ον, Ε-Θ)
Πληροφορίες ἠντλήθησαν ἀπὸ τὰ βιβλία : «Ο ΕΝ ΤΗι ΛΕΞΕΙ ΛΟΓΟΣ», ΑΝΝΑ ΤΖΙΡΟΠΟΥΛΟΥ-ΕΥΣΤΑΘΙΟΥ, «ΕΛΛΗΝ ΛΟΓΟΣ», ΑΝΝΑ ΤΖΙΡΟΠΟΥΛΟΥ-ΕΥΣΤΑΘΙΟΥ, «Η ΚΑΤΑΣΤΡΟΦΗ ΤΩΝ ΕΛΛΗΝΙΚΩΝ ΒΙΒΛΙΟΘΗΚΩΝ», ΑΝΝΑ ΤΖΙΡΟΠΟΥΛΟΥ-ΕΥΣΤΑΘΙΟΥ, «ΙΛΙΑΣ», ΟΜΗΡΟΣ, «ΟΔΥΣΣΕΙΑ», ΟΜΗΡΟΣ, «ΠΕΡΙ ΚΟΣΜΟΥ», ΑΡΙΣΤΟΤΕΛΗΣ, «ΤΙΜΑΙΟΣ», ΠΛΑΤΩΝ, «ΦΑΙΔΡΟΣ», ΠΛΑΤΩΝ, «ΟΡΦΙΚΟΙ ΥΜΝΟΙ», «ΑΠΟΛΟΓΙΑ ΣΩΚΡΑΤΟΥΣ», ΠΛΑΤΩΝ, «ΕΛΛΑΔΟΣ ΠΕΡΙΗΓΗΣΙΣ», ΠΑΥΣΑΝΙΑΣ, «ΑΛΕΞΑΝΔΡΑ», ΛΥΚΟΦΡΩΝ, «ΠΥΘΙΟΝΙΚΟΙ», ΠΙΝΔΑΡΟΣ, «ΟΛΥΜΠΙΟΝΙΚΟΙ», ΠΙΝΔΑΡΟΣ, «ΚΡΑΤΥΛΟΣ», ΠΛΑΤΩΝ, «ΠΕΡΙ ΙΣΙΔΟΣ ΚΑΙ ΟΣΙΡΙΔΟΣ», ΠΛΟΥΤΑΡΧΟΣ, «ΠΕΡΙ ΠΟΤΑΜΩΝ», ΠΛΟΥΤΑΡΧΟΣ, «ΜΕΓΑ ΕΤΥΜΟΛΟΓΙΚΟΝ», Ζ. ΚΑΛΛΕΡΓΟΥ, «ΜΕΤΑ ΤΑ ΦΥΣΙΚΑ», ΑΡΙΣΤΟΤΕΛΗΣ, «ΑΝΤΙΓΟΝΗ», ΣΟΦΟΚΛΗΣ, «ΦΙΛΟΚΤΗΤΗΣ», ΣΟΦΟΚΛΗΣ, «ΕΘΝΙΚΑ», ΣΤΕΦΑΝΟΣ ΒΥΖΑΝΤΙΟΣ, «ΡΩΜΑΪΚΗ ΑΡΧΑΙΟΛΟΓΙΑ», ΔΙΟΝΥΣΙΟΣ ΑΛΙΚΑΡΝΑΣΣΕΥΣ, «ΒΙΒΛΙΟΘΗΚΗ», ΑΠΟΛΛΟΔΩΡΟΣ, «ΔΙΟΝΥΣΙΑΚΑ», ΝΟΝΝΟΣ ΠΑΝΟΠΟΛΙΤΗΣ, «ΤΙΜΩΝ», ΛΟΥΚΙΑΝΟΣ, «ΠΕΡΣΑΙ», ΑΙΣΧΥΛΟΣ, «ΕΠΤΑ ΕΠΙ ΘΗΒΑΣ», ΑΙΣΧΥΛΟΣ, «ΠΟΛΙΤΙΚΑ ΠΑΡΑΓΓΕΛΜΑΤΑ», ΠΛΟΥΤΑΡΧΟΣ, «ΙΣΘΜΙΟΝΙΚΟΙ», ΠΙΝΔΑΡΟΣ, «ΕΡΓΑ ΚΑΙ ΗΜΕΡΑΙ», ΗΣΙΟΔΟΣ, «ΘΕΟΓΟΝΙΑ», ΗΣΙΟΔΟΣ, «ΓΕΩΓΡΑΦΙΚΑ», ΣΤΡΑΒΩΝ, «ΙΣΤΟΡΙΑΙ», ΗΡΟΔΟΤΟΣ, «ΛΟΓΟΙ/ ΕΙΣ ΔΙΑ», ΑΙΛΙΟΣ ΑΡΙΣΤΕΙΔΗΣ, «ΑΛΕΞΑΝΔΡΟΥ ΑΝΑΒΑΣΙΣ», ΑΡΡΙΑΝΟΣ, «ΥΜΝΟΙ ΚΑΙ ΕΠΙΘΑΛΑΜΙΑ», ΣΑΠΦΩ, «ΔΙΘΥΡΑΜΒΟΙ», ΒΑΚΧΥΛΙΔΗΣ, «ΠΕΛΑΣΓΙΚΑ», Ι. ΘΩΜΟΠΟΥΛΟΣ, «ΒΙΟΙ ΦΙΛΟΣΟΦΩΝ», ΔΙΟΓΕΝΗΣ ΛΑΕΡΤΙΟΣ, «ΛΕΞΙΚΟΝ ΗΣΥΧΙΟΥ», «ΛΕΞΙΚΟΝ ΣΟΥΪΔΑ», «ΛΕΞΙΚΟΝ LIDDELL- SCOTT», «ANECDOTA GRAECA, I. BEKKER, «DICTIONNAIRE ÉTYMOLOGIQUE DE LA LANGUE LATINE», ERNOUT- MEILLET, «ΒΙΟΙ ΠΑΡΑΛΛΗΛΟΙ», ΠΛΟΥΤΑΡΧΟΣ, «ΗΘΙΚΑ», ΠΛΟΥΤΑΡΧΟΣ, «ΙΩΝ», ΕΥΡΙΠΙΔΗΣ, «ΙΠΠΕΙΣ», ΑΡΙΣΤΟΦΑΝΗΣ, «ΔΙΑΤΡΙΒΑΙ», ΑΡΡΙΑΝΟΣ, «ΒΑΤΡΑΧΟΙ», ΑΡΙΣΤΟΦΑΝΗΣ, «ΘΕΣΜΟΦΟΡΙΑΖΟΥΣΑΙ», ΑΡΙΣΤΟΦΑΝΗΣ, «ΕΥΘΥΔΗΜΟΣ», ΠΛΑΤΩΝ, «ΑΘΗΝΑΙΩΝ ΠΟΛΙΤΕΙΑ», ΑΡΙΣΤΟΤΕΛΗΣ, «ΔΕΙΠΝΟΣΟΦΙΣΤΑΙ», ΑΘΗΝΑΙΟΣ ΝΑΥΚΡΑΤΙΤΗΣ, «ΛΕΞΙΚΟΝ ΤΩΝ ΔΕΚΑ ΡΗΤΟΡΩΝ», ΑΡΠΟΚΡΑΤΙΩΝ, «ΙΣΤΟΡΙΚΗ ΒΙΒΛΙΟΘΗΚΗ», ΔΙΟΔΩΡΟΣ ΣΙΚΕΛΙΩΤΗΣ, «ΑΙΑΣ», ΣΟΦΟΚΛΗΣ, «ΑΡΓΟΝΑΥΤΙΚΑ», ΑΠΟΛΛΩΝΙΟΣ Ο ΡΟΔΙΟΣ, «ΙΚΕΤΙΔΕΣ», ΑΙΣΧΥΛΟΣ, «ΠΕΡΙ ΤΟΥ ΕΙ ΤΟΥ ΕΝ ΔΕΛΦΟΙΣ», ΠΛΟΥΤΑΡΧΟΣ, «ΠΡΟΣ ΑΥΤΟΛΥΚΟΝ», ΘΕΟΦΙΛΟΣ Ο ΑΝΤΙΟΧΕΥΣ, ΟΜΗΡΙΚΟΙ ΥΜΝΟΙ, «ΗΡΩΙΚΟΣ», ΦΙΛΟΣΤΡΑΤΟΣ, «ΑΣΠΙΣ ΗΡΑΚΛΕΟΥΣ», ΗΣΙΟΔΟΣ, «ΒΑΚΧΑΙ», ΕΥΡΙΠΙΔΗΣ, «ΠΕΡΙΠΛΟΥΣ ΤΗΣ ΘΑΛΑΣΣΗΣ ΤΗΣ ΟΙΚΟΥΜΕΝΗΣ ΕΥΡΩΠΗΣ ΚΑΙ ΑΣΙΑΣ ΚΑΙ ΛΙΒΥΗΣ», ΣΚΥΛΑΞ Ο ΚΑΡΥΑΝΔΕΥΣ, «ΟΡΦΙΚΑ ΑΡΓΟΝΑΥΤΙΚΑ», «ΣΥΝΑΓΩΓΗ ΠΑΡΟΙΜΙΩΝ», ΜΙΧΑΗΛ ΑΠΟΣΤΟΛΙΟΣ, «ΕΛΕΝΗΣ ΕΠΙΘΑΛΑΜΙΟΣ», ΘΕΟΚΡΙΤΟΣ, «ΕΥΡΩΠΗ», ΜΟΣΧΟΣ Ο ΣΥΡΑΚΟΥΣΙΟΣ, «ΙΛΙΟΥ ΑΛΩΣΙΣ», ΤΡΥΦΙΟΔΩΡΟΣ, «ΠΡΟΜΗΘΕΥΣ ΔΕΣΜΩΤΗΣ», ΑΙΣΧΥΛΟΣ, «ΡΗΤΟΡΙΚΟΙ ΛΟΓΟΙ», ΔΙΩΝ ΧΡΥΣΟΣΤΟΜΟΣ, «ΠΟΛΙΤΕΙΑ», ΠΛΑΤΩΝ, «ΥΜΝΟΙ», ΠΡΟΚΛΟΣ, «ΙΣΤΟΡΙΑΙ», ΠΟΛΥΒΙΟΣ, «ΤΑ ΜΕΤΑ ΤΟΝ ΟΜΗΡΟΝ», ΚΟΪΝΤΟΣ ΣΜΥΡΝΑΙΟΣ, «ΙΣΤΟΡΙΑΙ», ΘΟΥΚΥΔΙΔΗΣ, «ΑΓΑΜΕΜΝΩΝ», ΑΙΣΧΥΛΟΣ, «ΠΕΡΙ ΘΑΥΜΑΣΙΩΝ ΑΚΟΥΣΜΑΤΩΝ», ΑΡΙΣΤΟΤΕΛΗΣ, «ΕΥΜΕΝΙΔΕΣ», ΑΙΣΧΥΛΟΣ, «ΥΜΝΟΣ ΕΙΣ ΔΙΑ», ΚΛΕΑΝΘΗΣ, «ΟΙΔΙΠΟΥΣ ΕΠΙ ΚΟΛΩΝΩι», ΣΟΦΟΚΛΗΣ, «ΒΙΘΥΝΙΑΚΑ», ΑΡΡΙΑΝΟΣ, «ΕΠΙΓΡΑΜΜΑΤΑ», ΑΛΚΑΙΟΣ Ο ΜΥΤΙΛΗΝΑΙΟΣ, «ΑΧΑΡΝΕΙΣ», ΑΡΙΣΤΟΦΑΝΗΣ, «ΟΡΝΙΘΕΣ», ΑΡΙΣΤΟΦΑΝΗΣ, «ΤΡΩΑΔΕΣ», ΕΥΡΙΠΙΔΗΣ, «ΛΥΣΙΣΤΡΑΤΗ», ΑΡΙΣΤΟΦΑΝΗΣ, «ΡΗΣΟΣ», ΕΥΡΙΠΙΔΗΣ, «ΠΑΛΑΤΙΝΗ ΑΝΘΟΛΟΓΙΑ», «ΗΡΑΚΛΙΣΚΟΣ», ΘΕΟΚΡΙΤΟΣ, «ΧΡΗΣΜΟΙ ΣΙΒΥΛΛΙΑΚΟΙ», «ΑΝΔΡΟΜΑΧΗ», ΕΥΡΙΠΙΔΗΣ, «ΕΡΕΧΘΕΥΣ», ΕΥΡΙΠΙΔΗΣ, «ΕΘΝΙΚΑ», ΣΤΕΦΑΝΟΣ ΒΥΖΑΝΤΙΟΣ, «CONSTANTINOPLE ANCIENT AND MODERN WITH EXCURSIONS TO THE SHORES AND ISLANDS OF THE ARCHIPELAGO AND THE TROAD», JAMES DALLAWAY, «DE DEIS GENTIUM», G. GIRALDI, «ΑΠΟΣΠΑΣΜΑΤΑ», ΤΥΡΤΑΙΟΣ, «ETYMOLOGICAL DICTIONNARY OF THE LATIN LANGUAGE», F. E. VALPY, «ΔΙΘΥΡΑΜΒΟΙ», ΒΑΚΧΥΛΙΔΗΣ, «ΕΠΙΓΡΑΜΜΑΤΑ», ΘΕΟΚΡΙΤΟΣ, « ΤΩΝ ΠΕΡΙ ΤΑ ΖΩΑ ΙΣΤΟΡΙΩΝ», ΑΡΙΣΤΟΤΕΛΗΣ, «Η ΜΕΤΑΤΡΟΠΗ ΤΩΝ ΑΡΧΑΙΩΝ ΕΛΛΗΝΙΚΩΝ ΝΑΩΝ ΚΑΙ ΙΕΡΩΝ ΣΕ ΕΚΚΛΗΣΙΕΣ ΣΤΟΝ ΕΛΛΑΔΙΚΟ ΧΩΡΟ ΚΑΤΑ ΤΗΝ ΠΑΛΑΙΟΧΡΙΣΤΑΙΝΙΚΗ ΠΕΡΙΟΔΟ», ΔΗΜΗΤΡΙΟΣ Γ. ΗΛΙΟΠΟΥΛΟΣ, «ΛΕΞΙΚΟΝ ΤΗΣ ΕΛΛΗΝΙΚΗΣ ΑΡΧΑΙΟΛΟΓΙΑΣ», ΑΛΕΞΑΝΔΡΟΣ ΡΙΖΟΣ ΡΑΓΚΑΒΗΣ
Σχόλια
Δημοσίευση σχολίου