(Α', 85-91)/ 92-120 Ο ΜΑΝΤΙΣ ΚΑΛΧΑΣ ΑΝΑΦΕΡΕΙ ΣΤΗΝ ΑΓΟΡΑ ΤΟΥΣ ΛΟΓΟΥΣ ΠΟΥ Ο ΑΠΟΛΛΩΝ ΕΧΕΙ ΧΟΛΙΑΣΕΙ ΜΑΖΙ ΤΟΥΣ ΚΑΙ ΤΟΥΣ ΕΣΤΕΙΛΕ ΤΟΝ ΛΟΙΜΟΝ. Ο ΑΓΑΜΕΜΝΩΝ ΑΝΑΓΚΑΖΕΤΑΙ ΝΑ ΕΠΙΣΤΡΕΨΕΙ ΤΗΝ ΧΡΥΣΗΙΔΑ ΣΤΟΝ ΠΑΤΕΡΑ ΤΗΣ
(Θαρσήσας μάλα εἰπὲ θεοπρόπιον ὅ τι οἶσθα·
οὐ μὰ γὰρ Ἀπόλλωνα Διῒ φίλον, ᾧ τε σὺ, Κάλχαν,
εὐχόμενος Δαναοῖσι θεοπροπίας ἀναφαίνεις,
οὔ τις ἐμεῦ ζῶντος καὶ ἐπὶ χθονὶ δερκομένοιο
σοὶ κοίλῃς παρὰ νηυσὶ βαρείας χεῖρας ἐποίσει
συμπάντων Δαναῶν, οὐδ’ ἢν Ἀγαμέμνονα εἴπῃς,
ὃς νῦν πολλὸν ἄριστος Ἀχαιῶν εὔχεται εἶναι).
Καὶ τότε δὴ θάρσησε καὶ ηὔδα μάντις ἀμύμων·
«Οὔ τ’ ἄρ ὅ γ’ εὐχωλῆς ἐπιμέμφεται οὐδ’ ἑκατόμβης,
ἀλλ’ ἕνεκ’ ἀρητῆρος, ὃν ἠτίμησ’ Ἀγαμέμνων,
οὐδ’ ἀπέλυσε θύγατρα καὶ οὐκ ἀπεδέξατ’ ἄποινα·
τοὔνεκ’ ἄρ’ ἄλγε’ ἔδωκεν ἑκηβόλος ἠδ’ ἔτι δώσει,
οὐδ’ ὅ γε πρὶν Δαναοῖσιν ἀεικέα λοιγὸν ἀπώσει
πρίν γ’ ἀπὸ πατρὶ φίλῳ δόμεναι ἑλικώπιδα κούρην
ἀπριάτην ἀνάποινον, ἄγειν θ’ ἱερὴν ἑκατόμβην
ἐς Χρύσην· τότε κέν μιν ἱλασσάμενοι πεπίθοιμεν».
Ἤτοι ὅ γ’ ὣς εἰπὼν κατ’ ἄρ’ ἕζετο· τοῖσι δ’ ἀνέστη
ἥρως Ἀτρεΐδης εὐρὺ κρείων Ἀγαμέμνων
ἀχνύμενος· μένεος δὲ μέγα φρένες ἀμφιμέλαιναι
πίμπλαντ’, ὄσσε δέ οἱ πυρὶ λαμπετόωντι ἐΐκτην·
Κάλχαντα πρώτιστα κάκ’ ὀσσόμενος προσέειπε·
«Μάντι κακῶν οὐ πώ ποτέ μοι τὸ κρήγυον εἶπας·
αἰεί τοι τὰ κάκ’ ἐστὶ φίλα φρεσὶ μαντεύεσθαι,
ἐσθλὸν δ’ οὔτέ τί πω εἶπας ἔπος οὔτ’ ἐτέλεσσας·
καὶ νῦν ἐν Δαναοῖσι θεοπροπέων ἀγορεύεις
ὡς δὴ τοῦδ’ ἕνεκά σφιν ἑκηβόλος ἄλγεα τεύχει,
οὕνεκ’ ἐγὼ κούρης Χρυσηΐδος ἀγλά’ ἄποινα
οὐκ ἔθελον δέξασθαι, ἐπεὶ πολὺ βούλομαι αὐτὴν
οἴκοι ἔχειν· καὶ γάρ ῥα Κλυταιμνήστρης προβέβουλα
κουριδίης ἀλόχου, ἐπεὶ οὔ ἑθέν ἐστι χερείων,
οὐ δέμας οὐδὲ φυήν, οὔτ’ ἂρ φρένας οὔτέ τι ἔργα.
ἀλλὰ καὶ ὧς ἐθέλω δόμεναι πάλιν εἰ τό γ’ ἄμεινον·
βούλομ’ ἐγὼ λαὸν σῶν ἔμμεναι ἢ ἀπολέσθαι·
αὐτὰρ ἐμοὶ γέρας αὐτίχ’ ἑτοιμάσατ’ ὄφρα μὴ οἶος
Ἀργείων ἀγέραστος ἔω, ἐπεὶ οὐδὲ ἔοικε·
λεύσσετε γὰρ τό γε πάντες ὅ μοι γέρας ἔρχεται ἄλλῃ».
Τὸ ἡχητικὸν ἀπόσπασμα ἐδῶ : ΟΜΗΡΟΥ ΙΛΙΑΣ, Α', 92-120
Σημειώσεις :
«ἀμύμων» : < στερ. ἀ + μῶμος διὰ συνήθους ἐναλλαγῆς μεταξὺ διαλέκτων τοῦ ω σε ου/υ· μῶμος/μῶμαρ καὶ αἰολ. μῦμαρ. «Παρὰ τὸ μύειν, μύμων καὶ ἀμύμων, ὁ μὴ ταπεινούμενος», Ἐτυμολογικὸν τὸ Μέγα. Μῶμος-μομφὴ εἶναι κυριολεκτικῶς τὰ «μου-μου-μου», ὁ ψόγος ποὺ μουρμουρίζει κανεὶς γιὰ κάποιον.
Ὁ Μῶμος ἦταν ὁ υἰὸς τῆς Νυκτὸς («Θεογονία», 214, Ἡσίοδος) καὶ ἡ προσωποποίησις τῆς μομφῆς-μώμου, τοῦ ψόγου, τοῦ σκώμματος καὶ τῆς εἰρωνείας (βλ. ἐξ οὗ καὶ τὸ ἔθιμον τῶν βακχευόντων Μωμογέρων καὶ τὸ μπάχαλον < βάκχαλον ποὺ προκαλοῦν μὲ τὸν θόρυβον τῶν κραυγῶν, κωδώνων καὶ τυμπάνων τους κατὰ τὰ «Θεοφάνια»). Ἐξ αὐτοῦ καὶ τὰ ἀλλόθροα momerie ( =θεατρινισμός, προσποίησις, μεταμφίεσις, μορφασμός), mummery, momear, mommeare, momo ( = χειρονομία -κοροϊδευτική- πρὸς πρόκλησιν γέλιου) κοκ. Σχετικὸν καὶ τὸ μωκάομαι-μυκάομαι ( = κάνω μορφασμούς, περιπαίζω) ἐξ οὗ καὶ μῶκος ( = ὁ ἐμπαιγμός) ποὺ κατέληξε σὲ se moquer ( =κοροϊδεύω), moqueur, mock, moquiren, mueca ( = γκριμάτσα), mocca κοκ.
«ἀεικέα» : ἀεικής εἶναι ὁ ἀπρεπής, ὁ ἀνάρμοστος, ὁ διαπράττων ὕβριν ( < ὑπέρ), ὁ αἰσχρός· ἐκ τοῦ εἴκω ( = ὑποχωρῶ) ὁ παρακείμενος ἔοικα ( = ὁμοιάζω, καθὼς ὁ ὑποχωρῶν ὁμοιάζει, καταλήγει σύγγνωμος μὲ αὐτὸν στὸν ὁποῖον ἔχει ὑποχωρήσει), ἐξ οὗ καὶ ἀεικέλιος εἶναι ὁ δειλός. Προφανῶς τὸ ἀ εἶναι ἐπιτατικὸν καὶ ὄχι στερητικόν· «ἀείκελος ὁ ὅμοιος», Ἐτυμολογικὸν τὸ Μέγα.
«λοιγόν» : παρὰ τὸ λείπω· λοιγός εἶναι ὁ ὄλεθρος, ἡ καταστροφή· «λεῖψιν γὰρ τῶν ἀνθρώπων ἐργάζεται», Ἐτυμολογικὸν τὸ Μέγα. Ἐξ οὗ καὶ τὰ λοιγολαμπής ( = ὁ προκαλῶν καταστροφὴν διὰ τῆς λάμψεώς του), βροτολοιγός ( = ὁ καταστρέφων τοὺς βροτούς), λύμη ( = βλάβη, καταστροφή· διὰ συνήθους ἐναλλαγῆς οι/υ), λοιμός, λυγρός ( = ὁ βλαβερός, ὁ ἀξιολύπητος, ὁ δυστυχής) κλπ. Ἐξ οὗ καὶ τὰ ἀλλοδαπὰ lugubre ( = πένθιμος), lutto ( = πένθος) κλπ.
«κρήγυον» : < κρήδυον, τὸ τῷ κέαρι ἡδύ, μὲ τροπὴ τοῦ δ σὲ γ· τὸ εὐάρεστον, τὸ ὠφέλιμον, τὸ χρήσιμον. Τὰ ἀλλόθροα cruel, cruelty, crudo, cru ( = ὁ ὠμός) κοκ σχετικὰ τῆς ὠμότητος, τῆς βίας κοκ προέρχονται ἀπὸ ἄλλη ἑλληνικοτάτη λέξιν, τὴν ὁποία χρησιμοποιεῖ ἐπίσης ὁ Ὅμηρος, τὴν λέξιν «ὀκρυόεις» ( = ψυχρός, παγερός, κρύος, φοβερός). Κρυερός, λακωνιστὶ κρουερός εἶναι ὁ φοβερός, ὁ τρομερός.
Σχόλια
Δημοσίευση σχολίου